ضریب همبستگی در بورس

فرمول ضریب بتا

توجه کنید که هدف این مقاله نحوه محاسبه ضریب بتا نیست. در این مقاله قصد داریم تعریف ساده و دقیق این پارامتر را ارائه کرده و کاربرد آن در بازار سرمایه را بررسی کنیم. محاسبه ضریب بتا در مقالات دیگر سایت به صورت کامل در اختیار شما قرار می‌گیرد.

تفسیر ضریب بتا

یک سرمایه‌گذار حرفه‌ای کسی است که نسبت به جزییات سهام خود اطلاعات کاملی دارد. یکی از این جزییات مهم می‌تواند ضریب بتا باشد. پس از محاسبه این عدد خواهیم دید که معمولا این عدد می‌تواند مقادیری بالاتر از یک، یک، بین صفر و یک، صفر و کمتر از صفر را داشته باشد. در ادامه معنای هرکدام از این اعداد را توضیح می‌دهیم.

بیشتر از یک

ضریب بتای بیشتر از یک به معنای نوسان بیشتر قیمت سهام شما نسبت به میانگین بازار است. واضح است که در این صورت ریسک و احتمال بازدهی سهام مورد نظر نیز بالاتر خواهد بود. (رابطه مستقیم بین ریسک و بازدهی) مثلا اگر ضریب بتای یک سهم ۲ باشد به این معنی است که در صورت رشد ۵۰ درصدی شاخص کل، سهام شما دو برابر آن یعنی ۱۰۰% رشد می‌کند. توجه کنید که در صورت افت شاخص نیز سهام مذکور دوبرابر میزان افت شاخص کل، افت قیمتی را تجربه خواهد کرد. در بازار سهام به سهام با ضریب بتای بیشتر از یک، سهام تهاجمی هم می‌گویند! احتمالا حالا دلیل آن را به خوبی می‌دانید!

در این صورت نوسانات قیمت سهام شما مطابق با نوسانات قیمت شاخص کل است.

بین صفر و یک

در صورتی که ضریب بتا بین صفر و یک باشد، نوسانات قیمت سهام از نوسان شاخص کل ملایم‌تر بوده و با شیب کمتری همراه خواهد بود. باز هم برای درک بهتر موضوع یک مثال را مطرح می‌کنیم. فرض کنید ضریب بتای سهام شرکت فولاد مبارکه اصفهان را محاسبه کرده‌ایم و عدد ۰/۵ به دست آمده است. حال فرض کنید در یک بازه یک ساله شاخص کل بورس با ۲۰٪ کاهش از ۱۰۰ هزار واحد به ۸۰ هزار واحد رسیده باشد. اگر قیمت سهام شرکت فولاد مبارکه اصفهان در ابتدای سال به ازای هر سهم را ۱۰۰ تومان در نظر بگیریم، قیمت سهام این شرکت در انتهای سال چقدر خواهد بود؟!

بله درست حدس زدید! ۹۰ تومان! از آن جا که ضریب بتای این سهم ۰.۵ بوده است پس میزان کاهش قیمت آن نیز نصف کاهش شاخص کل یعنی ۱۰% می‌باشد. در ضریب همبستگی در بورس بازار سهام به چنین سهامی، سهام تدافعی می‌گویند، زیرا ریسک خرید و فروش آن کم بوده و البته انتظار بازدهی در آن نیز کمتر است.

در این صورت نوسانات سهام از هیچ الگوی مشخصی پیروی نکرده و هیچ ارتباطی به نوسان شاخص کل ندارد. ضریب بتا را ضریب همبستگی نیز می‌نامند، از این جهت می‌توان بتای صفر را به معنای عدم همبستگی بین دو پارامتر در نظر گرفت.

گاهی اوقات پس از محاسبه ضریب بتای یک سهام به یک عدد منفی و کوچک‌تر از صفر می‌رسیم. بتای منفی نشان‌دهنده سهامی است که بر خلاف روند بازار حرکت می‌کنند. مثلا اگر میانگین بازدهی بازار در یک بازه زمانی مثبت باشد اما سهام یک شرکت بر خلاف روند بازار با کاهش قیمت همراه شود، بتای آن منفی است.

محاسبه بتا برای صنایع مختلف

همان‌طور که گفته شد ضریب بتا نشان‌دهنده میزان هم‌بستگی بین دو پارامتر است. در بازار سرمایه کشور ما معمولا پارامتر مرجع را شاخص کل در نظر می‌گیرند و ضریب بتای سهام مختلف را نسبت به آن می‌سنجند. اما مورد دیگری که می‌توان ضریب بتا را برای آن انداره‌گیری کرد، شاخص صنایع مختلف است. مثلا بعضی صنایع ممکن است بتای بالاتر از یک داشته باشند. معنای این جمله این است که میانگین بازدهی سهام صنعت مورد نظر نسبت به بازدهی شاخص کل ۱۰% بیشتر است. دقت کنید که در این جا به “میانگین قیمت” اشاره شد. یعنی ممکن است مثلا صنعت داروسازی نسبت به شاخص کل بتای ۱/۲ را داشته باشد اما سهام شرکت‌های مختلف داروسازی مقادیر مختلفی چه مثبت چه منفی و حتی صفر را اتخاذ کنند.

چکیده مطلب:

در دانش مالی ضریب بتا را به عنوان شاخصی برای محاسبه ریسک سیستماتیک سبد سهام نسبت به بازار مرجع در نظر می‌گیرند. این پارامتر برای مقایسه همسویی و همبستگی دو شاخص مختلف محاسبه می‌شود. برای مثال می‌توان ضریب بتای سهام یک شرکت یا شاخص یک صنعت خاص را نسبت به شاخص کل محاسبه کرده و از تفسیر آن برای تشکیل سبد سهام با ریسک مختلف استفاده کرد. البته بسیاری از نرم‌افزارها و وب‌سایت‌ها نیز همواره محاسبات را به صورت آنلاین در اختیار فعالان و سرمایه‌گذاران بازار سرمایه قرار می‌دهند. در مقاله “نحوه محاسبه ضریب بتا” به تفصیل در مورد چگونگی اندازه‌گیری ضریب بتا توضیح خواهیم داد.

کورولیشن یا کوریلیشن در بازارهای مالی (correlation) | ضریب همبستگی در بازارهای مالی

یکی از رایج ترین اصطلاحات در بازارهای مالی، از جمله بازار فارکس یا بازار سهام و … ، ضریب همبستگی ، کورولیشن یا کوریلیشن است که کاربرد زیادی هم دارد. در حقیقت تفاوت یک معامله گر موفق با یک معامله گر آماتور ، توجه به همین ضریب همبستگی در معامله است. کورولیشن یا کوریلیشن به تریدر کمک می کند تا بتواند تا حد ممکن خطای کمتری در سرمایه گذاری داشته باشد و به فرصت های سرمایه گذاری بهینه تری دست یابد. زند تریدرز در این مقاله نکات مهمی را در ارتباط با کورولیشن یا کوریلیشن در بازارهای مالی (correlation) بیان می نماید. لطفا تا پایان مقاله همراه ما باشید.

کورولیشن یا کوریلیشن در بازارهای مالی (correlation) چیست؟

کورولیشن یا ضریب همبستگی ، یک معیار آماری است که نحوه حرکت دارایی ها را در رابطه با یکدیگر تعیین می کند؛ به طور مثال می‌توان ضریب همبستگی را برای اوراق بهادار منفرد مانند سهام به دست آورد، یا می‌توان همبستگی کلی بازار را اندازه‌گیری نمود.

کورولیشن در مقیاس 1- تا 1+ اندازه گیری می شود؛ به این ترتیب یک همبستگی مثبت کامل بین دو دارایی برابر است با 1+ و یک همبستگی منفی کامل برابر است 1- ؛ البته همبستگی های مثبت یا منفی کامل بسیار کم دیده می شود؛ و چنانچه دو دارایی هیچ همبستگی نسبت به یکدیگر نداشته باشند، ضریب همبستگی صفر خواهد بود.

انواع کورولیشن correlation در بازارهای مالی

همانطور که گفته شد انواع دارایی ها در بازارهای مالی با یکدیگر کورولیشن دارند و انواع کوریلیشن در بازارهای مالی عبارتست از :

• کورولیشن کالا/کالا
• کورولیشن کالا / سهام
• کورولیشن جفت ارز / کالا
• کورولیشن جفت ارز / جفت ارز

به طور کلی ضریب همبستگی یا کورولیشن در بازارهای مالی برای پوشش ریسک معاملات به کمک تریدرها و سرمایه گذاران می آید. حتما می پرسید چگونه ؟ در ادامه مقاله همچنان با ما همراه باشید.

نقش کورولیشن برای مدیریت ریسک در بازارهای مالی

به طور کلی در بازارهای مالی، زمانی که ارزش سهام چند شرکت به صورت هماهنگ با یکدیگر بالا یا پائین می رود، در این صورت ضریب همبستگی یا کوریلیشن آن ها با یکدیگر مثبت است.

بر عکس، زمانی که با بالا رفتن ارزش سهام یک شرکت، ارزش سهام شرکت دیگری پایین می آید، کورولیشن آن ها با یکدیگر منفی است.

و زمانی که بالا یا پایین شدن ارزش سهام یک شرکت ، هیچ تاثیری بر ارزش سهام شرکت دیگری ندارد، کورولیشن آن ها صفراست. یعنی معاملات مربوط به این دو شرکت هیچ ربطی به یکدیگر ندارد.

کورولیشن در بازار بورس

در بازار بورس هم به همین ترتیب، بارها ممکن است دیده باشید که رشد سهام یک شرکت به صورت اتوماتیک وار، باعث رشد سهام شرکت های دیگر شده است و برای دانستن این نکته باید به کرولیشن آن شرکت ها توجه داشته باشید.

بنابراین یک سرمایه گذار حرفه ای، هنگامی که مشغول انجام آنالیز و تحلیل تکنیکال می باشد، تا بتواند نمودارها و اندیکاتورها را به دقت رسم کند، حتما به منظور افزایش میزان سود و کاهش ریسک معاملات خود لازم است که در انتخاب سهام مورد معامله، کورولیشن را در نظر داشته باشد.

کورولیشن در بازار فارکس

مفاهیم اصلی بازارهای مالی تقریبا یکسان هستند و در بازار فارکس هم با اصطلاح بسیار مهم کورولیشن مواجه خواهید شد و ضریب همبستگی در بازار فارکس هم نقش بسیار مهمی را ایفا می کند.

تفاوتی که وجود دارد این است که در بازار فارکس ، ارزهای مختلف کشورها یا جفت ارزها مورد معامله قرار می گیرد و ارزها نقش اصلی را در یک معامله دارند.

در حقیقت شرایط اقتصادی ، میزان صادرات و واردات، شرایط اجتماعی و سیاسی یک کشور است که ارزش ارز آن کشور را مشخص می کند.

در بازار فارکس جهت حرکت جفت ارزها، ضریب همبستگی یا کورولیشن را مشخص می کند. اگر جهت حرکت جفت ارزها همسو باشد، کوریلیشن آن ها قوی است و بر عکس اگر جهت حرکت آن دو ارز مخالف باشد، کورولیشن ضعیف است.

بنابراین چنانچه به هر دلیل جهت حرکت جفت ارزها تغییر کند، ریسک معاملات بالا می رود.

نقش کورولیشن برای مدیریت پورتفولیو

همبستگی اغلب در مدیریت پرتفوی برای اندازه گیری میزان تنوع در دارایی های موجود در یک سبد سرمایه گذاری استفاده می شود.

سبد سرمایه گذاری عبارتست از ، کنار هم قرار دادن ترکیبی از دارایی ها، اعم از کالا، سهام یا انواع ارز .

تئوری مدرن پورتفولیو ((MPT) Modern portfolio theory) ، از ضریب همبستگی همه دارایی‌های یک سبد سرمایه گذاری جهت کمک به تعیین کارآمدترین حد سرمایه استفاده می‌کند. این مفهوم به بهینه سازی بازده مورد انتظار در برابر سطح معینی از ریسک کمک می کند. گنجاندن دارایی هایی که همبستگی پایینی با یکدیگر دارند، به کاهش میزان ریسک کلی یک سبد سرمایه کمک می کند.

با این وجود، کورولیشن می تواند در طول زمان تغییر کند و تنها می توان آن را در بازه زمانی مشخصی در نظر گرفت. برای مثال دو دارایی که در گذشته دارای درجه بالایی از همبستگی بوده اند، می توانند در آینده نامرتبط شوند و به طور جداگانه شروع به حرکت کنند. این یکی از مشکلات تئوری MPT است.

کورولیشن و بی ثباتی و نوسانات بازار

در طول دوره‌های افزایش نوسانات بازارهای ضریب همبستگی در بورس مالی، انواع سهام تمایل به همبستگی بیشتری نسبت به یکدیگر دارند؛ حتی اگر در بخش‌های مختلف باشند. بازارهای بین‌المللی نیز می‌توانند در زمان‌های بی‌ثباتی بازار، همبستگی زیادی پیدا کنند. در این صورت سرمایه گذاران ممکن است ترجیح دهند آن دارایی هایی را در پرتفوی ضریب همبستگی در بورس خود بگنجانند که همبستگی پایینی با بازارهای سهام دارند که بتوانند به مدیریت ریسک خود کمک کنند.

متأسفانه، گاهی اوقات همبستگی بین طبقات مختلف دارایی و بازارهای مختلف در طول دوره‌های نوسان بالا، افزایش می‌یابد. به عنوان مثال، در طول ژانویه 2016، درجه بالایی از همبستگی بین S&P 500 و قیمت نفت خام وجود داشت که به 0.97 رسید، که این بزرگ ترین درجه همبستگی در 26 سال گذشته بود و بازار سهام به شدت نگران تداوم نوسانات قیمت نفت بود. با کاهش قیمت نفت، بازار آشفته شد به طوری که برخی از شرکت های انرژی، بدهی خود را نپرداختند یا در نهایت مجبور شدند اعلام ورشکستگی کنند.

کلام پایانی

به طور کلی انتخاب دارایی های با کورولیشن یا ضریب همبستگی کم با یکدیگر می تواند به کاهش ریسک پرتفوی شما کمک کنند. در نهایت، سرمایه گذاری در بازارهای مرزی (کشورهایی که اقتصاد آن ها حتی کمتر از بازارهای نوظهور توسعه یافته و در دسترس است) از طریق صندوق های قابل معامله در بورس (ETF) می تواند راه خوبی برای تنوع بخشیدن به سبد سهام مبتنی بر سهام ایالات متحده باشد.

در این مقاله سعی کردیم شما عزیزان را مفهوم کورولیشن یا کوریلیشن (correlation) در بازارهای مالی آشنا کنیم. البته مفهوم کورولیشن بسیار گسترده تر از مطالبی است که در این مقاله ذکر شد. اما مطلب مهم این است که یک تریدر حرفه ای باید در انتخاب نوع سهام، نوع ارز و خلاصه آنچه معامله می کند، کورولیشن را در نظر داشته باشد تا نه تنها معاملاتش با ریسک کمتری همراه باشد، بلکه به سود بیشتری دست یابد.

چرا با رشد بورس، برخی سهامداران سود نکردند؟ | نمادهای همسو با شاخص کل را چگونه شناسایی کنیم؟

از ۳ خرداد ماه تا ۲ شهریور ماه سال جاری شاخص کل بیش از ۴۱ درصد رشد داشته است، اما بسیاری از سهامداران در این بازار نتوانسته اند سودی را دریافت کنند و سبد سهام آن‌ها تکان آنچنانی نخورده است. چرا با رشد بورس برخی سهامداران سود نکردند؟ چگونه نماد‌های مستعد رشد را در ابتدای یک روند صعودی پیدا کنیم؟

به گزارش نبض بورس، از ۳ خرداد ماه سال جاری بود که شاخص کل شروع به رشد کرد و از سطح یک میلیون و ۹۵ هزار و ۶۹۷ واحدی به سطح یک میلیون و ۵۴۳ هزار و ۴۷۶ واحدی در ۲ شهریور ماه سال جاری رسید. این بدان معنا بود که شاخص کل ۴۱ درصد رشد را در سه ماه تجربه کرد. به عبارت دیگر، بازدهی بورس در سه ماه ۴۱ درصد شد، اما سبد سهام برخی از سهامداران تکان نخورد و حتی قرمزپوش ماند.

چرا با رشد بازار، سبد سهام برخی سهامداران سبز نشد؟

شاید پاسخ این پرسش به فرمول شاخص کل باز گردد. در فرمول شاخص کل شرکت‌هایی که ارزش بازار (تعداد سهام ضربدر قیمت سهام) بیشتری دارند، تاثیرگذاری بالاتری بر روی شاخص کل دارند. این بدان معناست که اگر چند شرکت بزرگ بازار سرمایه رشد کنند و تاثیر مثبت بر روی شاخص کل بگذارند، تاثیر منفی شرکت‌های کوچک خنثی شود.

معمولا ترکیب سبد سهام سهامداران به این صورت است که تعدادی سهام شاخص ساز و تاثیرگذار بر شاخص کل و تعدادی سهام کوچک با تاثیرگذاری بسیار کم بر روی شاخص کل را در سبد خود دارند. حالا هر چقدر تعداد سهام کوچک در سبد یک سهامدار بیشتر باشد، طبیعتاً تاثیرپذیری سبد از روند شاخص کل کمتر خواهد شد.

طبیعتا در تقریبا یک سال و نیم گذشته معمولا سهامداران با تبلیغاتی که در فضای مجازی وجود داشت به سمت سهام کوچک حرکت کردند و با سقوط بورس، این نماد‌ها در صف‌های فروش قفل شدند و روز به روز بر ضرر آن‌ها افزوده شد و سنگین‌تر شدن ضرر و قفل شدن نماد‌ها در صف فروش اجازه خروج به این سهامداران از سهام کوچک را نداد.

با شروع روند رو به رشد بازار از ۳ خرداد ماه سال جاری، شاخص کل با همان نماد‌های شاخص ساز و بزرگ بازار شروع به رشد کرد، اما خبری از رشد سهام کوچک نبود؛ بنابراین هر روز شاخص کل روند رو به رشدی را داشت، اما سبد برخی سهامداران تکان نمی‌خورد و همچنان در ضرر گرفتار بودند.

نمادهای همسو با شاخص کل را چگونه شناسایی کنیم؟

وقتی یک روند صعودی آغاز می‌شود، همان گونه که گفته شد معمولا در ابتدا نماد‌های شاخص ساز شروع به حرکت می‌کنند. هر چقدر ضریب همبستگی یک نماد با شاخص کل بیشتر باشد یعنی حرکت آن سهم منطبق با شاخص کل می‌باشد و برعکس هر چقدر ضریب همبستگی یک نماد با شاخص کل کمتر باشد یعنی حرکت آن سهم مخالف حرکت شاخص کل می‌باشد.

حالا چگونه این ضریب همبستگی یک نماد با شاخص کل را پیدا کنیم؟

برخی سایت‌ها این ضریب را اعلام می‌کنند. به عنوان نمونه اگر به سایت سهامیاب مراجعه کنید در بخش سهام نگر هر نماد این ضریب همبستگی به نمایش درآمده است. محدوده این ضریب بین مثبت ۱۰۰ تا منفی ۱۰۰ می‌باشد. هر چه عدد به مثبت ۱۰۰ نزدیکتر باشد یعنی حرکت آن سهم منطبق با حرکت شاخص کل می‌باشد و برعکس هر چه به منفی ۱۰۰ نزدیکتر باشد به این معنی است که روند سهم خلاف جهت روند شاخص کل می‌باشد.

به عنوان نمونه نماد ضریب همبستگی نماد شپنا با شاخص کل ۵۶ درصد است و این بدان معناست که حرکت این نماد منطبق با حرکت شاخص کل است. یا ضریب همبستگی گدنا منفی ۵۱.۵۹ درصد می‌باشد و روند حرکتی این نماد خلاف جهت شاخص کل است.

هر چند که این تکنیک نمی‌تواند به صورت قطعی شما را در ابتدای یک روند صعودی به سود برساند، اما می‌تواند یک سیگنال مناسب برای یافتن سهامی که احتمالا با شروع صعود شاخص کل شروع به صعود می‌کنند باشد.

آموزش محاسبه ضریب بتا به همراه نمونه

ضریب بتا معیاری است که در تحلیل بنیادی برای محاسبه میزان نوسانات (ریسک و بازدهی) یک سهم یا یک پرتفوی بورسی نسبت به حرکت کلی بازار استفاده می‌شود. حرکت کلی بازار در بورس ایران با شاخص کل نشان داده می‌شود به همین دلیل ضریب بتای شاخص کل عدد یک است و ضریب بتایس بقیه سهم‌ها با توجه به میزان انحرافی که از شاخص کل دارند، محاسبه می‌شود. در این مقاله قصد داریم به آموزش نحوه محاسبه ضریب بتا در بورس ایران بپردازیم و با محاسبه بتا به صورت عملی شما را با این ضریب و نحوه استفاده از آن آشنا کنیم.

پیشنهاد مطالعه: سود مرکب در بورس

نحوه محاسبه ضریب بتا در بورس ایران

برای محاسبه ضریب بتا باید ابتدا فرمول آن را بدانید. فرمول ضریب بتا در بورس از تقسیم کردن کواریانس بازده سهم و بازده بازار به واریانس بازده بازار (شاخص کل) به دست می‌آید.

شاید این فرمول در نگاه اول، ضریب همبستگی در بورس پیچیده به نظر بیاید اما بعد از توضیحاتِ ما، این فرمول و نحوه محاسبه ضریب بتا در بورس برای شما ساده می‌شود. ابتدا کواریانس و واریانس را به زبان ساده توضیح می‌دهیم.

کواریانس، نحوه حرکت دو سهم را نسبت به یکدیگر نشان می‌دهد. کواریانس مثبت نشان دهنده این است که با بالا یا پایین شدن قیمت‌ها، سهم‌ها با یکدیگر و در یک جهت حرکت می‌کنند. کواریانس منفی نشان دهنده این است که سهم‌ها در جهت مخالف یکدیگر حرکت می‌کنند یعنی با افزایش قیمت یکی، قیمت دیگری کاهش پیدا می‌کند. به زبان ساده کواریانس در فرمول ضریب بتا، همبستگی سهم و شاخص کل را نشان می‌دهد.

واریانس، میزان حرکت یک سهم را نسبت به میانگین کل سهم‌های موجود در یک بازار نشان می‌دهد. با این حساب حالا مفهوم این فرمول را بهتر متوجه می‌شوید. در قسمت بعدی ضریب بتا را برای یکی از سهم‌های بورسی محاسبه می‌کنیم تا بهتر با نحوه استفاده از این فرمول آشنا شوید.

پیشنهاد مطالعه: دوره جامع آموزش بورس تهران

یک نمونه از محاسبه ضریب بتای سهام در بورس ایران

در این قسمت قصد داریم، آموزش محاسبه ضریب بتا در نماد «شبندر» را در یک بازه ۳ ماهه بررسی کنیم (شما می‌توانید از بازه‌های سالیانه استفاده کنید).

برای محاسبه ضریب بتا، ابتدا اطلاعات مربوط به قیمت نماد شبندر و شاخص کل را از سایت TSETMC یا سایت tse.ir دانلود کنید. دقت کنید که تاریخ استفاده از داده‌های قیمت در سهام و شاخص کل باید یکی باشند. ما در این نمونه از اطلاعات مربوط به تاریخ ۱۵ فروردین ماه سال۱۴۰۱ تا ۱۵ تیر ماه همین سال استفاده کرده‌ایم.

پیشنهاد مطالعه: سبد پیشنهادی سهام بورس تهران

با کلیک کردن روی گزینه ای که در شکل بالا مشخص شده است می‌توانید فایل اکسل مربوط به قیمت را دانلود کنید.

بعد از دانلود فایل اکسل اطلاعات مربوط به قیمت، فقط اطلاعات مربوط به قیمت پایانی در شبندر و مقدار عددی شاخص به همراه تاریخ آن‌ها را نگه دارید. در شکل زیر می‌توانید فایل اکسل نمونه برای محاسبه ضریب بتا را ببینید.

در مرحله بعد برای محاسبه ضریب بتای نماد شبندر باید بازده قیمت این سهم را برای هر روز محاسبه کنید. با استفاده از فرمول زیر می‌توانید بازده سهام در اکسل را برای هر روز به صورت جداگانه به دست بیاورید.

در شکل زیر می‌توانید نحوه نوشتن فرمول بازده سهام در اکسل را ببینید.

حالا به همین روش میزان بازده شاخص کل را حساب می‌کنیم.

حالا با به دست آمدن بازده سهام و بازده بازار به راحتی می‌توانید فرمول محاسبه ضریب بتا را در اکسل وارد کنید.

در این مثال، عدد ۱.۷۷ به عنوان ضریب بتا سهام شبندر به دست آمد. این به این معنی است که میزان نوسان شبندر ۷۷ درصد بیشتر از شاخص کل و هم جهت با آن است. البته زمان ۳ ماه برای محاسبه ضریب بتا کافی نیست و شما می‌توانید از دیتاهای مربوط به یک تا سه سال استفاده کنید.

نکته : به هنگام محاسبه ضریب بتا باید از داده های تعدیل شده قیمت استفاده کنید. یعنی تغییرات قیمت پس از افزایش سرمایه و سود نقدی را نیز در نظر بگیرید.

یک نمونه از محاسبه ضریب بتای سبد سهام یا پرتفوی

برای محاسبه ضریب بتا سبد سهام باید از میانگین ضرایب بتای آن‌ها استفاده کنید. البته باید این میانگین را با توجه به درصد سهام از کل پرتفوی خود حساب کنید. فرمول محاسبه ضریب بتا پرتفوی بورسی در شکل زیر مشخص شده است.

فرض کنید دو سهم الف و ب را در پرتفوی خود دارید و ارزش سهم الف در پرتفوی شما ۱۲۰ میلیون و ارزش سهم ب در پرتفوی شما ۲۸۰ میلیون است.

در این صورت برای به دست آوردن درصد سهام الف از پرتفوی باید از محاسبات زیر استفاده کنید:

درصد سهام ب از پرتفوی نیز برابر است با:

حالا می‌توانید با داشتن ضریب بتا سهم الف و ب و میزان درصد آن‌ها، ضریب بتا پرتفوی بورسی خود را به دست بیاورید.

کاربرد ضریب بتا در بورس چیست؟

ضریب بتا، معیاری است که سرمایه گذاران می‌توانند با استفاده از آن مقدار ریسک و بازدهی سهم خود را نسبت به حرکت کلی بازار بسنجند. به عبارت دیگر با محاسبه ضریب بتا، سهامداران می‌توانند بفهمند در ازای قبول کردن چه مقدار ریسک، به بازدهی متناسب با آن می‌رسند. در واقع اگر این گفته که ریسک در بورس، احتمالِ کم شدن ارزش سهام است را بپذیرید، ضریب بتا معیار مناسبی برای اندازه گیری ریسک به حساب می‌آید. برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر درباره ضریب بتا می‌توانید به این مقاله رجوع کنید.

• سهامی که بیشتر از شاخص کل نوسان داشته باشد، ضریب بتای بزرگتر از یک دارد.
• سهامی که کمتر از شاخص کل نوسان داشته باشد، ضریب بتای کمتر از یک دارد.
• سهامی که ضریب بتای بیشتر از یک دارد، ریسک بیشتری دارد اما پتانسیل بازدهی آن هم بیشتر است.
• سهامی که ضریب بتای کمتر از یک دارد، ریسک کمتری ضریب همبستگی در بورس دارد اما پتانسیل بازدهی آن هم کمتر است.

پیشنهاد ویژه: آموزش رایگان بورس تهران

علت محاسبه ضریب بتا در بورس چیست؟

ضریب بتا، میزان ریسک سیستماتیک را نشان می‌دهد. ریسک سیستماتیک به نوعی از ریسک گفته می‌شود که در نتیجه شرایط سیاسی و اقتصادی در جامعه رخ می‌دهد و غیرقابل اجتناب است. در نقطه مقابل این ریسک، ریسک غیرسیستماتیک وجود دارد که عمدتا به نحوه عملکرد شرکت‌های بورسی و نحوه مدیریت و سودسازی آن‌ها برمی‌گردد. ریسک غیرسیستماتیک با تنوع بخشیدن به پرتفوی بورسی، قابل اجتناب است اما به دلیل این که نمی‌توان از ریسک سیستماتیک جلوگیری کرد، باید به نحوی آن را محاسبه کرد، تا پیش از خرید سهام از میزان ریسکی که قرار است قبول کنیم، اطلاع داشته باشیم.

محاسبه ضریب بتا با داشتن داده‌های مربوط به قیمت و شاخص کل در بورس به راحتی قابل انجام است. شما می‌توانید از فرمول‌های اکسل ضریب بتا در بورس استفاده کرده و ضریب بتا سهام مورد نظر خود را به دست بیاورید. اگر هم می‌خواهید ضریب بتا پرتفوی خود را به دست بیاورید، می‌توانید با استفاده از فرمولی که به آن اشاره کردیم ابتدا درصد هر سهام را در پرتفوی خود حساب کرده و سپس از ضرایب بتای آن‌ها میانگین بگیرید.

سوالات متداول

۱- نحوه محاسبه ضریب بتا چگونه است؟

فرمول محاسبه بتا از تقسیم کواریانس بازده سهام و بازار بر واریانس بازار به دست می‌آید. این فرمول به زبان ساده در مقاله به همراه مثال توضیح داده شده است.

۲- آیا می توان از ضریب بتا برای پرتفوی بورسی استفاده کرد؟

بله. با استفاده از فرمولی که در متن مقاله به آن اشاره کرده‌ایم امکان محاسبه ضریب بتا پرتفوی بورسی وجود دارد.

۳- اطلاعات مربوط به قیمت برای محاسبه ضریب بتا را از کجا می توان تهیه کرد؟

شما می‌توانید اطلاعات مربوط به قیمت را از سایت‌های tseymc.com ، tse.ir و یا سایت fipiran.com به دست بیاورید.