حجم معاملات بازار مشتقات

راه‌اندازی ماشین حساب معامله تئوریک

بازار مشتقه فرابورس بزرگ می‌ شود

فرابورس ایران در راستای توجه به ظرفیت‌های جذاب بازار سرمایه با توسعه بازار اختیار معامله خرید و فروش در سهام، اقدام به معرفی ابزاری جدید به سرمایه‌گذاران و حرکت به سمت بازار دوطرفه کرده است.

به گزارش اقتصادآنلاین، سپیده رستمی‌نیا رییس اداره بازار مشتقات فرابورس ایران با اشاره به آغاز معاملات قراردادهای اختیار خرید و فروش در نماد ذوب‌آهن اصفهان، گفت: بر اساس برنامه‌ریزی‌ها شاهد توسعه این بازار طی روزهای آتی خواهیم بود که ظرفیت‌های متنوعی را برای سرمایه‌گذاران و فعالان معامله‌گری ایجاد خواهد کرد.

وی ضمن تاکید بر این موضوع که نمادهای اختیار معامله اعم از خرید و فروش در سهام درج‌شده و پذیرش‌شده بازارهای فرابورس، ظرفیتی فراتر از معاملات سهام در این بازار ایجاد می‌کند، اظهار داشت: قراردادهای اختیار خرید و فروش که به صورت قراردادهای استاندارد در بازار مشتقات معامله می‌شوند به معنای توافق بر سر انجام معامله‌ای خاص و با یک قیمت مشخص در مقطع زمانی مشخصی در آینده هستند.

وی در تشریح بیشتر جزئیات این ابزار معاملاتی جذاب مثالی مطرح کرد و گفت: به عنوان مثال در معامله یک قرارداد اختیار خرید، خریدار اختیار خرید دارایی پایه را با قیمت مشخص و در زمان مشخصی به دست می‌آورد و از سوی دیگر فروشنده تعهد یا الزام به فروش دارایی را در صورت درخواست اعمال از سوی دارنده اوراق اختیار خرید خواهد داشت.

وی با اشاره به اینکه قراردادهای اختیار خرید، با توجه به قیمت اعمال و زمان اعمال، می‌تواند با قیمت‌های متنوعی مورد معامله قرار بگیرد، ادامه داد: وجهی که در معامله قرارداد اختیار خرید از سمت خریدار به عرضه‌کننده اوراق پرداخت می‌شود برای به دست آوردن حق خرید دارایی با قیمت اعمال مشخص است و این نرخ به مراتب کمتر از قیمت دارایی پایه است.

به گفته رستمی‌نیا سرمایه‌گذار با خرید اوراق اختیار خرید، می‌تواند با پرداخت مبلغی اندک، در مزایای افزایش قیمت دارایی پایه سهیم باشد و همزمان از افزایش قیمت اوراق اختیار خرید خود در بازار یا امکان اعمال اختیار خود در سررسید بهره‌مند شود.

وی معتقد است این ویژگی اوراق مذکور علاوه بر ذخیره منابع برای روزهای آتی، می‌تواند رفتار مبتنی بر تحلیل‌های کوتاه‌مدت و میان‌مدت را نیز در بازار تقویت کند.

رییس اداره بازار مشتقات فرابورس ایران در ادامه به سایر مزایای قراردادهای مشتقه اشاره کرد و گفت: سهامداران و سرمایه‌گذاران می‌توانند با کسب شناخت بیشتر از انواع قراردادهای مشتقه، از مزایای بازار دوطرفه که امکان کسب سود در شرایط کاهش قیمت‌ها را نیز ایجاد می‌کند با استفاده از استراتژی‎هایی چون فروش اختیار خرید یا خرید اختیار فروش بهره‌مند شوند.

وی در پایان تصریح کرد: از دیگر ویژگی‌های این ابزار معاملاتی مزیت اهرمی قابل توجه آن است که به دلیل مبلغ معامله در بدو ورود ایجاد می شود.

افزایش حجم معاملات بازار مشتقات رمزارز تا ۱.۴۳ تریلیون دلار

حجم معاملات بازار مشتقات رمزارز در ماه دسامبر به ۱.۴۳ تریلیون دلار رسید تا بالاترین حجم تمام دوران خود را به ثبت رسانده باشد.

در ماه دسامبر قیمت بیت کوین تا تراز ۲۹ هزار دلار افزایش یافت. طبق گزارش‌های منتشر شده توسط سایت کریپتو کامپر (CryptoCompare) در دسامبر سال ۲۰۲۰، زمانی که ارزش حجم معاملات مشتقات بازار رمزارزها به ۱.۴۳ تریلیون دلار رسید، ارزش کل معاملات بازار ۳۰ درصد افزایش یافت تا رقم جدید ۱.۱۹ تریلیون دلار را از خود به جای بگذارد.

نمودار حجم معاملات مشتقات بازار رمزارزها

حجم معاملات در صرافی باننس (Binance) طی ماه‌های گذشته حدود ۴۵۱ میلیارد دلار بوده و تا ماه نوامبر سال ۲۰۲۰ میلادی ۱۲ درصد افزایش پیدا کرده است. حجم این معاملات در صرافی‌های دیگر متفاوت بوده است. صرافی اوکی ایکس (OKEx) حدود ۲۸۲.۲ میلیارد دلار و صرافی هوبی (Huobi) حدود ۲۶۹.۳ میلیارد دلار از حجم کل معاملات بازار رمزارزها را به خود اختصاص داده‌اند. در حالی که حجم معاملات اوکی ایکس طی ماه گذشته ۲۱.۸ درصد رشد داشته، صرافی هوبی با کاهشی ۷.۶ درصدی همراه بوده است.

همانطور که ۱۷ام دسامبر ۲۰۲۰ حجم معاملات رکورد جدیدی از خود به جای گذاشت، ماه گذشته نیز این رقم به ۱۹.۹۲ میلیارد دلار رسید. با وجود اینکه حجم معاملات مشخص است، کریپتو کامپر اشاره کرده است که “این رقم در عبور از رکورد حجم معاملات در نوامبر ۲۰۲۰ که حدود ۹۳.۶ میلیارد دلار بوده، ناموفق بوده است.”

چهار پلتفرم برتر مشتقات بازار کریپتو -بایننس، هوبی، اوکی ایکس و بای بیت (ByBit)- حدود ۷۶.۸ درصد از حجم معاملات بازار را در ۱۷ام دسامبر ۲۰۲۰ در اختیار داشته‌اند. با توجه به میزان حجم معاملاتی که هنوز در جریان حجم معاملات بازار مشتقات هستند، صرافی اوکی ایکس با در اختیار داشتن حجمی بالغ بر ۱.۸ میلیارد دلار رهبری تمام این معاملات را عهده دار است. این در شرایطی است که بایننس ۱.۷ میلیارد و بورس کالای شیکاگو (CME) حدود ۱.۳ میلیارد دلار از معاملات بازار را در اختیار دارند. میزان حجم معاملات باز صرافی‌های معتبر دنیا در حال افزایش است و این در حالی است که این میزان در صرافی بایننس تا ۲۰ درصد کاهش پیدا کرده.

وقتی صحبت از معاملات فیوچرز (Futures) بیت کوین می‌شود، بیشترین حجم معاملات باز با ۱.۰۲ میلیارد دلار در اختیار بایننس است و به دنبال آن بیتمکس (BitMEX) با ۴۹۸ میلیون دلار در رده دوم قرار دارد. بیشترین حجم سرمایه در گردش فیوچرز، متعلق به بورس کالای شیکاگو است که به رقم ۱.۳۱ میلیارد دلار رسیده است و پس از آن نیز اوکی ایکس با ۱.۱ میلیارد دلار در رتبه دوم قرار دارد.

ماشین حساب معامله تئوریک راه اندازی می‌شود

راه‌اندازی ماشین حساب معامله تئوریک

رئیس اداره بازار مشتقات فرابورس ایران اعلام کرد که به زودی ماشین حساب معامله تئوریک با استفاده از مدل بلک-شوز در سایت فرابورس راه اندازی می‌شود.

به گزارش اخبار بورس، به نقل از مدیریت ارتباطات فرابورس ایران، سپیده رستمی‌نیا، رئیس اداره بازار مشتقات فرابورس ایران در پاسخ به برخی چالش‌های مطرح شده، از راه اندازی ماشین حساب معامله تئوریک خبر داد و گفت: به زودی این ماشین حساب با استفاده از مدل بلک_شوز روی سایت فرابورس قرار خواهد گرفت. همه افرادی که خواهان داشتن قیمت تئوریک اولیه هستند می‌توانند از این ماشین حساب استفاده کنند.

رستمی‌نیا اظهار کرد: در این ماشین حساب که توسط سه اداره آمار، مشتقات و نرم‌افزار فرابورس تهیه شده است، محاسبه‌ نوسانات ضمنی و سایر حروف یونانی برای محاسبه ریسک هم دیده شده است.

وی با اشاره به اینکه به دلیل مسائل فقهی امکان تعریف شاخص در بازار ایران وجود ندارد، گفت: اما با توجه به ویژگی‌های صندوق‌های قابل معامله (ETF) که مهم‌ترین این ویژگی‌ها عدم توقف نماد این صندوق‌ها، تنوع سبدهای صندوق‌های قابل معامله و نقدشوندگی آن‌هاست، تصمیم گرفتیم روی ETF ها آپشن تعریف کنیم. در همین راستا روی دو ETF کاریس و داریوش آپشن‌ها را باز کردیم و هر دو موفق بوده است.

رستمی‌نیا با بیان اینکه به زودی ابزارهای جدید در بازار مشتقه منتشر خواهد شد، خاطرنشان کرد: همچنین طی مصوبه‌ای تمام بازارگردان‌های سهام در بورس و فرابورس می‌توانند روی سهام اختصاصی خود در آپشن‌های آن‌ها هم فعال شوند که اتفاق خوبی برای عمق بخشی به بازار آپشن و افزایش نقدشوندگی بازار است. به این ترتیب بازارگردان‌ها می‌توانند اوراق اختیار فروش تبعی را در سهام اختصاصی خود منتشر کنند.

رستمی نیا در مورد اثرگذاری بازار مشتقات بر بازار نقد با اشاره به پیشینه این بازارها در بازارهای جهانی، بیان کرد: حجم معاملات مشتقات در این بازارها به مراتب چندین برابر بازار نقد است. مطالعاتی که در این بازارها انجام شده به جمع‌بندی نهایی نرسیده است که بازار مشتقات روی بازار نقد تاثیر مشخصی داشته باشد.

وی عنوان کرد: باید این نکته را در نظر گرفت که در این بازارها موارد مشخص سررسیدی وجود ندارد و عمق بازار و نقدشوندگی آن متفاوت است. با این وجود در برخی پیک‌های قیمتی بازار نقد روی بازار مشتقه و در برخی سررسیدها بازار مشتقه پیشرو بوده و روی نقد اثر گذاشته است.

رئیس اداره مشتقات بازار فرابورس در پایان با ابراز امیدواری از افزایش عمق بازار مشتقات، خاطرنشان کرد: یکی از دلایلی که آپشن‌های فروش، کمتر معامله شده این است که در مورد آن واهمه بیشتری وجود دارد و باید روی آن فرهنگ‌سازی شود.

مزایا و معایب ناشناخته‌ترین ابزار نوین بازار سرمایه / تمرین « مشتقه »

توسعه بازار مشتقه جزو مهمترین برنامه‌های بورس انرژی ایران است که سال گذشته از قراردادهای آتی رونمایی شد و پس از ابلاغ دستورالعمل معاملات اختیارمعامله، این ابزار را هم به سبد ابزارهای بازار مشتقه بورس انرژی اضافه خواهیم کرد.

ابزار مشتقه ازجمله ابزارهای نوین مالی است و به قرارداد یا اوراقی گفته می‌شود که ارزش آنها وابسته به ارزش اوراق بهادار، کالا، شمش یا ارز اصلی است و ارزش مستقلی ندارند.

پیمان آینده و اختیار معامله دو نوع از این ابزارها هستند که در بورس‌های معتبر جهان معامله می‌شوند. در معاملات این ابزارها، اصل دارایی جابه جا نشده و عملکرد قیمت آن ناشی از تغییرات قیمت کالای مربوط است. معامله در آن بازار به صورت دو طرفه بوده و با توجه به وجود اهرم در بازار، ابزاری مناسب به نظر می‌رسد هرچند در بازار سرمایه چندان با اقبال بالا روبه‌رو نبوده است. کارشناسان ساز و کار، مزایا و معایب و استفاده‌کنندگان از این ابزار را بررسی کردند.

مناسب برای نوسان‌گیران
حسن میثمی، مسئول معاملات مشتقه کارگزاری بورس بیمه ایران درمورد مزیت‌های ابزار مشتقه گفت: از مزیت‌های ابزار مشتقه می‌توان به دو طرفه و دارای اهرم بودن آن اشاره کرد. به بیانی دیگر، دوطرفه بودن این نوع ابزار بدان معناست که علاوه بر خرید از فروش هم می‌توان سود دریافت کرد. بر خلاف بازار سهام که یک طرفه است. در بازار دو طرفه این امکان وجود خواهد داشت که از طریق فروش، درآمد کسب کرد بنابراین، این موضوع می‌تواند برای بازار نزولی جذاب باشد.
وی افزود: به جز کالای کشاورزی کالای دیگری در بورس نداریم - البته متانول و نفتای سبک در بورس انرژی داریم- در حالی‌که در بورس‌های جهانی بسیاری از کالاها از جمله نفت و کالاهای حوزه انرژی در بورس فعالند. می‌توان از طریق قراردادهای آتی هم کنترل قیمت کرد و هم افراد با دید بلند مدت‌تری به معامله بپردازند. اینها از ویژگی‌های قراردادهای آتی است که سبب می‌شود افراد به سمت این بازار سوق پیدا کنند. میثمی اضافه کرد: در قراردادهای آتی کالا فقط زعفران، نقره و طلا را داریم که البته در بازار سهام هم در سهم‌های بزرگ برای نماد حجم معاملات بازار مشتقات قراردادهای اختیار فروش و خرید فعال شده است. قراردادهای اختیار روز به روز در بازار سهام در حال افزایش است. به تازگی بر روی اوراق تسه‌ هم قرارداد اختیار تعریف شده است که این موضوع باعث توسعه بازار می‌شود. قراردادهای اختیار فروش نیز که جزو ابزارهای نوین مالی برای ورود افراد حرفه‌ای بسیارکمک کننده است.
وی با بیان اینکه در حوزه قراردادهای آتی و اختیار کالا زیاد استقبال نشده، گفت: به عنوان مثال؛ معاملات آتی در ابتدا سکه بود اما با هجمه زیادی که سال ۹۷ وارد شد قراردادهای آتی سکه تعطیل شد و بعد از آن زعفران و سپس نقره و طلا به قراردادهای آتی اضافه شدند که استقبال زیادی از آنها نشد. به نظر می‌رسد متولیان بورس کالا دراین باره کوتاهی کردند وحتی با از بین رفتن التهابات نیز آن را پیگیری نکردند.
میثمی در رابطه با استفاده کنندگان این نوع ابزار توضیح داد: چند مدل سرمایه‌گذار می‌توانند از ابزارهای نوین مالی اختیار و آتی استفاده کنند؛ یک دسته نوسان‌گیران هستند، افرادی که می‌خواهند با چند برابر پول خود معامله کنند. دوم، افرادی چون کشاورزان که قصد تهیه و مصرف این کالا را دارند. گروه سوم، سرمایه‌گذارانی هستند که از اختلاف بین دو بازار نفع می‌برند. مسئول معاملات مشتقه کارگزاری بورس بیمه ایران در پایان تاکید کرد: بورس کالا در این زمینه منفعل عمل کرده که باعث کاهش حجم قراردادها در این بازار شده است. همچنین افراد ناآگاهی که بر بازار نظارت می‌کنند باعث دلزدگی مشتری‌ها از این بازار شدند که بورس کالا باید تلاش خود را در این زمینه افزایش دهد.

ابزاری برای مدیریت
محمدعلی رستگار، اقتصاددان گفت: ابزار مشتقه از جمله ابزارهای مالی است که عمدتاً بر مبنای یک دارایی پایه قرار دارد. به عبارتی ارزش آن‌ها از ارزش دارایی پایه ایجاد می‌شود. ابزار مشتقه می‌تواند به منظور پوشش ریسک بازار یا پوشش ریسک اعتباری طراحی شده باشد. مشتقات اعتباری از نظر تعدد نسبت به مشتقات پوشش دهنده ریسک بازار کمترند. دارایی‌هایی که می‌توانند به عنوان دارایی پایه در این ابزارها مورداستفاده قرار گیرد بسیار متنوع‌اند و پرکاربردترین آنها شامل انواع سهام، ابزارهای درآمد ثابت (اوراق قرضه)، ارزها، انواع کالا، نرخ بهره، شاخص‌هاست.
وی درمورد انواع ابزارهای مالی افزود: سهام و اوراق قرضه در زمره ساده‌ترین اشکال ابزارهای مالی هستند که انتشار آنها در بازار اولیه (با هدف تامین مالی شرکت‌ها) بسیار پر کاربرد است. هرچند، امکان انجام معامله آنها در بازار ثانویه موجب نقدشوندگی و افزایش مطلوبیت برای سرمایه‌گذاران می‌شود، ولی نوسانات قیمتی و در نتیجه ریسک بازار برای این دارایی‌ها ایجاد می‌کند. در ابتدا، به منظور پوشش ریسک بازار، ابزارهای مشتقه ساده چون قرارداد آتی و آپشن اروپایی بر روی سهام و اوراق قرضه طراحی و به کار گرفته شد. با گذشت زمان اما سرمایه‌گذارانی با رفتار ریسک‌پذیری بالا، بر روی ابزارمشتقه سرمایه‌گذاری کردند. سرمایه‌گذاران می‌توانند به مدد ابزارهای طراحی شده توسط مهندسان مالی سطح ریسک و بازده پرتفوی خود را به روش‌های متنوعی تنظیم کنند. یکی از استراتژی‌های متداول در مهندسی مالی و مدیریت ریسک، استفاده از ابزار مشتقه است. ابزارهای مشتقه جزو ابزارهای مدیریت ریسک در بازارهای مالی قلمداد می‌شوند.
رستگار با بیان‌اینکه ابزارهای مشتقه بر اساس نوع دارایی پایه به دو دسته تقسیم می‌شوند، گفت: ابزار مشتقه کالایی شامل دارایی پایه یک کالا و یا یک شاخص است که خود بر حسب یک کالا تعریف می‌شود و ابزار مشتقه مالی شامل دارایی پایه است که می‌تواند سهام، اوراق قرضه، نرخ بهره و ارز، شاخص و یا حتی مشتقه‌ای دیگر باشد. او با اشاره به اینکه ابزار مشتقه از منظر پیچیدگی در طراحی می‌توانند ابزار متعارف (Plain Vanilla ) یا نامتعارف (Exotic ) باشند، توضیح داد: معروف‌ترین مشتقات متعارف عبارتند از قراردادهای/ پیمان‌های آتی (Futures Contract/ Forward Contracts)، قراردادهای اختیار معامله اروپایی و آمریکایی (Options)، تاخت یا قرارداد معاوضه‌ای (Swaps) و معروف‌ترین مشتقات نامتعارف نیز قراردادهای اختیار معامله برمودایی، آسیایی (Options)، قراردادهای ترکیبی شامل اختیارمعامله روی قرارداد آتی یا روی اختیار معامله(Options on Futures , Option on Options) و تاخت یا قرارداد معاوضه‌ایی غیر استاندارد (Non- standard Swaps) هستند. رستگار، ‌ متنوع بودن، قابلیت موضع معاملاتی دوطرفه، استفاده از اهرم مالی را از جمله مزیت‌های ابزار مشتقه ذکر کرد و گفت: در مقابل این ابزار با چالش‌هایی چون دشواری قیمت گذاری، ریسک بالا، امکان دست کاری در قیمت و در برخی بازارها و نقدشونده نبودن مواجه‌اند.
وی با بیان‌اینکه سه گروه اصلی در بازارهای مشتقه حضور دارند، تاکید کرد: دسته اول کسانی هستند که به دنبال مدیریت ریسک سرمایه‌گذاری‌هایشان هستند. این گروه تلاش دارند با شناسایی میزان ریسک واقعی، آن را به سطح موردنظر خود برسانند. فرآیند مذکور معمولاً سرمایه‌گذاران را در جهت کاهش ریسک و حتی در برخی موارد از بین بردن کامل ریسک یاری می‌دهد، مورد اخیر که به از بین رفتن کامل ریسک می‌انجامد به مصون‌سازی یا پوشش ریسک موسوم است. دسته دوم مشارکت‌کنندگان در بازارهای مشتقه سفته‌بازان هستند.
این گروه برخلاف گروه اول، به استقبال ریسک می‌روند و تلاش دارند تا با پیش‌بینی جهت آتی قیمت‌ها سود ببرند. دسته سوم آربیتراژگران هستند که با رصد کردن بازارهای مختلف، به دنبال کسب سود از محل اختلاف قیمت اوراق مشتقه یکسان هستند. وی در پایان به آمار معاملات قراردادهای سلف استاندارد در بورس انرژی پرداخت و گفت: ارزش کل معاملات از تاریخ اردیبهشت ۱۳۹۴ تا تاریخ آذرماه ۱۳۹۷ برابر ۳۰،۵۰۵ میلیارد ریال بوده است. منابع استفاده شده در این بخش آمار منتشره در وب سایت بورس انرژی بوده است.

در تلاشیم معاملات مشتقه به حجم قابل قبولی برسد
علی نقوی، مدیر عامل بورس انرژی ایران در گفت‌وگو با هفته نامه اطلاعات بورس به جزئیات معاملات قراردادهای آتی در بورس انرژی پرداخت.

* چه تعداد قرارداد در بورس انرژی انجام شده است؟
از ۱۸ اسفندماه سال گذشته با انتشار قراردادهای متانول و نفتای سبک تابلوی معاملات آتی در بورس انرژی ایران راه اندازی شده و تا ۸ خردادماه ۳۶۶ قرارداد به ارزشی بالغ بر ۶۰ میلیارد ریال مورد معامله قرار گرفته است و با توجه به اینکه هنوز دوره طولانی از این قراردادها نگذشته است نمی‌توان ارزیابی دقیقی درباره موفقیت آن داشت.

* برنامه‌های بورس انرژی ایران برای استقبال بیشتر از این ابزار چیست؟
توسعه بازار مشتقه جزو مهمترین برنامه‌های بورس انرژی ایران است که سال گذشته از قراردادهای آتی رونمایی شد و پس از ابلاغ دستورالعمل معاملات اختیارمعامله، این ابزار را هم به سبد ابزارهای بازار مشتقه بورس انرژی اضافه خواهیم کرد.
توسعه این بازار با همکاری چند بخش صورت می‌گیرد. یک بخش آن در سمت سرمایه‌گذارانی است که می‌خواهند از این ابزار استفاده کنند و نسبت به آن آشنایی کمی دارند که تا به حال چندین دوره آموزشی که از طریق مرکز مالی ایران برگزار شده را حمایت کرده‌ایم و در حال برنامه‌ریزی انجام مجدد آن هستیم. ضمن‌آنکه برنامه‌های دیگری برای آشنایی بیشتر سرمایه‌گذاران با این ابزارها در دست تدوین داریم. بخش دیگر آن شرکت‌های کارگزاری هستند که با توجه به اینکه سرمایه گذاران در بازار سرمایه از مسیر شرکت‌های کارگزاری وارد بازار می‌شوند نیاز است تا این شرکت‌ها هم نسبت به بازاریابی و ارائه سرویس‌های متناسب با ابزارهای مشتقه به مشتریان خود اقدام کنند. بخش مهم دیگر توسعه زیرساخت‌های تسویه، محاسبه وجه تضامین و مدیریت ریسک مشتریان است که باید توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه انجام شود و این شرکت در حال انجام آن است. در حال حاضر و براساس مصوبه هیات مدیره سازمان بورس مقرر شده تا زمان فراهم آمدن امکانات فنی توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، فرآیند به‌روزرسانی و محاسبه تضامین به سایر روش‌های مورد تایید اتاق پایاپای و بورس انجام گیرد که با توجه به ریسک‌های بالای معاملات قراردادهای آتی برخی از شرکت‌های کارگزاری تمایلی به پذیرش این ریسک نداشته و منتظر آماده شدن سامانه شرکت سپرده‌گذاری هستند.
بحث دیگر موضوع در سمت عرضه‌کنندگان کالاهاست و در این چارچوب باید عرضه کنندگان از قیمت‌هایی که در قراردادهای آتی کشف می‌شود برای فروش محصولات خود استفاده کنند که با توجه به پیچیدگی‌هایی که وجود دارد و همچنین لزوم اصلاح برخی از مقررات داخلی این شرکت‌ها این موضوع زمان بر خواهد بود که در این مورد بورس انرژی ایران در حال رایزنی و برگزاری نشست‌های آموزشی و توجیهی با عرضه کنندگان محصولات در بورس به منظور آشنایی بیشتر آنها با مزایای قراردادهای آتی و استفاده از حجم معاملات بازار مشتقات ظرفیت‌های آن برای پوشش ریسک عرضه کنندگان است.

* ظرفیت‌های سایر نهادهای مالی در معاملات آتی چگونه است؟
در حال مذاکره هستیم تا سبدگردان‌ها هم با ظرفیت‌های قراردادهای آتی بورس انرژی آشنا شوند و همچنین سایر نهادهای مالی مانند شرکت‌های تامین سرمایه با اخذ مجوز صندوق کالایی امکان حضور سرمایه گذاران خرد را به صورت غیرمستقیم در این ابزار فراهم آورند.
راه اندازی معاملات گواهی سپرده کالایی بخش دیگری از اقداماتی است که می‌تواند در رونق بخشی به معاملات ابزارهای مشتقه کمک کند و با توجه به رفع محدودیت‌های مالیاتی معاملات ثانویه گواهی سپرده کالایی در حال پیگیری هستیم تا امسال از این ابزار رونمایی شود و شاهد معاملات گواهی سپرده بر روی انواع حامل‌های انرژی باشیم. ابزارهایی که ریسک‌های بالایی دارند مانند قراردادهای آتی در بازار سرمایه ایران خیلی جا نیفتاده‌اند ضمن آنکه هم ما و هم سایر ارکان باید در توسعه تکنولوژی برای رونق بخشی به این معاملات اقدام کنیم. در پایان انتظار ما از راه اندازی این بازار موفقیت زود هنگام آن نیست و به صورت گام به گام در حال حرکت هستیم تا معاملات به حجم قابل قبولی برسد.

بازیگران بزرگ چگونه معاملات خود را مخفی می‌کنند؟

حتما در این مدت از حرکات قیمتی بیت‌کوین شگفت‌زده شده‌اید. ریزش‌های شدید یا صعودهای ناگهانی! نکته جالب این است که بزرگان بازار (و صرافی‌ها) با زیرکی در حال مخفی کردن معاملات بزرگ خود هستند و سعی می‌کنند کمتر از معاملات مستقیم در صرافی‌ها استفاده کنند و به سمت معاملات OTC و نظیر به نظیر رفتند.

معاملات خارج از بازار (فرابورس) یا Over the counter (OTC) چیست؟

فرابورس (OTC) به فرایندی اشاره دارد که اوراق بهادار از طریق یک شبکه کارگزاری - در مقابل معاملات بورس یا صرافی‌ها معامله می‌شود. معاملات خارج از بورس می‌تواند شامل سهام، اوراق بدهی و یا مشتقات باشد که قراردادهای مالی هستند که ارزش خود را از یک دارایی اساسی مانند یک کالا به دست می‌آورند.

معاملات خارج از بازار رمزارزها، توسط صرافی‌های معتبر مانند بایننس ارائه می‌شود. مشتری این نوع از معاملات را می‌توان بازیگران بزرگ، نهنگ‌های سازمانی، ماینرها و.. دانست. صرافی با ارتباط مستقیم با این افراد معاملات را انجام می‌دهد. معمولا مبالغ این معاملات برای عموم شفاف نیست و انتقال رمزارزها از کیف پول‌های جداگانه‌ای انجام می‌شود. بدین طریق معامله خارج از بازار صرافی انجام شده و اثر مستقیمی بر روی قیمت نخواهد گذاشت و دست بازارسازهای صرافی برای اعمال معاملات در محل موردنظر خود را باز خواهند گذاشت.

تاریخچه دستکاری در بازارهای سهام از روش‌های مختلف می‌تواند برای مطالعه شما جذاب باشد. آیا افسانه بازارساز وجود دارد یا خیر؟ روش‌های دستکاری در قیمت‌ها به چه صورت است و.. شاید در مقاله‌ای در آینده به این موضوع پرداختم. در انتهای این مطلب چند مقاله مربوط به بازارسازها و فرایند دستکاری معاملات برای مطالعه آزاد قرار دادم.

حجم معاملات OTC

با دانستن بعضی از فرایندها حالا برگردیم به موضوع اصلی، حجم این معاملات چقدر است و آیا جهت‌دهی بازار می‌تواند از این طریق انجام شود؟ بر اساس گزارش سال ۲۰۱۸ شرکت تحقیقات تجاری TABB Group، اکوسیستم رمزارزها OTC تا سه برابر بزرگ‌تر از بازار عادی مبادلات صرافی‌ها است. گروه TABB ارزش بازار فرابورس را ۱۲ میلیارد دلار در روز تخمین زده، درحالی‌که Digital Asset Research به ۲۵۰ میلیون دلار اشاره کرده است.

گزارش سال ۲۰۲۰ از صرافی کریپتو کراکن تأیید می‌کند که حجم معاملات روزانه OTC در سراسر جهان از اوایل سال ۲۰۱۸ تقریباً بیست برابر شده است که نشان‌دهنده حجم معاملات تقریباً ۳۰۰ میلیارد دلار است. شرکت TABB از نتیجه‌گیری کراکن حمایت می‌کند و ادعا کرده که معاملات OTC مقداری در حدود ۲۰ از میانگین ۲۶ میلیارد دلار آمریکا مقدار روزانه تبادل بیت‌کوین و تقریباً 76٪ از کل بازار است.

تصویری از معاملات خارج از بازار که توسط glassnode منتشر شده است، همان‌طوری که مشاهده می‌کنید در ریزش‌های قیمتی فعالیت این معاملات افزایش دارند اما در بازار عادی حمایت‌ها یکی پس از دیگری به‌راحتی فرو می‌ریزند!

داده‌های on-chain

در داده‌های on-chain چگونه می‌توان رد این معاملات را مشاهده کرد؟ ابتدا شاخص "Fund Flow Ratio" را بررسی می‌کنیم. این شاخص نسبت جابه‌جایی بیت‌کوین‌ها از طریق صرافی‌ها در برابر کل جابه‌جایی بیت‌کوین روی بلاک‌چین مقایسه می‌کند. هرچه این نسبت کمتر باشد بدین معنی است که مقدار بیشتری بیت‌کوین در حال جابه‌جایی (و مبادله) بدون ورود به آدرس‌های اصلی صرافی‌هاست.

همان‌طوری که مشاهده می‌کنید باتوجه‌به اینکه اطلاعات on-chain تقریباً برای معامله گران خرد عمومی و در دسترس آسان هستند بازیگران بزرگ، کمتر از روش مستقیم صرافی برای مبادلات استفاده می‌کنند تا جهت‌گیری بازار برای معامله گران خرد مشخص نباشد. البته این کار با همکاری صرافی‌ها در حال انجام است.

با دیدن تاریخچه این شاخص به‌وضوح مشخص است که حجم معاملات مستقیم در صرافی‌ها با همین روش به پایین‌ترین سطح رسیده است. از کجا مطمئن بشویم که واقعاً جابه‌جایی‌های بزرگی انجام شده و دلیل این رویداد رکود در بازار نیست؟

در بازه مشابه مشاهده می‌کنید که شاخص "Tokens Transferred" بالاترین رکوردها در سال‌های اخیر ثبت کرده است بدین معنی که حجم بالایی بیت‌کوین در آدرس‌های بلاک‌چین در حال جابه‌جایی هستند اما در صرافی‌ها خبری نیست!

در حالی که معامله‌گران خرد سرگرم بررسی شاخص‌های غیرشفاف مانند حجم اعلامی صرافی‌ها و. هستند بخش بزرگی از معاملات بازار در جای دیگری در حال رقم خوردن است. این بازی است که نهنگ‌ها و صرافی‌ها با معامله گران خرد می‌کنند تا همیشه دست بالا در معاملات داشته باشند.

مقالات مفید:

روش‌های بازارسازان برای دستکاری سهام

دستکاری‌های بازار و مطالعات موردی

دستکاری بازار از طریق رسانه‌های اجتماعی

5 تاکتیک دستکاری بازار و نحوه اجتناب از آنها

منابع:

برای خواندن مطالب بیشتر از این نویسنده: توییتر / سینا