عرضه و تقاضا ( Supply and demand ) چیست؟
خود کلمه “عرضه” به تعداد کل سهامدارانی که خواهان فروش سهام خود با هر قیمتی هستند گفته می شود.
“تقاضا” در معنی کل خریداران بالقوه سهام که مایل به خرید سهام با هر قیمتی هستند است. عرضه و تقاضا
در همه بازارها یکی از مهم ترین عوامل تایید قیمت عرضه و تقاضا است که در آن عرضه کنندگان حاضرند و می توان کالای مورد نظر را بخرند.
تعادل بازار خود نقطه ای است که در آن عرضه و تقاضا برابر باشند.
یک مدل اقتصادی است که اثر قیمت را بر روی مقدار در بازار رقابتی بررسی میکند. عرضه و تقاضا
قیمت بر روی مقدار تقاضا از طرف مصرفکنندگان و مقدار تولید از طرف عرضهکنندگان اثر میگذارد. عرضه و تقاضا
اصول بنیادی عرضه و تقاضا
مدل عرضه و تقاضا در واقع برای بازار رقابتی تنظیم شدهاست که در آن هیچیک از خریداران و فروشندگان نمیتوانند اثر زیادی بر روی قیمت بگذارند، و قیمت به صورت یک دادهاست. عرضه و تقاضا
قانون عرضه میگوید که در ثابت بودن سایر شرایط مقدار عرضه وابسته به قیمت است و در قیمت بالاتر، عرضه بیشتر و در قیمت پایین تر، عرضه کمتر خواهد بود.
قانون تقاضا نیز میگوید با ثابت بودن سایر عوامل در قیمتهای بالا، تقاضا کمتر و در قیمتهای پایین، تقاضا بیشتر خواهد بود.
در بازار رقابتی قیمت تعادلی و مقدار تعادلی یک کالا با عرضه و تقاضای بازار برای آن کالا تعیین میشود.
قیمت تعادلی یک کالا دقیقاً برابر با قیمتی است که مصرفکنندگان مقدار کالایی را که حاضرند در یک دوره زمانی خاص بخرند برابر با مقداری است که تولیدکنندگان آن کالا حاضرند عرضه کنند.
مازاد عرضه عرضه و تقاضا
در قیمتهای بالاتر کمبود تقاضا اتفاق و باعث مازاد عرضه میشود.
این اضافه عرضه به قیمت فشار میآورد و باعث میشود که قیمت دوباره به سطح تعادلی بازگردد.
در قیمتهای پایینتر نیز، مقدار تقاضا از مقدار عرضه بیشتر میشود و باعث مازاد تقاضا میشود.
مازاد تقاضا عرضه و تقاضا
این مازاد تقاضا باعث افزایش قیمت و در نتیجه بازگشت قیمت به اندازه قبل خود (قیمت تعادلی) میشود.
پس از اینکه قیمت به تعادل رسید، این قیمت میل به استمرار و باقیماندن دارد.
عرضه (Supply)
عَرضه عبارتست از جریان کالا – خدمات به بازار برای برآوردن تقاضا.
همچنین میتوان گفت:مقدار کالا و خدماتی است که تولیدکنندگان حاضرند در قیمتهای مختلف در اختیار مصرفکنندگان قرار دهند.
عرضه بستگی به دو عامل دارد: عرضه و تقاضا
قانون عرضه عرضه و تقاضا عرضه و تقاضاعرضه و تقاضا
قانون عرضه نشاندهندهی مقادیری است که با قیمتی مشخص به فروش میرسد.
اما بر خلاف قانون تقاضا، رابطهی عرضه یک شیب رو به بالا را به نمایش میگذارد، یعنی هر چه قیمت بالاتر برود، مقدار عرضه بیشتر میشود.
تولیدکنندگان در قیمتهای بالاتر عرضه را بیشتر میکنند، زیرا فروش تعداد زیاد محصول در قیمتی بالاتر درآمد آنها را بیشتر میکند.
انتقال تابع عرضه عرضه و تقاضا
در تعریف منحنی عرضه بعضی عوامل مثل تعداد و اندازه بنگاههای تولیدی، فناوری تولید،قیمت عوامل تولید و قیمت دیگر کالاهای مرتبط ثابت در نظر گرفته شدهاست.
در صورت افزایش تعداد و اندازه بنگاهها یا بهبود فناوری یا کاهش قیمت عوامل تولید یا قیمت کالاهای مرتبط منحنی عرضه به سمت پایین و راست منتقل میشود.
در این صورت قیمت تعادلی کاهش و مقدار تولید افزایش مییابد و بلعکس.
منحنی عرضه عمودی عرضه و تقاضا
بعضی وقتها منحنی عرضه عمودی است. یعنی عرضه ثابت است و امکان افزایش عرضه در کوتاه مدت وجود ندارد.
چون عوامل تولید مانند سرمایه و نیروی کار در کوتاه مدت ثابت هستند.
در این مواقع قیمت و مقدار تقاضا اثری بر روی میزان عرضه ندارد. مانند مقدار زمین بر روی دنیا که ثابت است.
قیمت بالاتر نمیتواند باعث شود که زمین بیشتری به وجود آید؛ و حتی اگر تقاضا کنندهای برای زمین تعادل قیمت سهام در بورس نباشد باز زمین وجود دارد.
در واقع کشش منحنی عمودی عرضه برابر با صفر است.
زمان و عرضه
بر خلاف رابطهی تقاضا، رابطهی عرضه عنصری از زمان به حساب میآید.
زمان در عرضه اهمیت دارد، زیرا تأمینکنندگان باید به سرعت به تغییر در عرضه یا قیمت واکنش نشان بدهند اما نه همیشه.
بنابراین فهم این موضوع مهم است که آیا یک تغییر قیمتی در نتیجهی تغییر در تقاضا، موقتی است یا دائم.
تقاضا(Demand)
مقدار کالا و خدماتی که تقاضا کنندگان با توجه به قیمت کالا درخواست میکنند تابع تقاضا را تشکیل میدهد.
تعادل
وقتی عرضه و تقاضا برابر باشند (یعنی زمانی که تابع عرضه و تابع تقاضا یکدیگر را قطع میکنند) به نقطهی برخورد دو منحنی در اقتصاد تعادل میگویند.
در این نقطه، تخصیص کالاها در کارآمدترین حالت خود قرار دارد، زیرا مقدار کالاهای عرضهشده دقیقاً برابر با مقدار کالای مورد تقاضاست؛ بنابراین، همه در این شرایط اقتصادی خشنود هستند.
در یک قیمت مشخص، عرضهکنندگان همهی کالاهای تولیدشده را به فروش میرسانند و مصرفکنندگان همهی کالای مورد تقاضای خود را به دست میآورند.
انتقال منحنی تقاضا
در صورتی که مصرفکنندگان به ازای هر قیمت مشخص مقادیر بیشتری (کمتری) از کالا را درخواست کنند، منحنی تقاضا به سمت راست (چپ) منتقل میشود.
این مسئله میتواند منجر به افزایش (کاهش) قیمت در نقطه تعادل گردد.
حرکت روی منحنی تقاضا را تغیر در مقدار مورد تقاضا و حرکت منحنی به چپ و راست را تغییر در تقاضا مینامند.
قاضا میتواند در اثر دلایل مختلف مانند تغییر در سلایق مصرف یا تغییر در عرضه کالاهای جایگزین تغییر کند .
قانون تقاضا
قانون تقاضا بیان میکند در صورت برابر بودن سایر عوامل، هر چه قیمت یک کالا بالاتر باشد، افراد کمتری متقاضی آن کالا خواهند بود.
مقداری از کالا که خریداران با قیمتی بالاتر میخرند کمتر است، زیرا با بالا رفتن قیمت یک کالا، هزینهی فرصت خرید آن کالا نیز بالا میرود.
قانون عرضه و تقاضا در بازار سرمایه
قانون عرضه و تقاضا در بازار سرمایه هم تاثیری مشابه بر سایر بازارها دارد.
یعنی عرضه و تقاضا با تعیین قیمت، تمامی سهمها را در بازار تحت تاثیر قرار میدهند.
بهطور کلی عرضه و تقاضا از عوامل اصلی تعیینکننده قیمت سهام و سایر اوراق بهادار هستند.
چگونه عرضه و تقاضا باعث ایجاد یک قیمت تعادلی میشوند؟
قیمت تعادلی قیمتی است که در آن، تولیدکننده میتواند همه محصولاتی که قصد فروش دارد را بفروشد و خریدار میتواند همه محصولاتی که میخواهد را بخرد.
برای درک چگونگی کارکرد عرضه و تقاضا برای موازنه قیمت، تصور کنید یک کسب و کار، محصولی جدید را ارائه کرده است. قیمت بالاتری برای محصول در نظر گرفته میشود ولی خریداران کمی آنرا خریداری میکنند.
آن کسب و کار پیشبینی کرده که تعداد بیشتری از محصول را خواهد فروخت ولی به دلیل کمبود علاقه خریداران، انبارهایش پر از محصول می شود.
به خاطر وجود عرضه زیاد، آن کسب و کار قیمت محصول را پایین میآورد.
تقاضا بالا میرود ولی با کاهش تدریجی عرضه، کسب و کار قیمت را افزایش میدهد.
تا زمانی که یک قیمت خوب و تعادلی برای تنظیم میزان عرضه محصول و تقاضای مشتری بیابد.
عرضه و تقاضا در بورس اوراق بهادار چه تاثیری میگذارد؟
عرضه در بورس، توسط سهامداران یک سهام که میخواهند آن را با قیمتهای مختلف بفروشند مشخص میشود. و تقاضا را خریداران آن سهم که میخواهند آن را با قیمتهای مختلف بخرند،مشخص میکنند.
طبیعتا در هنگام فروش یک نفر خواهان بیشترین قیمت ممکن است. در خرید هم، خریدار میخواهد به کمترین قیمت ممکن آن کالا را تهیه کند.
پس هرچه قیمت یک سهم بالاتر برود، عرضه آن بیشتر میشود و هرچه قیمت یک سهم پایینتر بیاید تقاضا برای خرید آن بیشتر میشود.
وقتی قیمت یک سهم بالا میرود، سهامداران سهم خود را میفروشند که باعث افزایش عرضه میشود.
افزایش عرضه باعث کاهش قیمت سهم میشود که در نتیجه کاهش قیمت تعادل قیمت سهام در بورس باعث افزایش تقاضا میشود.
این چرخه عرضه و تقاضا باعث تغییرات قیمت در بازارهای مالی مختلف از جمله بورس شود. میتوان گفت یکی از دلایل اصلی تغییر قیمت در بازار سرمایه، همین اصل عرضه و تقاضا است.
عواملی که روی قیمت سهام تاثیر می گذارد:
الف)عوامل محیطی:
- وضعیت اقتصادی و سیاسی: ثبات یا عدم ثبات در وضعیت اقتصادی و سیاسی در عرصه داخلی و خارجی می تواند بر روی وضعیت بازار تاثیر گذار باشد.
- سیاست های کلان پولی، مالی و ارزی: نحوه مخارج و در آمدهای ارزی یک شرکت اهمیت زیادی داردبرای مثال افزایش نرخ ارز برای شرکت های صادراتی باعث افزایش سودآوری می شود و در نقطه مقابل شرکت هایی که مواد اولیه خود را از خارج تامین می کنند، با افزایش هزینه ها و کاهش سودآوری مواجه خواهند شد.
- قوانین و مقررات: به طور کلی وجود ثبات در قوانین و مقررات امکان تصمیم گیری بهتر و دقیق تر برای سرمایه گذاران را فراهم میکند.
- بودجه سالیانه کشور: نشان دهنده ی میزان توجه دولت به صنایع مختلف است.
ب)عوامل مرتبط با صنعت:
۱-نحوه قیمت گذاری محصولات: نحوه ی قیمت گذاری محصولات در شرکت های بورسی متفاوت است.
برای مثال می تواند بر اساس نرخ های جهانی که این نرخ های جهانی شامل هزینه انتقال آن کالا به کشور مربوطه، تعرفه های گمرکی، مالیات بر مصرف، هزینه های انبارداری و توزیع به مصرف کننده نهایی، سود شرکتهای وارد کننده، سود شرکت های حمل و نقل و توزیع و ….. میشود یا توسط شورای رقابت مشخص شود.
رصد نحوه قیمت گذاری و تغییرات بسیار مهم است و می تواند قیمت سهام شرکت را تحت تاثیر قرار دهد.
۲-میزان عرضه و تقاضا برای محصولات: در بازه های زمانی مختلف بسته به شرایط ممکن است تقاضا برای محصولات صنعت خاصی افزایش یابد.
۳-رقابتی یا انحصاری بودن صنعت: برخی از شرکت ها محصولات انحصاری تولید می کنند و بازار تضمین شده ای دارند، اما برخی دیگر برای فروش محصولات و خدمات خود در بازار رقابت می کنند.
شرکت های دارای بازار انحصاری معمولا برای فروش خوود مشکلی نداشته و سودآوری مناسبی نیز دارند.
۴-حجم سرمایه گذاری در صنعت: هر چه حجم سرمایه گذاری در یک صنعت بیشتر باشد، نشان دهنده انتظار سوددهی مناسب آن در آینده خواهد بود.
۵-وضعیت صنایع مرتبط: رونق یا رکود یک صنعت می تواند بر روی صنایع مرتبط دیگر هم اثرگذار باشد.
۶-تحولات فناوری: سالانه پیشرفت و تحول فناوری سرعت بسیاری دارد، صنایعتی که بتوانند از این تحولات بیشتر بهره ببرند قطعا در بلند مدت رشد خوبی خواهند تجربه کرد.
ج)عوامل درونی
۱-میزان سوداوری و ثبات آن: برای سرمایهگذاران مهم است که شرکت مورد نظر چه میزان سود را در هر سال به دست میآورد.
همه عواملی که تا پیش از این نیز در مورد آنها بحث شد تاثیر خود را ابتدا در سودسازی شرکت و نهایتا در قیمت سهام آن نشان میدهند.
دیگر عامل مهم، تداوم روند سودآوری و چشمانداز مناسب شرکت در آینده است.
همچنین بررسی وضعیت داراییها و بدهیهای شرکت نیز میتواند کمک شایانی به پیشبینی وضعیت شرکت در آینده نماید.تعادل قیمت سهام در بورس
۲-نسبت قیمت به درآمد: این نسبت نشان دهنده دوره بازگشت سرمایه سهام شرکت است.
۳-قابلیت نقدشوندگی سهام: در بازار بورس هر چه تعداد معاملات و حجم سهام معامله شده یک شرکت بیشتر باشد، نشان دهنده قابلیت نقد شوندگی بالای آن سهم می باشد.
۴-طرح های توسعه کشور: برنامه ریزی شرکت برای اجرای طرح های توسعه می تواند نشان دهنده رشد و پویایی آن شرکت و ارزنده بودن سهام آن باشد.
البته که سرمایه گذار باید هدف و اثرات انجام سرح توسعه را کاملا مورد بررسی قرار دهد، زیرا تاثیر همه سرح های توسعه مشابه یکدیگر نیست.
۵-سهام شناور: به معنای بخشی از سهام شرکت که در اختیار عموم مردم و سهامداران خرد قرار دارد است.
۶-ترکیب سهامداران شرکت: در واقع تصمیم گیرندگان اصلی یک شرکت هستند.
شورای رقابت چیست؟
شورای رقابت با هدف تسهیل کنندگی فعالیت بخش خصوصی و به طور کلی تر عرصه اقتصادی و نوعی عامل برای کاهش ریسک در این بخش شکل گرفت تا بخش خصوصی با ورود به بازار نگران انحصارات و رقبای انحصارگر خود نباشند.
زمان خرید سهام فرا رسیده است/ نگرانی منطقی سهامداران از کاهش قیمت های جهانی
ساعت24-در هفته سوم شهریور شاخص کل بازدهی منفی ۱.۷ درصد داشت تا برای چهارمین هفته متوالی شاهد بازدهی منفی شاخص کل باشیم.
به گزارش فارس، هفته سوم شهریور ماه در حالی به پایان رسید که شرایط بازار سهام نسبت به چند ماه گذشته نه تنها بهتر نشد، بلکه بر ابهامات آن نیز افزوده شده است.
وقتی صحبت از تحلیل بازار سرمایه می کنیم، قاعدتاً باید بخش عمده ای از تمرکز بر روی عملکرد شرکت ها، فضای کلی بورس و شرایط اقتصاد کشور باشد.
اما فضای سیاسی کشور و به طور مشخص ریسک های سیاسی و بین المللی، آینده اقتصاد کشور را با ابهام مواجه کرد که تمام ابعاد بازار سرمایه را تحت تاثیر قرار داده است. البته این موضوع مختص بورس نیست و تمام بخش های اقتصادی و بازارها متاثر از این موضوع است.
افزایش ریسک های غیراقتصادی در حقیقت بیشترین آسیب را به همه ابعاد اقتصاد ایران از جمله بازار سهام زده و اساس بازار را از تحلیل پذیری دور کرده است. معامله گران بیش از آنکه برای بررسی صورت های مالی شرکت ها وقت بگذارند، اخبار سیاسی را رصد می کنند. اخباری که با توجه به شرایط حاکم بیش تر از تحلیل ها بازار سرمایه را متاثر کرده است.
* ریزش بازار سرمایه دلایل متعددی دارد
مجتبی دانشی، کارشناس بازار سرمایه در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، گفت: از منظر ارزش جایگزینی، اکثر سهم های بازار ارزنده هستند و قیمت فعلی بسیاری از سهم ها حتی به یک پنجم ارزش جایگزینی رسیده است.
وی ادامه داد: تقریبا کل بازار سرمایه نسبت به بازارهای جهانی ارزان بوده و بسیاری از نمادها نیز نسبت به ارزش بازار سرمایه خودمان، ارزان هستند.
این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: منفی های بازار سرمایه دلایل متعددی دارد و یکی از این دلایل، نگرانی بابت احتمال رکود و کاهش قیمت در بازارهای جهانی است، که معتقدم این نگرانی منطقی است.
دانشی ادامه داد: بعد از اتفاقات سال ۱۳۹۹، هرگز بازار سرمایه به این سطح از ارزندگی (بالاخص در بعضی صنایع) نرسیده بود. اتفاقا اواخر شهریور ماه، زمان مناسبی هم برای خرید سهام با نگاه بلندمدت و هم با نگاه کوتاه مدت است.
* شاخص کل صعود را فراموش کرده است
شاخص کل بورس در روز شنبه بیشترین افت را در این هفته داشت و 15 هزار و 422 واحد کاهش یافت. روز یکشنبه این شاخص 6 هزار و 702 واحد افت کرد و در روز دوشنبه نیز هزار و 762 واحد پایین تر آمد.
شاخص کل بورس در روز سه شنبه تنها روز صعودی این هفته چهار هزار و 156 واحد رشد کرد و در روز چهارشنبه با کاهش چهار هزار و 27 واحدی روبرو شد.
در هفته سوم شهریور شاخص کل بازدهی منفی ۱.۷ درصد داشت تا برای چهارمین هفته متوالی شاهد بازدهی منفی شاخص کل باشیم. طی ۱۳ هفته گذشته در ۱۱ هفته شاخص کل بازدهی منفی ثبت کرده است. شاخص کل در این هفته با کاهش 23 هزار و 757 واحدی در سطح یک میلیون و 389 هزار و 99 واحدی قرار گرفت.
* رفتار مشابه شاخص های بورس
شاخص کل هموزن بورس نیز در روز شنبه با چهار هزار و 756 واحدی روبرو شد و در روز یکشنبه با کاهش دو هزار و 544 واحد پایین آمد و در روز دوشنبه 543 واحد نیز کاهش یافت.
این شاخص در روز سه شنبه مانند شاخص کل با رشد دو هزار و 774 واحدی روبرو شد و در روز چهارشنبه مجددا با کاهش 366 واحد هفته را به پایان برد. شاخص کل هموزن هم این هفته بازدهی منفی ثبت کرد و با افت منفی ۱.32 درصدی همراه شد.
پس از آنکه از اواسط مرداد تا و هفته ابتدایی شهریور اقبال به نمادهای کوچک بازار افزایش یافته بود، حالا دو تعادل قیمت سهام در بورس هفته ای می شود که شاخص کل هم وزن همسو با شاخص کل، روند کاهشی در پیش گرفته است. این شاخص با کاهش پنج هزار و 435 واحدی به سطح 404 هزار و 890 واحدی رسید.
* کاهش ارزش کل معاملات بازار سهام
ارزش کل معاملات بورس در هفته سوم شهریورماه با کاهش به 41 هزار و 388 میلیارد تومان رسید. این معاملات نسبت به هفته پیش از آن افت 9 درصدی داشته است.
در هفته سوم شهریورماه میانگین ارزش معاملات خرد روزانه حدود ۲هزار و 607 میلیارد تومان بود که نسبت به هفته گذشته کاهشی بوده است.
پس از آنکه در اواخر مرداد ماه شاهد افزایش میانگین ارزش معاملات خرد به سطح بیش از ۳هزار میلیارد تومان بودیم، طی ۴هفته گذشته، میانگین ارزش معاملات خرد روند کاهشی در پیش گرفته است.
روش هایی برای بازگشت تعادل به بورس
خلیلی با توجه به لزوم فرهنگسازی و اطلاعرسانی جامع، سریع و شفاف در تالار شیشهای در راستای تعادلبخشی به بازار سهام گفت: همانطور که اشاره شد مصوباتی که سبب افزایش انگیزه طرف تقاضا در بازار شود، میتواند تا حدودی مفید باشد، اما یکی از مواردی که این روزها بازار سرمایه به آن نیاز دارد رسیدن به تعادل و توقف روند نزولی است.
ابراهیم خلیلی با اشاره به مصوبه جدید هیات مدیره سازمان بورس در خصوص تغییر سقف مجاز خرید صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت از 15 به 20 درصد و همچنین افزایش اعتباردهی کارگزاریها از 20 به 30 درصد گفت: این دو مصوبه در راستای افزایش ظرفیت تقاضای بازار و به نوعی تحریک طرف تقاضا صورت گرفته است، تا از طریق آن طرف تقاضا در نمادهای مختلف تحریک شده و همچنین فشار فروش در صفهای فروش کم شود تا بدین ترتیب کلیت بازار سهام به تعادل برسد.
وی اضافه کرد: این مصوبات تا حدودی میتواند مشکل نقدینگی را در بازار سرمایه حل کند و در صورت اجرایی شدن این دو مصوبه، نقدینگی جدید به بازار سهام تزریق شده و این موضوع میتواند به بهبود سفارشها در سمت تقاضا منجر شود.
این کارشناس بازار سرمایه افزود: البته هر چند این دسته از مصوبات میتواند تا حدودی در تحریک طرف تقاضا در بازار سهام مفید باشد، اما این مصوبات زمانی میتوانند اثرگذار و مفید باشند که بازار سرمایه در روند تعادلی و رو به رشد قرار داشته باشد.
خلیلی با توجه به لزوم فرهنگسازی و اطلاعرسانی جامع، سریع و شفاف در تالار شیشهای در راستای تعادلبخشی به بازار سهام ادامه داد: همانطور که اشاره تعادل قیمت سهام در بورس شد مصوباتی که سبب افزایش انگیزه طرف تقاضا در بازار شود، میتواند تا حدودی مفید باشد، اما یکی از مواردی که این روزها بازار سرمایه به آن نیاز دارد رسیدن به تعادل و توقف روند نزولی است.
وی با اشاره به افت قابل توجه بازار سهام در چند ماه گذشته، پس از رشد هیجانی این بازار در ماههای ابتدای امسال گفت: با توجه به افتهای پیاپی شاخص و کلیت بازار، قیمت سهام شرکتها به سطوح جذابی رسیده است و بازگشت این بازار از نظر روانی به تعادل میتواند استقبال سهامداران از مصوباتی همچون افزایش سقف مجاز خرید صندوقهای سرمایه گذاری و افزایش اعتباردهی کارگزاریها را به همراه داشته باشد.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: در شرایط کنونی یکی از بهترین بازارها برای سرمایهگذاری و جذب نقدینگی بازار سرمایه است؛ چرا که از یک سو پس از افت قابل توجه شاخص و کلیت بازار سهام، نمادهای معاملاتی به سطوح جذابی برای سرمایهگذاری رسیدهاند و از دیگر سو، شاهد افزایش شدید قیمتها در بازارهای رقیب از جمله مسکن، خودرو، ارز و طلا و از بین رفتن جذابیت سرمایهگذاری در این بازارها هستیم.
وی گفت: از این رو بنظر میرسد یک بار دیگر این فرصت برای بازار سرمایه فراهم شده است تا با توجه به شرایط موجود، نقدینگی از انگیزه لازم برای ورود به این بازار برخوردار شود. از این رو ضمن لزوم استفاده از این فرصت تاریخی برای اقتصاد کشور، باید از تجربیات امسال و سال گذشته بازار سهام استفاده کرده و نقدینگی سرگردان را از طریق بازار سرمایه در راستای بهبود شرایط تولید و رفع مشکلات صنایع بکار ببندیم.
خلیلی افزود: با برگزاری انتخابات آمریکا سایه این ریسک سیاسی از اقتصاد و بازار سرمایه کشور کنار خواهد رفت که بر این اساس سهامداران و معاملهگران در بازار سرمایه باید توجه خود را به وضعیت صنایع و شرکتها و تولید آنها معطوف کنند که در این زمینه انتشارات گزارشهای 6 ماهه شرکتها نیز میتواند این انگیزه را در رسیدن بازار سهام به تعادل زنده کند.
این کارشناس بازار سرمایه اذعان داشت: نوسان ذات بازار سرمایه است و این بازار تحت تاثیر عوام مختلف قرار دارد؛ از این رو لازم است تا سرمایهگذارن بویژه تازهواردان به بازار سهام به صورت غیرمستقیم در این بازار سرمایهگذاری کنند و سرمایه مازاد خود را به بازار سهام بیاورند.
کشف قیمت در بورس چیست و چگونه انجام می شود؟
قیمت سرمایه گذاری در بورس و اوراق بهادار، با عرضه و تقاضا مشخص میشود. این امر به تقاضاکننده و تعادل قیمت سهام در بورس عرضهکننده اجازه میدهد تا با توجه به شرایط موجود، قادر به تغییر قیمتها باشند. کشف قیمت فرآیندی است که طی آن قیمت سهم تعیین میشود؛ قیمتی که با قیمت واقعی سهم تفاوت دارد. به عبارت دیگر، قیمت بعد از تفاهم بین عرضهکننده و تقاضاکننده کشف میشود؛ در صورتی که قیمت واقعی، قیمتی است که بر اساس ارزش واقعی سهم یا کالا تعیین میشود. در این مقاله مفهوم کشف قیمت در بورس را بررسی میکنیم.
منظور از کشف قیمت در بورس چیست؟
در کشف قیمت، عرضهکننده قیمت شفافی برای محصولات خود تعیین میکند و این کار را با در نظر گرفتن میزان عرضه و تقاضای کالا یا دارایی خود انجام میدهد. در بازار بورس برای رسیدن به شفافیت قیمتی از چنین شیوهای بهره میبرند.
کشف قیمت باید به موقع انجام شود. ممکن است قیمت در تمامی سهام حاضر در بازار، به سرعت تعیین شود.
این امر در شرایطی رخ میدهد که سرعت انتقال اطلاعات در شرکتهای مختلف متفاوت باشد بنابراين به موقع بودن کشف قیمت، به سرعت انتقال اطلاعات اشاره دارد.
اطلاعات ناقص یکی از مانعهایی است که فرآیند کشف و تعدیل قیمت در بورس را با تاخیر مواجه میکند. مسئله مهم این است تعامل عرضه و تقاضا باعث کشف قیمتها میشود.
کشف قیمت فرآیندی است که طی آن خریداران و فروشندگان در مورد میزان معینی از کالا، به یک قیمت معاملاتی میرسند. چنین توافقی در یک مکان و زمان خاص صورت تعادل قیمت سهام در بورس میگیرد.
قیمتها از رابطه تعادلی بین نیروهای عرضه و تقاضا حاصل میشوند. نیروهای عرضه و تقاضا سطح قیمت بازار را مشخص میکنند. فرآیند کشف قیمت نیز تعادل بین قیمتهای ارائه شده توسط عرضهکننده و تقاضاکننده است. بنابراین دو طرف معامله برای یک کالای خاص با یک مقدار مشخص و کیفیت معین، به قیمتی خاص میرسند.
انواع روشهای کشف قیمت در بورس
از آن جا که قطعیتی در آینده وجود ندارد، خریداران و فروشندگان باید با انتظارات خود قیمت را کشف کنند. بنابراين قیمت در محدوده سطح قیمت بازار در نوسان خواهد بود.
کیفیت دارایی مورد معامله، مکان معامله، زمان معامله، تعداد خریداران و فروشندگان، در تعیین میزان این نوسان دخیل هستند. همچنين این فرآیند از عوامل دیگری از جمله میزان و نوع اطلاعاتی که در دسترس عموم قرار دارد نیز تاثیر میگیرد. در نتیجه میتوان فرآیند کشف قیمت را در دسته موضوعات بنیادی و فراتر از عرضه و تقاضا قرار داد.
کشف قیمت با حراج ناپيوسته
در زمان بازگشایی سهم در بازار بورس و از طریق حراج ناپیوسته، کشف قیمت اتفاق میافتد. در این شرایط سهم در وضعیتی قرار میگیرد که برای کشف قیمت آن، تقاضاکننده و عرضهکننده باید شروع به رقابت کنند.
رقابتی که در یک قیمت مشخص به پایان میرسد. این قیمت، همان قیمتی است که معامله خرید و فروش در آن قیمت انجام میشود.
برای حراج ناپیوسته، در یک بازه زمانی مشخص، هیچ معاملهای در سهم صورت نمیگیرد. بعد از این مدت زمان، در صورت تعادل بین قیمت پیشنهادی خریدار با قیمت فروشنده، اولین معامله انجام میشود. با انجام اولین معامله نیز کشف قیمت صورت میگیرد. در فرآیند کشف قیمت با حراج ناپیوسته، هیچ معاملهای انجام نمیشود اما امکان ورود، تغییر یا حذف سفارش وجود دارد. به عنوان مثال ناظر اعلام میکند که در فاصله تعادل قیمت سهام در بورس زمانی مشخصی، در نمادی خاص حراج ناپیوسته به منظور کشف قیمت انجام میشود. بنابراین در این محدوده زمانی، هیچ معاملهای صورت نمیگیرد. اگر در این مدت زمان قیمت خریدار با قیمت فروشنده برابر شود، معامله در ساعتی پس از این بازه زمانی، بین خریدار و فروشنده انجام میشود.
اگر خریدار و فروشنده در هیچ قیمتی با هم به تفاهم نرسند، ناظر مجددا معاملات سهم را متوقف و کشف قیمت را در روز دیگری تکرار میکند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، مقاله «انواع حراج و روشهای مچینگ در بازار سرمایه ایران» را مطالعه کنید.
نحوه کشف قیمت در حراج ناپیوسته
معمولا بنا به دلایل زیر، نمادهای معاملاتی شرکتها مشمول بازگشایی با حراج ناپیوسته میشوند:
۱. برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه یا مجمع عمومی عادی به طور فوقالعاده:
در صورتی که هدف از برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه تصویب صورتهای مالی یا تقسیم سود باشد، بازگشایی نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان و اگر هدف به غیر از تصویب صورتهای مالی یا تقسیم سود نقدی باشد، بازگشایی نماد با حراج تعادل قیمت سهام در بورس ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان انجام میشود.
در مجمع فوقالعاده نیز تغییر میزان سرمایه شرکت باعث بازگشایی نماد معاملاتی آن با حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان، به منظور کشف قیمت هر سهم میشود.
۲. افشای اطلاعات با اهمیت:
اگر شرکت افشای اطلاعات با اهمیت در گروه الف داشته باشد، به منظور کشف قیمت، نماد معاملاتی آن با تعادل قیمت سهام در بورس حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی میشود. افشای اطلاعات گروه ب نماد معاملاتی را با حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان بازگشایی میکند.
۳. قانون نوسان ۵۰ درصد:
در صورتی که نماد معاملاتی توسط این قانون متوقف شود، حراج ناپیوسته حداکثر ۲ روز کاری پس از توقف، با محدودیت دامنه نوسان برای کشف قیمت بازگشایی میشود.
۴. گره معاملاتی:
به منظور کشف قیمت سهم در زمانی که نماد شرکتی مشمول گره معاملاتی شود، روز معاملاتی بعد با حراج ناپیوسته و محدودیت دامنه نوسان، نماد سهم بازگشایی خواهد شد. در خصوص رفع گره معاملاتی و نحوه گشایش سهام وارد شوید.
۵. مظنون بودن معاملات به استفاده از اطلاعات نهانی یا دستکاری قیمت:
بازگشایی نماد معاملاتی در این شرایط پس از بررسیهای لازم، با حراج ناپیوسته و با محدودیت دامنه نوسان برای کشفقیمت نماد صورت خواهد گرفت.
در صورتی که در حراج ناپیوسته به دلیل برابر نبودن قیمت پیشنهادی خریدار با قیمت فروشنده معاملهای صورت نگیرد، به تشخیص سازمان بورس و پس از اطلاع رسانی توسط ناظر بازار، حراج ناپیوسته یک بار دیگر در همان جلسه معاملاتی یا در ۹۰ دقیقه ابتدایی جلسه بعد تکرار میشود. چنان چه مجدد کشف قیمت صورت نگیرد، آخرین قیمت پایانی نماد معاملاتی، مرجع قیمت حراج پیوسته خواهد بود.
در کشف قیمت حق تقدم سهام پس از افزایش سرمایه یا در زمان عرضه حق تقدمهای استفاده نشده، حراج ناپیوسته تا کشف قیمت تکرار میشود. زمان عرضه حق تقدمهای استفادهنشده مدت حراج ناپیوسته تا پایان جلسه معاملاتی ادامه خواهد داشت.
تفاوت کشف قیمت و قیمت واقعی
کشف قیمت مستلزم به تفاهم رسیدن خریدار و فروشنده است. برای مثال دارایی شما ۵۰۰ گرم طلا است. زمانی میرسد که بنا به دلایلی قصد فروش طلای خود را دارید. با این که قیمت طلای جهانی تغییری نکرده است اما به دلیل عرضه زیاد طلا و کشف قیمت پایینتر از ارزش واقعی آن، طلافروشی چند درصد کمتر از قیمت جهانی طلا را از شما خریداری میکند. در بازار بورس و اوراق بهادار نیز دقیقا همین اتفاق رخ میدهد.
کشف قیمت فرآیندی کلی است که برای تعیین قیمتهای تحویل آنی یک کالای خاص یا یک برگ از اوراق بهادار انجام میگیرد. قیمت وابسته به شرایط و احوال بازار است. زیرا شرایط بازار ابتدا بر عرضه و تقاضا تاثیر و از این طريق بر قیمتها اثر میگذارد. نوسان قیمت معاملاتی در محدوده بالا و پایین سطح عمومی قیمت بازار انجام میشود.
در فرآیند کشف قیمت درجه تمرکز بازار، محدود شدن عرضه به چند فرد، اطلاعات ناقص بازار و… از جمله عوامل مهم و تاثیرگذار هستند.
در کشف قیمت در بورس، خریداران و فروشندگان قیمت معاملاتی دارایی را با کمیت و کیفیت معین، در زمان و مکان تعیین شده کشف میکنند. تعیین قیمت از تعامل نیروهای عرضه و تقاضا به دست میآید؛ تعاملی که تعیینکننده سطح قیمت در بازار است.
کشف قیمت در عرضههای اولیه
عرضه اولیه سهام از دو طریق ثبت دفتری و عرضه عمومی به روش حراج صورت میگیرد. در عرضه اولیه از هر دو روش، تعیین قیمت عرضه در مرحله اصلی عرضه عمومی اوراق بهادار، در میزان موفقیت عملکرد عرضه اولیه تاثیر بسیاری دارد. میزان موفقیت در قیمتگذاری، با اندازهگیری بازده قابل ارزیابی است.
هدف از کشف قیمت، تعیین قیمت عرضه با ماکزیمم کردن ارزش اوراقبهادار منتشر شده توسط شرکت است. ناشر و پذیرهنویس با جمعآوری تقاضای بازار توسط جمعآوری درخواستها از نهادهای مالی مختلف، به درک مناسبی در زمینه تقاضای بازار دست مییابند. پذیرهنویس با این اطلاعات میتواند نمودار تقاضا را ترسیم کند.
در کشف قیمت از روش حراج نیز مشابه روش ثبت دفتری اقدام میشود. البته در کشف قیمت از روش حراج منحنی تقاضا درخواستهای تمامی سرمایهگذاران را شامل میشود.
کشف قیمت در بورس کالا
بورسهای کالایی فعالیت خود را در ابتدا با معاملات فیزیکی و کشف قیمت آغاز کردند و پس از مدتی، به سمت تغییر و تبدیل به بورس و فرصت تأمین مالی به حرکت درآمدند. امروزه مهمترین نقش بورس کالا، تعادل قیمت سهام در بورس تامین مالی برای شرکتهای تولیدی و ایجاد فرصتی برای سرمایهگذاری مشتاقان سرمایهگذاری است. بنابراین بورس کالا فرصت سرمایهگذاری، ایجاد شفافیت در قيمتها، مدیریت ریسک قیمت کالاها و محصولات و… را به وجود آورده است.
سخن آخر
کشف قیمت فرآیندی برای به تفاهم رسیدن خریداران و فروشندگان در خصوص میزان معینی از کالا است که در یک مکان و تعادل قیمت سهام در بورس زمان خاص صورت میگیرد. بورس محل شفافیت قیمتها است. محلی که خریداران و فروشندگان کالا یا دارایی خاص، قیمت محصول مورد نظر را بر اساس عرضه و تقاضا محاسبه و مشخص میکنند. بازارهای بورس یکی از بهترین گزینهها برای رسیدن به شفافیت قیمتی در جهان هستند و کشف قیمت در بورس فرایندی شفاف و قانونمند است.
پیشبینی بورس برای هفته آینده / صعود دلار شاخص بورس را مثبت می کند؟
یک کارشناس بازار سرمایه درباره پیشبینی بورس در هفته آینده گفت: با توجه به تعطیلی اول هفته احتمالا بازار کم رمقی داشته باشیم.
به گزارش سلام نو به نقل از تجارتنیوز، شاخص کل بورس چهارشنبه هفته اخیر روی عدد یک میلیون و ۴۱۲ هزار واحدی بود و این هفته به یک میلیون و ۳۸۹ هزار واحدی رسید و افت در حدود ۱٫۶ درصدی را ثبت کرد.
سارا فلاح، تحلیلگر بازار سرمایه در گفتگو با تجارتنیوز گفت: هفته سوم شهریور ماه بورس به پایان رسید. هفتهای که با منفی ها شدید آغاز شد و نهایتا شاخص کل با بیش از ۲۵ هزار واحد ریزش هفته را به پایان رساند. یکی از دلایل منفی بودن بازار این هفته ناامیدی از برجام است.
وی ادامه داد: حداقل برای بازه دو سه ماهه بازار انتظار به نتیجه رسیدن مذاکرات را ندارد. اثر این ناامیدی در قیمت دلار آزاد کاملا مشهود بود. دلار غیر رسمی به سمت ۳۱ هزار تومان پیش رفت و انتظار شکست سقف قبلی دور از ذهن نیست. در دلار نیمایی هم شاهد افزایش قیمت بودیم. ارز نیمایی رسما به بالای ۲۷ هزار تومان رسید، رقمی که از آبان ۹۹ بی سابقه بوده است.
دلار و بورس
این کارشناس بازار سرمایه توضیح داد: بر اساس آمار همیشه دلار نیمایی بین ۸۰ الی ۸۵ درصد قیمت ارز آزاد بوده است. بنابراین الان قیمت دلار نیمایی به دلار آزاد متعادل است. اما نسبت بازار سهام به دلار نیمایی برای ما مهم است. دلار نیمایی از خرداد ۱۴۰۰ روند صعودی به خود گرفت و از رقم ۲۰ هزار به ۲۷ هزار تومان رسید یعنی در حدود ۳۵ درصد رشد داشت. در این یکسال و چند ماه شاخص کل در حدود ۲۵ درصد و شاخص هموزن کمتر از ۱۰ درصد بازدهی داشته که این موضوع خبر از ارزندگی و ارزانی بورس میدهد.
فلاح اظهار میکند: از دیگر دلایل منفی شدن بازار گزارش های یکماهه بود که بورس را ناامید کرد. هنوز گزارشهای شش ماهه نیامده ولی به نظر میرسد که کلیت بازار از این گزارش ها ناامید بوده و در حال پیشخور کردن گزارش های ۶ ماهه است. از سوی دیگر وضعیت قیمتهای جهانی نزولی است. سیاست های انقباضی فدرزال رزرو همچنان ادامه دارد که باعث شده کامودیتیها به سمت رکود و نزول پیش بروند و چشم انداز روشنی حداقل برای چند ماه آینده از این جهت وجود ندارد.
پیشبینی بورس هفته آینده
این تحلیلگر بازار سرمایه در پیشبینی بورس هفته آینده گفت: هر چند با ناامید شدن بورس از برجام تا حدی تکلیف بازار مشخص شد و دلار روند صعودی به خود گرفت که این موضوع میتواند محرک برای بازار باشد. ولی از طرفی فشار بر دولت بیشتر میشود. دیدیم هم در زمان بودجه سال گذشتا دولت نقش حمایتی از بازار نداشت. حتی در ابتدای جنگ اوکراین که قیمتهای جهانی صعودی شدند دولت به این سودآوری شرکت ها چشم داشت و عوارض سنگین تری را برای انها وضع کرد. بنابراین ترسی در دل بازار وجود دارد که فشار بر دولت باعث فشار بیشتر بر شرکتها میشود که ترس به جایی هم است.
وی اضافه کرد: بنابراین همچنان معتقدیم که روند بازار روند نزولی است ولی در هفته آینده با توجه به تعطیلی اول هفته احتمالا بازار کم رمقی داشته باشیم. ارزش معاملات خرد سهام همچنان در حدود ۳ همت باشد و بازار هفته آینده استراحت موقتی در این روند نزولی داشته باشد. البته دقت کنید این به معنای فرصت خرید اصلا نیست. بلکه تنها اصلاحی بسیار جزیی در روند غالب نزولی است
تحلیل تکنیکالی شاخص کل
فلاح تشریح کرد: شاخص کل در روند نزولی قرار گرفته و در حال حاضر به میدلاین این کانال و حمایت افقی ۱۳۸۰ هزار رسیده و انتظار واکنش به این محدوده حمایتی داریم. در دو هفته گذشته ریزش شدیدی رو در شاخص داشتیم که از میانگین متحرک ۳۵ روزه خودش فاصله گرفته است. بنابراین انتظار یک حرکت رو به بالا اما از نوع کارکشن یا اصلاحی رو در این ناحیه داریم.
وی ادامه داد: ار اس آی در منظقه اشباع خرید قرار گرفته که نشان از برتری شدید فروشندگان به خریداران دارد. تا زمانیکه ار اس آی پایین محدوده ۵۰ است انتظار صعودی شدن روند غالب را نداریم. از نظر ایچیموکو هم نگاه کنیم فاصله زیادی بین قیمت و کیجونسن وجود دارد که تارسیدن تنکانسن به آن، احتمالا قیمت مدتی در این محدوده استراحتی را داشته باشد. اما در کل روند نزولی است و انتظار داریم که در عرض چند هفته آینده حمایت ۱۳۸۰ هزار واحد را از دست بدهد و تا حمایت بعدی یعنی محدوده ۱۳۵۰ هزار واحد کاهشی را داشته باشد. البته همونطور که گفته شد تا رسیدن به این محدوده ریز موجهای اصلاحی خواهیم داشت.
این کارشناس بازار سرمایه در خصوص شاخص هموزن گفت: در شاخص هم وزن وضعیت به نسبت به بهتر است. ار اس آی در محدوده ۵۰ قرار گرفته که تعادل بین فروشندگان و خریداران رو نشون میدهد. از نظر ایچیموکو ابر آینده سبز رنگ است که پارامتر مثبتی به حساب میآید. قیمت در داخل ابر کومی فعلی قرار گرفته که نشان از بی تصمیمی بازار دارد. اما در محدوده ۴۰۰ هزار واحد هم از نظر تحلیل کلاسیک و هم از نظر ایچیموکو حمایت قوی وجود داره که فعلا انتظار واکنش به این محدوده را داریم.
دیدگاه شما