آشنایی با انواع واگرایی

در این وبسایت آموزش های اصولی و کاربردی در زمینه بازارهای مالی از جمله بازار بورس ایران ارائه میگردد.

واگرایی در تحلیل تکنیکال چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

واگرایی در تحلیل تکنیکال زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت یک سهم و شاخص آن برخلاف همدیگر حرکت کنند. شاید برای شما هم جالب باشد که چرا این اتفاق می‌افتد و آشنایی با انواع واگرایی آشنایی با انواع واگرایی چطور باید آن را به درستی تشخیص دهیم؟ در این مقاله می‌خواهیم درباره بررسی نمودار قیمتی دارایی‌ها صحبت کنیم. یکی از چیزهایی که در این مقاله بررسی می‌کنیم، مشاهده واگرایی در نمودار‌ها است. پس در ابتدا به مفهوم واگرایی در تحلیل تکنیکال می‌پردازیم و در ادامه انواع واگرایی‌های موجود را به همراه شکل توضیح خواهیم داد. با مدرسه تحلیل همراه باشید.

واگرایی چیست؟

واگرایی حالتی است که قیمت یک دارایی در جهت مخالف یک اندیکاتور یا برخلاف سایر داده‌ها حرکت می‌کند. همچنین هشداری است مبنی بر ضعف یا تایید روند فعلی قیمت است. در بعضی موارد ممکن است منجر به تغییر جهت قیمت شود. خوب است بدانید دو نوع واگرایی مثبت و منفی وجود دارد:

• واگرایی مثبت یعنی احتمال رشد قیمت

آشنایی با انواع واگرایی
• واگرایی منفی یعنی افت قیمت

شکل زیر نشان‌دهنده واگرایی در سهام شرکت ایران خودرو (خودرو) است.

همان طور که گفتیم واگرایی هنگامی اتفاق می‌افتد که نمودار قیمت خلاف جهت اندیکاتور تکنیکال (Technical Indicator) حرکت کند.

واگرایی به شما چه می‌گوید؟

واگرایی در تحلیل تکنیکال یک ابزار کمکی است در جهت نشانه هایی مبنی بر ضعف روند جاری قیمت یا تایید ادامه حرکت آشنایی با انواع واگرایی قیمت با توجه به روند جاری بازار. در واقع واگرایی مثبت وقتی رخ می‌دهد که قیمت یک دارایی در حال افت است، در حالی که اندیکاتور شروع به صعود می‌کند. برعکس، واگرایی منفی زمانی است که قیمت در حال افزایش است اما اندیکاتور شروع به نزول می‌کند.

معامله گران از واگرایی ها برای ارزیابی رفتار قیمت دارایی در جهت مشخص نمودن نقاط چرخش قیمت استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، معامله گران و تحلیل گران می‌توانند با استفاده از اندیکاتور (RSI) روی نمودار قیمت واگرایی را بررسی کنند. اگر در نمودار قیمت شاهد ایجاد کف و سقف‌های بالاتر باشیم، در حالت ایده آل اندیکاتور RSI نیز همان رفتار مشابه قیمت را دنبال می‌کند. اما اگر اندیکاتور RSI شروع به ساختن کف و سقف‌های پایین‌تر کند، هشداری بر ضعف روند و واگرایی منفی را نشان می‌دهد. بنابراین معامله‌گر می‌تواند تعیین کند که آیا می‌خواهد از موقعیت خارج شود یا در صورتی که قیمت شروع به کاهش کند، یک حد ضرر جدید تعیین کند.

واگرایی مثبت وضعیت مخالف است. تصور کنید که قیمت یک سهم در حال افت و ایجاد کف و سقف‌های پایین‌تر باشد، در حالی که اندیکاتور RSI در حال ایجاد کف و سقف بالاتر باشد. معامله گران ممکن است به این نتیجه برسند که به زودی روند قیمت معکوس شود.

تفاوت بین واگرایی و تایید

واگرایی حالتی است که نمودار قیمت و اندیکاتور خلاف یکدیگر رفتار نمایند. تایید حالتی است که اندیکاتور و نمودار قیمت یا چند اندیکاتور هم جهت یکدیگر حرکت نمایند. اگر قیمت در حال حرکت به سمت بالا باشد، معامله‌گران تمایل به تایید رفتار قیمت توسط اندیکاتور‌ها دارند.

محدودیت های استفاده از واگرایی

با توجه به استراتژی های مختلفی که در تحلیل تکنیکال وجود دارد معامله گران نباید صرفا از واگرایی‌ها به منظور دریافت سیگنال خرید و فروش استفاده نمایند بلکه باید سایر گواه های تحلیلی در کنار واگرایی‌ها بررسی شود تا بتوانند با دقتی بالاتر نقاط چرخش قیمت و تغییر روند را درک کنند چرا که زمانی که واگرایی اتفاق می‌افتد، به این معنی نیست که قیمت معکوس می‌شود یا به زودی یک حرکت معکوس رخ می‌دهد. واگرایی می‌تواند برای مدت طولانی ادامه داشته باشد.

انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال

به طور کلی سه نوع واگرایی وجود دارد:

• منظم یا کلاسیک (RD)

• مخفی(HD)

• مبالغه شده (ED)

واگرایی کلاسیک یا منظم در پایان یک روند یافت می‌شود، در حالی که واگرایی‌های مخفی مثبت (HD+) و مخفی منفی (HD-) الگوهای قدرتمندی هستند که در میانه روند مشاهده می‌شوند. آنها نشانگر ادامه روند اصلی هستند. تشخیص واگرایی مخفی کمی دشوارتر است، اما می تواند یک الگوی قدرتمند در جهت تایید روند جاری قیمت باشد.

هر سه نوع واگرایی اغلب در نمودارهای قیمت ظاهر می‌شوند. معامله‌گران با شناسایی این واگرایی‌ها، می‌توانند فرصت‌های معاملاتی خوبی را ببینند.

واگرایی منظم یا کلاسیک (RD) چیست؟

واگرایی منظم زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت یک دارایی در حال ایجاد کف و سقف بالاتر باشد، اما اندیکاتور در حال افت باشد که به آن واگرایی منفی(RD-) می‌گوییم. همچنین در صورتی که قیمت در حال ایجاد کف و سقف پایین‌تر باشد و اندیکاتور در حال صعود باشد واگرایی مثبت(RD+) بوجود می‌آید.

شکل زیر یک واگرایی مثبت(RD+) در نماد شرکت ملی صنایع مس ایران (فملی) را نشان می‌دهد.

همین اتفاق می تواند در جهت مخالف نیز رخ دهد.

شکل زیر بیانگر واگرایی منفی (RD-) در نماد شرکت ایران خودرو (خودرو) است.

واگرایی مخفی (HD) چیست؟

همانطور که گفتیم واگرایی مخفی (HD) در طول یک روند تشکیل شده و نشان دهنده ادامه روند است. از نظر تأیید ادامه روند می‌توان گفت که واگرایی مخفی همانند الگوهای ادامه دهنده عمل می‌کنند. برای بررسی این واگرایی در روند صعودی دو کف متناظر ابتدای روند و در روند نزولی دو سقف متناظر اول در نمودار قیمت و اندیکاتور با یک خط به هم وصل شده و شیب این دو خط را نسبت به هم می‌سنجیم. هنگامی که شیب دو خط غیر هم علامت باشند، واگرایی مخفی ایجاد می‌شود.

به بیان دیگر، در روند صعودی کف‌های بالاتر تشکیل می‌شود. در حالی که در اندیکاتور کف‌های پایین‌تر ایجاد می‌شود و در روند نزولی سقف‌های پایین‌تر را در نمودار قیمت شاهد هستیم. این در حالی است که در اندیکاتورها سقف‌های بالاتری شکل گرفته است.

واگرایی مخفی مثبت (HD+)

اکنون با مفهوم واگرایی مخفی آشنا شدید، به بررسی چند مثال در بازار سرمایه می‌پردازیم تا تأثیر این واگرایی‌ها را بررسی کنیم. در ابتدا به بررسی واگرایی مخفی مثبت (HD+) می‌پردازیم:

مثال زیر بیانگر رفتار قیمت در ماه‌های خرداد و تیر سال ۱۳۹۷ در شاخص کل بورس است، شاخص پس از یک صعود دو هفته‌ای وارد فاز اصلاح شد و تا سطح ۳۸.۲ فیبوناچی جنبش قبل ریزش داشت. در انتها با ساخت کف و سقفی مینور شروع به صعود کرد که با توجه به شکل واگرایی مخفی شکل گرفته در این برهه زمانی نشان‌دهنده ادامه روند صعودی بوده است.

واگرایی مخفی منفی (HD-)

اکنون به بررسی واگرایی‌های مخفی منفی در بازار سرمایه می‌پردازیم:

بعد از شروع ریزش بزرگ بیت کوین در دسامبر سال ۲۰۱۷، در دسامبر سال ۲۰۱۸ یک صعود اتفاق افتاد که برای بسیاری شروع جنبش جدید را نوید می‌داد. ولی این صعود در ژوئن سال ۲۰۱۹ به اتمام رسید و ریزش بعد از خود را با دو واگرایی مخفی حول سطح استاتیک روانی ۱۰.۰۰۰ دلار تأیید کرد که تا مارس ۲۰۲۰ ادامه داشت و سپس مجدداً شروع به افزایش قیمت کرد.

چه زمان از واگرایی منظم یا مخفی استفاده کنیم؟

واگرایی‌ها در نقاط مختلف یک روند شناسایی می‌شوند و هر کدام می تواند برای یک معامله‌گر به عنوان ابزار کمکی در کنار تحلیل مورد استفاده قرار گیرند.این ابزار زمانی کاربردی خواهد بود که بر اساس تحلیل، قیمت در یک محدوده یا سطح حمایت و مقاومت قرار گرفته باشد. واگرایی‌های منظم در انتهای یک روند شناسایی شده و نشان‌دهنده تغییر روند هستند. در حالی که واگرایی مخفی در طول روند شکل می‌گیرد و نشان‌دهنده ادامه روند مدنظر است.

اندیکاتور‌های مورد استفاده در واگرایی

از اندیکاتورهای مورد استفاده برای بررسی واگرایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• MACD (Moving Average Convergence Divergence)
• RSI (Relative Strength Index)
• Stochastic Oscillator

واگرایی مخفی با استفاده از مکدی (MACD)

اندیکاتور مکدی (MACD) دارای سه بخش است:

۱.MACD line
۲. MACD signal line
۳. هیستوگرام (Histogram)

هنگام استفاده از اندیکاتور مکدی (MACD) برای شناسایی واگرایی‌ها، می‌توانید از هر یک از این سه بخش استفاده کنید. برای تشخیص واگرایی به همه آنها نیاز ندارید. سپس جهت روند را تعیین کنید. اگر روند صعودی باشد، ما به دنبال واگرایی مخفی مثبت (HD+) خواهیم بود. اگر روند نزولی است، به دنبال واگرایی مخفی منفی (HD-) باشید.

شکل زیر بیانگر واگرایی مخفی مثبت (HD+) در روند صعودی نماد شرکت ملی صنایع مس ایران (فملی) است.

شکل زیر نشان دهنده واگرایی مخفی منفی (HD-) در نماد شرکت ایران خودرو (خودرو) است.

تشخیص واگرایی مخفی با استفاده از اندیکاتور استواستیک

اندیکاتور Stochastic یک نوسان‌گر یا اسیلاتور است که توسط دو خط در زیر نمودار ترسیم می‌شود. مقدار ورودی‌ها را می‌توان به صورت 14-3-3 تنظیم کرد.

در بالا، شاهد یک واگرایی مخفی منفی (HD-) در نمودار بیت کوین در تایم فریم روزانه در یک روند نزولی است.

این الگو نشان می دهد که تثبیت روند نزولی قبلی به پایان رسیده است و بیت کوین ممکن است به سقوط ادامه دهد.

استفاده از واگرایی مخفی در تحلیل تکنیکال

یادگیری شناسایی واگرایی مخفی در نمودارها دشوار نیست، زمانی که الگو را دیدید، چه اقدامی انجام می دهید؟

مراحل زیر را برای انجام معاملات خود در نظر گیرید.

مرحله ۱: معاملات خود را فیلتر کنید

شما باید همیشه روند اصلی نمودار قیمت را بررسی کنید، اگر روند اصلی صعودی است، به دنبال واگرایی مخفی مثبت (HD+) باشید و از آن به عنوان سیگنال خرید استفاده کنید. الگوهای واگرایی مخفی منفی (HD-) را در یک روند صعودی نادیده بگیرید.

در روند نزولی برعکس عمل کنید: به دنبال واگرایی مخفی منفی (HD-) باشید و الگوهای صعودی را نادیده بگیرید. وقتی الگوی واگرایی مخفی منفی (HD-) را دیدید، به دنبال فروش باشید.

اگر الگوی واگرایی مخفی با جهت روند بزرگتر همسو شود، سیگنال قابل اعتمادتری دریافت خواهید کرد.

مرحله ۲: حد ضرر داشته باشید

بعد از اینکه واگرایی مخفی را دیدید که با روند بزرگتر مطابقت دارد، می‌توانید برنامه ریزی معاملاتی مناسب داشته باشید.

پس از مشاهده واگرایی مخفی، حد ضرر را درست فراتر از حد نوسان قیمت اخیر قرار دهید. در مورد واگرایی مخفی مثبت (HD+)، حد ضرر را آخرین کف قیمتی، جایی که سیگنال خرید نشان می‌دهد قرار دهید. در مورد واگرایی مخفی منفی (HD-)، حد ضرر را سقف پیوت، جایی که سیگنال فروش رخ داده است قرار دهید.

مرحله ۳: هدف خود را تعیین کنید

همانطور که می‌دانید، بازارهایی نظیر بازار فارکس و ارز‌های دیجیتال و یا حتی بورس ایران می‌توانند با نرخ‌های شگفت انگیزی رشد داشته باشند. معامله‌گرانی که رویای سودهای بی‌پایان را در سر می‌پرورانند، معاملاتی با پایان باز و بدون برنامه خروج انجام می‌دهند، که این اشتباه است.

بنابراین توصیه می‌شود همواره در معاملات خود هدف قیمتی را مشخص کنید.

محدودیت های یک واگرایی مخفی

با کمی تمرین، الگوهای واگرایی مخفی را می‌توان در بسیاری از نمودارهای قیمت پیدا کرد. با این حال، چند محدودیت وجود دارد که باید از آنها آگاه بود.

اولاً، تشخیص الگوهای واگرایی در آینده آسان است، اما به طور بالقوه تشخیص آن در زمان واقعی دشوار است. این به دلیل هیجانات حاکم بر بازار است که آشنایی با انواع واگرایی شما را در زمان رشد قیمت هیجان زده می‌کند، اما بعداً متوجه خواهید شد که این یک واگرایی پنهان مخفی منفی (HD-) بوده است. سعی کنید احساسات خود را از بازار دور نگه دارید، آشنایی با روانشناسی بازار برای فعالان بازار سرمایه مهم است.

ثانیاً، زمانی که واگرایی مخفی در اواخر روند ظاهر می‌شود، نسبت ریسک به بازده چندان جذاب نخواهد بود.

در نهایت، به عنوان مثال در بازار ارز‌های دیجیتال، الگوهای قیمت برای ارزهای دیجیتال کوچکتر ممکن است به اندازه الگوهایی که در بازارهای بزرگتر مانند بیت کوین و اتریوم پیدا می‌کنید قابل اعتماد نباشد. خریداران و فروشندگان کمتری به بازار کوچکتر علاقه‌مند هستند و این باعث می‌شود که این بازار بیشتر مستعد نوسانات و هیجانات باشد.

واگرایی مبالغه شده (شبهه واگرایی) ED

نوع دیگری از واگرایی نیز با نام واگرایی اغراق آمیز وجود دارد. واگرایی‌های اغراق آمیز شبیه به واگرایی‌های معمولی یا منظم هستند، اما تغییرات ضعیف‌تر و کمتر پیش بینی کننده در نظر گرفته می‌شوند. اصطلاح اغراق‌آمیز به شرایطی اشاره دارد که در آن نوسان‌گر یا قیمت یک مقدار بالا یا پایین را برابر می‌کنند یا در اصطلاح واگرایی با تردید یا شبهه برای معامله‌گر محسوب می‌شود.
واگرایی‌های مثبت (RD) و واگرایی‌های منفی منظم هر دو دارای دو تغییر اغراق آمیز (ED) هستند، بنابراین در مجموع چهار تغییر اغراق آمیز وجود دارد. در این مورد، ما به یک روند صعودی نگاه می‌کنیم که در آن قیمت در حال تثبیت است اما RSI افزایش در حرکت را نشان می‌دهد.

شکل زیر نمایش واگرایی مبالغه شده( شبهه واگرایی) ED ( واگرایی مبالغه شده مثبت) در نمودار شرکت ایران خودرو(خودرو) است.

جمع بندی

زمانی می‌توان گفت در نمودار واگرایی مشاهده می شود که قیمت یک دارایی در جهت مخالف یک اندیکاتور یا برخلاف سایر داده‌ها حرکت می‌کند. واگرایی هشداری بر ضعف یا تایید روند فعلی قیمت است و در برخی موارد ممکن است منجر آشنایی با انواع واگرایی به تغییر جهت قیمت شود. به طور کلی واگرایی هنگامی اتفاق می‌افتد که نمودار قیمت خلاف جهت اندیکاتور تکنیکال (Technical Indicator) حرکت کند.

دو نوع واگرایی وجود دارد: واگرایی منظم یا کلاسیک و واگرایی مخفی. واگرایی کلاسیک یا منظم در پایان یک روند یافت می‌شود، در حالی که واگرایی‌های مخفی مثبت (HD+) و مخفی منفی (HD-) الگوهای قدرتمندی هستند که در پایان تثبیت مشاهده می‌شوند. آنها نشانگر ادامه روند اصلی هستند.

با این حال، شناسایی آنها در زمان واقعی می‌تواند چالش برانگیز باشد. علاوه بر این، اگر واگرایی مخفی در اواخر روند کشف شود، معامله سود کمتری خواهد داشت.

کلید موفقیت در معامله واگرایی مخفی این است که معاملات خود را در جهت روند بزرگتر فیلتر کنید. همیشه احساسات بازار را آشنایی با انواع واگرایی تجزیه و تحلیل کنید، و بهتر است یک ابزار دنبال کننده روند برای تأیید سیگنال‌ها باشد.

سوالات متداول

واگرایی حالتی است که قیمت یک دارایی در جهت مخالف یک اندیکاتور یا برخلاف سایر داده‌ها حرکت می‌کند. همچنین هشداری است مبنی بر ضعف یا تایید روند فعلی قیمت است. در بعضی موارد ممکن است منجر به تغییر جهت قیمت شود.

همانطور که گفتیم واگرایی مخفی (HD) در طول یک روند تشکیل شده و نشان دهنده ادامه روند است. از نظر تأیید ادامه روند می‌توان گفت که واگرایی مخفی همانند الگوهای ادامه دهنده عمل می‌کنند. برای بررسی این واگرایی در روند صعودی دو کف متناظر ابتدای روند و در روند نزولی دو سقف متناظر اول در نمودار قیمت و اندیکاتور با یک خط به هم وصل شده و شیب این دو خط را نسبت به هم می‌سنجیم. هنگامی که شیب دو خط غیر هم علامت باشند، واگرایی مخفی ایجاد می‌شود.

منابع

“Divergence Definition and Uses”, Investopedia, 2022.

“Bybit Learn | Hidden Bullish & Bearish Divergence: How to Apply For Crypto Trading?”, Bybit Learn, 2022.

“📖 A Guide to RSI Divergences – By Trading-Guru”, TradingView, 2022.

واگرایی در تحلیل تکنیکال چیست و انواع آن کدامند؟

مبنای تحلیل تکنیکال، بررسی قیمت در گذشته برای پیش‌بینی آن در آینده است. معمولا تحلیلگران تکنیکال به نمودار قیمت یک دارایی مثل یک سهم یا ارز دیجیتال خیره می‌شوند و با استفاده از ابزارهایی شروع به تحلیل و تفسیر آن می‌کنند. با گذشت زمان و با ظهور رایانه‌ها، افرادی شروع به ساخت اندیکاتور کردند. این اندیکاتورها طبق فرمول‌ها و الگوریتم‌های خاصی قیمت را بررسی کرده و در نموداری جداگانه نمایش می‌دهند. تحلیلگران معمولا از اندیکاتورها برای تایید خرید یا فروش خود استفاده می‌کنند. واگرایی یا divergence زمانی است که قیمت و اندیکاتور چیزهای مختلفی را به معامله گر بگویند. به عبارتی اندیکاتور روند قیمت را تایید نمی‌کند. برای مثال زمانی که قیمت بالاتر می‌رود اما اندیکاتور به سمت پایین حرکت می‌کند یا نشانه‌هایی از نزول قیمت را نشان می‌دهد، شاهد یک واگرایی هستیم. در حالت ایده آل، زمانی که شما برای خرید یک ارز تصمیم می‌گیرید اندیکاتور هم این خرید را تایید می‌کند. اما اگر شما نشانه‌هایی از صعود قیمت را مشاهده کنید اما اندیکاتور سیگنال فروش بدهد، می‌گوییم در قیمت یک واگرایی رخ داده است.

اگر قرار است از واگرایی‌ها کسب سود کنید، در مرحله اول باید دانش شناسایی واگرایی‌ها را بدست آورید و در مرحله دوم باید خرید خود را از صرافی انجام دهید که تراکنش شما را بلافاصله تایید کند تا از سود جا نمانید. صرافی ارزپایا یکی از صرافی‌هایی است که تراکنش‌ها را بلافاصله تایید می‌کند و شما می‌توانید خرید خود را در کمترین زمان ممکن و با کارمزد ۰.۰۰۲ خریداری کنید. برای ثبت نام در صرافی ارزپایا روی این لینک کلیک کنید.

همگرایی در تحلیل تکنیکال

برخلاف واگرایی که ناشی از اختلاف حرکت میان قیمت و اندیکاتور است، همگرایی به هم‌جهت بودن روند قیمت با اندیکاتور گفته می‌شود. درواقع زمانی که قیمت روندی صعودی در پیش بگیرد و اندیکاتور هم صعودی باشد، یک همگرایی ایجاد می‌شود. همگرایی فقط برای صعود قیمت نیست و در زمان نزول قیمت هم ایجاد می‌شود. برای مثال هنگام ریزش همزمان قیمت و اندیکاتور شاهد یک همگرایی هستیم.

انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال

واگرایی در تحلیل تکنیکال به‌صورت کلی به دو دسته زیر تقسیم می‌شود که در ادامه به‌طور جداگانه با هر کدام آشنا می‌شویم:

1. واگرایی مثبت (صعودی)
2. واگرایی منفی (نزولی)

واگرایی مثبت چیست؟

زمانی که قیمت در حال کاهش و ایجاد کف‌های پایین‌تر است و در نقطه مقابل اندیکاتور در حال افزایش و ساخت کف‌های بالاتر باشد، یک واگرایی صعودی ایجاد شده است. وجود یک divergence صعودی به‌تنهایی نمی‌تواند باعث بالا رفتن قیمت شود، اما اگر این واگرایی در نزدیکی یک سطح حمایتی مهم رخ دهد، می توانیم با درجه اطمینان بالایی وارد یک پوزیشن خرید شویم.

واگرایی منفی یعنی چی؟

واگرایی منفی دقیقا برعکس واگرایی مثبت است. زمانی که قیمت در حال صعود و ایجاد سقف‌های بالاتر است و در نقطه مقابل اندیکاتور در حال کاهش و ساخت سقف‌های پایین‌تر باشد، یک واگرایی نزولی ایجاد شده است. اگر این divergence نزدیک یک محدوده مقاومتی مهم رخ دهد احتمال اصلاح قیمت زیاد است. divergence منفی در واقع به ما می‌گوید که قدرت روند صعودی کاهش یافته و هر لحظه امکان تغییر روند و اصلاح بازار ارز دیجیتال وجود دارد.

اما واگرایی را می‌توان به گونه دیگری هم دسته‌بندی کرد:

1. divergence معمولی
2. divergence مخفی

پیشنهاد مطالعه: یکی از مهمترین واگرایی‌های منفی که در چند روز اخیر اتفاق افتاده است، واگرایی در نمودار بیت کوین است که در مقاله تحلیل تکنیکال بیت کوین به آن اشاره کرده‌ایم.

واگرایی معمولی

قبلا اشاره کردیم که اگر قیمت (خطوط آبی) سقف‌های بالاتر ایجاد کند اما اندیکاتور (خطوط قرمز) سقف‌های پایین‌تر بزند، یک واگرایی نزولی رخ داده است. همچنین گفتیم که اگر قیمت کف‌های پایین‌تر ایجاد کند و اندیکاتور کف‌های بالاتر بزند، یک واگرایی صعودی ایجاد شده است. این دو divergence در دسته واگرایی معمولی قرار می‌گیرد. در حالی که دو divergence دیگر نیز وجود دارد که کمتر در قیمت دیده می‌شود به‌همین علت به آن‌ها واگرایی مخفی گفته می‌شود.

پیشنهاد مطالعه: یکی از نمونه‌های بارز واگرایی معمولی، واگرایی اتفاق افتاده در ارز اتم است که در مقاله تحلیل تکنیکال اتم به آن اشاره کرده‌ایم.

واگرایی مخفی

واگرایی مخفی شامل دو divergence زیر می‌شود که در تصویر قابل مشاهده است. زمانی که قیمت سقف‌های پایین‌تر ایجاد می‌کند و اندیکاتور سقف‌های بالاتر می‌سازد، یک واگرایی مخفی نزولی رخ داده است (تصویر چپ). ایجاد یک واگرایی مخفی نزولی به‌تنهایی دلیل خوبی برای فروش یک ارز نیست و باید موارد دیگری مانند ضعف در روند صعودی یا رسیدن قیمت به یک مقاومت مهم را هم در نظر گرفت. در مقابل اگر کف‌های قیمت بالاتر و کف‌های اندیکاتور پایین‌تر بیاید، یک واگرایی مخفی صعودی رخ داده است (تصویر راست).

تفاوت واگرایی معمولی و مخفی

بزرگترین تفاوت واگرایی معمولی با مخفی در اعتبار آن‌ها است. معمولا واگرایی معمولی از اعتبار بیشتری برخوردار است. البته این دلیل نمی‌شود که از واگرایی‌های مخفی غافل شویم. اما شاید مهم‌تر از این‌که یک divergence معمولی است یا مخفی، نحوه ترید و استفاده از divergence باشد که بسیاری از افراد با آن آشنایی ندارند.

یکی از مهم‌ترین استراتژی‌های معامله‌گری زمانی است که قیمت در نزدیکی یک مقاومت یا حمایت divergence دهد. برای مثال در تصویر زیر قیمت بعد از شکست سقف تاریخی در محدوده ۶۴ هزار دلار توانست تا قیمت ۶۸ هزار دلار هم پیشروی کند. با این وجود اگر به اندیکاتور RSI در پایین صفحه نگاه کنید، وقوع یک واگرایی نزولی بسیار واضح است. بعد از این واگرایی قیمت بیت کوین وارد یک روند نزولی فرسایشی شد که به سبب آن خرید بیت کوین کاهش شدیدی پیدا کرد.

اندیکاتور تشخیص واگرایی

برای تشخیص واگرایی از اندیکاتورهای مختلفی استفاده می‌شود که بعضی از آن‌ها پر کاربرد و محبوب‌ هستند. ۲ اندیکاتور RSI و MACD سال‌ها است که به‌طور ویژه مورد توجه تریدرها قرار گرفته‌اند و در تشخیص divergence فوق‌آلعاده عمل می‌کنند. در ادامه با این ۲ اندیکاتور بیشتر آشنا می‌شویم.

اندیکاتور RSI

اندیکاتور Relative Strength Index یا به‌صورت مخفف RSI، اندیکاتوری است که مومنتوم قیمت (جهت و قدرت قیمت) را به ما نشان می‌دهد. این اندیکاتور یکی از ابتدایی‌ترین اندیکاتورهایی است که معامله‌گران از ابتدا با آن آشنا می‌شوند زیرا نحوه استفاده از آن بسیار ساده است. اندیکاتور RSI دارای خطی است که میان سطح ۰ و ۱۰۰ نوسان می‌کند.

محدوده ۳۰ تا ۷۰ در RSI بسیار مهم است و به‌صورت رنگی نمایش داده می‌شود. زمانی که RSI از سطح ۷۰ عبور کند اصطلاحا می‌گویند قیمت وارد محدوده اشباع خرید شده است و ممکن است برای یک روند معکوس یا کاهشی آماده شود. در نقطه مقابل زمانی که قیمت از محدوده ۳۰ خارج شود گفته می‌شودکه قیمت وارد محدوده اشباع فروش شده و برای خرید ارزشمند است.

فارغ از مطالب بالا از RSI بیشتر برای تشخیص واگرایی استفاده می‌شود. خطوط RSI همزمان با قیمت نوسان می‌کند و معمولا هم جهت با روند قیمت هستند. به عنوان مثال اگر قیمت اتریوم در حال افزایش باشد و قله‌های جدید بسازد، در حالت ایده آل RSI هم شروع به ساخت سقف‌های جدید کرده و بالاتر می‌رود. اما اگر اتریوم در حال رسیدن به سقف‌های جدید باشد، اما سقف‌های RSI پایین تر بیاید، این می‌تواند هشداری به معامله‌گر باشد که روند صعودی قیمت در حال تضعیف است.

اندیکاتور MACD

اندیکاتور Moving Average Convergence Divergence یا به‌صورت مخفف MACD اندیکاتوری است که از واگرایی و همگرایی دو میانگین متحرک ۱۲ و ۲۶ روزه تشکیل شده است. زمانی که در اندیکاتور MACD میانگین ۱۲ روزه میانگین ۲۶ روزه را به سمت بالا قطع کند، یک سیگنال خرید و زمانی که میانگین متحرک ۱۲ روزه میانگین ۲۶ روزه را به سمت پاین قطع کند، یک سیگنال فروش صادر می‌شود.

ایجاد divergence در نمودار قیمت و اندیکاتور MACD تقریبا شبیه به ایجاد واگرایی در اندیکاتور RSI است. برای مثال اگر به تصویر زیر نگاه کنید همزمان با ایجاد سقف قیمتی جدید در بیت کوین (محدوده ۶۴-۶۸ هزار)، اندیکاتور MACD یک سقف پایین‌تر از سقف قبلی می‌سازد که این نشانه‌ای منفی برای قیمت محسوب می‌شود زیرا واگرایی در سقف به‌معنای کاهش قیمت است. در نقطه مقابل اگر این divergence در کف قیمتی ایجاد شود شاهد افزایش قیمت خواهیم بود.

اندیکاتور واگرایی تریدینگ ویو

برای استفاده از اندیکاتور و سایر ابزارهای سایت تریدینگ ویو ابتدا باید در این سایت ثبت نام کنید. بعد از ثبت نام و لاگین کردن در حساب کاربری روی بخش chart در بالای صفحه کلیک کنید تا وارد صفحه زیر شوید. در تصویر زیر نمودار بیت کوین به تتر را مشاهده می‌کنید. برای استفاده از اندیکاتورها باید مطابق تصویر زیر روی کلمه indicators در بالای صفحه کلیک کنید.

پس از کلیک روی indicators صفحه‌ای برای شما باز می‌شود که از قسمت Search امکان جستجوی اندیکاتورهای مختلف را به شما می‌دهد.

برای مثال اگر اندیکاتور RSI را سرچ کنیم، اولین گزینه Relative Strength Index است که درواقع نام کامل اندیکاتور RSI است. با کلیک روی این اندیکاتور سایت به‌صورت خودکار RSI را به صفحه اضافه می‌کند.

اگر موس خود را روی هر اندیکاتور نگهدارید، یک ستاره تو خالی در کنار آن نمایان می‌شود که با کلیک روی آن می‌توانید اندیکاتور انتخابی را به لیست Favorite های خود اضافه کنید.

وقوع یک واگرایی در قیمت هشداری است برای تغییر روند قیمت در آینده. به‌همین علت واگرایی‌ها را همیشه باید جدی گرفت. معامله‌گران تلاش می‌کنند که با ترکیب یک divergence با سایر ابزارهای تحلیل به یک استراتژی مناسب دست پیدا کنند.

سوالات متداول

واگرایی در تحلیل تکنیکال چیست؟

divergence زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت ارز دیجیتال و اندیکاتور، دو روند متفاوت را نشان دهند.

همگرایی در ارز دیجیتال چیست؟

زمانی که روند قیمتی یک ارز دیجیتال با اندیکاتور یکسان باشد، می‌گوییم که همگرایی رخ داده است.

انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال کدامند؟

divergence منفی، مثبت، مخفی و معمولی را می‌توانیم به عنوان انواع divergence معرفی کنیم.

چگونه می‌توانم از واگرایی ها باخبر شوم؟

راه اول این است که دانش کافی برای تحلیل یک ارز را بدست آورید. اما راه ساده‌تر این است که مقالات تحلیل تکنیکال ارزهای مختلف را در مجله ارزپایا مطالعه کنید تا بتوانید از واگرایی‌ها مطلع شوید.

چرا صرافی ارزپایا بهترین انتخاب برای خرید ارز دیجیتال در ایران است؟

امنیت بالا، سابقه درخشان، کارمزد بسیار کم، ثبت نام و احراز هویت سریع و تایید سریع تراکنش‌ها را می‌توانیم به عنوان مهمترین مزایایی معرفی کنیم که ارزپایا را به یکی از بهترین انتخاب‌ها برای خرید ارز دیجیتال تبدیل کرده‌اند.

با ۷ مورد از بهترین اندیکاتورهای تشخیص واگرایی آشنا شوید

همواره بازارهای مالی می‌تواند سرمایه‌گذارانشان را شگفت‌زده کنند اما اغلب قیمت امروز و فردای یک دارایی یا سهام، بازتابی از عملکرد گذشته و برنامه‌های صورت‌گرفته توسط مجموعه توسعه‌دهنده آن است. یکی از بهترین روش‌ها برای تحلیل وضعیت دارایی‌ها و سهام‌ها و داشتن تصویری از آینده احتمالی آن‌ها و روندهای احتمالی قیمت و همچنین تعیین صعودی یا نزولی بودن احتمالی بازار تحلیل تکنیکال است.

یکی از این حرکات اساسی واگرایی است که بیانگر حرکت قیمت یک دارایی در جهتی مخالف با شاخص‌های فنی و یا سایر داده‌های موجود بازار خواهد بود اما تشخیص این ‌موضوع یکی از موارد بسیار مهمی است که سرمایه‌گذاران بازارهای مالی می‌توانند به وسیله آن از ضررهای گاهاً جبران‌‌ناپذیر احتمالی رهایی یابند. تشخیصی که به وسیله بررسی اندیکاتورهای مختلف به سادگی امکان‌پذیر خواهد بود.

اگر می‌خواهید با لیستی از بهترین اندیکاتورهای تشخیص واگرایی آشنا شوید این مقاله برای شما نوشته شده‌ است!

واگرایی یا Divergence چیست؟

پیش‌ از آن که به معرفی بهترین اندیکاتورهای تشخیص واگرایی بپردازیم ابتدا بیایید تا کمی در مورد مفهوم واگرایی بحث کنیم؛ درحقیقت واگرایی یا Divergence را باید حرکت قیمت دارایی‌ها در جهتی مخالف با شاخص‌های فنی به حساب آورد که از تضعیف روند قیمت در آینده خبر داده و حتی گاهاً می‌تواند به تغییر جهت قیمت دارایی‌ها نیز منجر شود.

واگرایی دارای دو نوع مثبت و منفی بوده که در نوع واگرایی مثبت امکان حرکت بازار به سمت بالاتر از قیمت دارایی مطرح‌شده و در واگرایی منفی امکان حرکت بازار به سمت پائین‌تر از قیمت دارایی بیان می‌شود. درواقع واگرایی می‌تواند ما بین ارزش یک سهام و هر شاخص اساسی رخ دهد با این ‌وجود اغلب هنگامی ‌که قیمت در جهتی مخالف با یک اندیکاتور فنی حرکت کند معامله‌گران از آن بهره می‌برند تا سیگنال‌هایی در مورد آینده بازارهای مالی و حجم معاملات بدست آورند.

سیگنال‌های واگرایی مثبت قیمت که با استفاده از اندیکاتور تشخیص واگرایی به سادگی امکان‌پذیر است، درست هنگامی رخ می‌دهد که ارزش دارایی به سمت پایین‌تر حرکت کرده اما یک شاخص فنی آن را به سمت بالاتر نشان می‌دهد؛ در واقع این سیگنال صعودی به افزایش قیمت دارایی‌ها در آینده اشاره دارد که می‌تواند این روند به ‌زودی آغاز شده و یا در آینده‌ای درازمدت به وقوع بپیوندد.

واگرایی منفی نیز هنگامی رخ می‌دهد که قیمت بالاتر رفته اما یک اندیکاتور تشخیص واگرایی روند حرکتی را به سمت پایین‌تر نمایش آشنایی با انواع واگرایی می‌دهد. طبیعتاً این سیگنال نزولی را می‌توان به ‌منزله کاهش قیمت‌ها در آینده به حساب آورد و بازار می‌تواند به‌ سرعت و یا به ‌مرور شروع به کاهش قیمت کند. گفتنی است که واگرایی برای تمامی معکوس‌های اصلی قیمت وجود ندارد.

همچنین ناگفته نماند که واگرایی در تحلیل تکنیکال احتمالاً یک حرکت مثبت یا منفی عمده قیمت را بیان می‌کند و معامله‌گران به وسیله بهترین اندیکاتورهای تشخیص واگرایی از آن به ‌منظور برآورد حرکت اساسی در قیمت دارایی‌ها در بازار و احتمال بازگشت قیمت بهره می‌برند. البته باید اشاره کرد که معامله‌گران باید پیش ‌از اقدام بر پایه‌ی واگرایی به ‌منظور تأیید روند معکوس از مجموعه‌ای از شاخص‌ها تکنیک‌های تجزیه و تحلیل استفاده نمایند و سرمایه‌گذاران باید علاوه‌بر آن، از کنترل یا تحلیل ریسک قیمت‌ها نیز استفاده کنند.

آشنایی با بهترین اندیکاتورها برای تشخیص واگرایی

حال که با مفهوم واگرایی آشنا شدیم زمان آن است تا با بهترین اندیکاتورها برای تشخیص واگرایی نیز آشنا شویم؛ اندیکاتور هایی از جمله:

شاخص قدرت نسبی یا اندیکاتور RSI (Relative Strength Index) شاخصی حرکتی است که در تحلیل تکنیکال مورد استفاده قرار گرفته و سرعت و حجم تغییرات اخیر قیمت دارایی‌ها را به‌ منظور سنجش وضعیت بیش ‌از ارزش یا کمتر از آن محاسبه می‌کند. این شاخص محبوب که در سال ۱۹۷۸ معرفی شد به‌ عنوان یک نوسان‌ساز یا گراف خطی اعدادی در مقیاس صفر تا صد را نمایش داده که با ارائه سیگنال‌هایی درمورد حرکت صعودی و نزولی قیمت دارایی‌ها به معامله‌گران اطلاعاتی از جمله احتمال خرید و فروش بیش ‌از حد اوراق بهادار امکان تغییر خط روند یا عقب‌نشینی اصلاحی قیمت آن‌ها زمان مناسب معاملات را به آن‌ها ارائه خواهد کرد.

البته گفتنی است که معامله‌گران باید از معنای اعداد و ارقامی که یکی از بهترین اندیکاتورهای تشخیص واگرایی ارائه می‌کند آگاه بوده و عملکردی متناسب با آن انجام دهند. به‌عنوان مثال، زمانی ‌که آشنایی با انواع واگرایی یک دارایی در این اندیکاتور رقم بالاتر از ۷۰ را به ثبت برساند بیش‌از حد خرید و هنگامی‌که این عدد زیر ۳۰ باشد بیش ‌از حد فروش خواهد بود؛ همچنین ناگفته نماند که عبور خط RSI از قسمت پایینی خط خرید بیش ‌از حد و یا قسمت فوقانی خط فروش بیش‌ازحد در بین بسیاری از معامله‌گران به‌ عنوان سیگنالی به منظور خرید یا فروش در بازار در نظر گرفته می‌شود.

با استفاده از اندیکاتور RSI معامله‌گران می‌توانند علاوه‌بر دریافت سیگنال‌های خرید و فروش، در زمینه پیش‌بینی رفتار و حرکات قیمت سهام و دارایی‌ها تأیید روندها و تغییرات آن‌ها نیز از این شاخص بهره ببرند.

اندیکاتور CCI (Commodity Channel Index) یکی از بهترین اندیکاتورهای تشخیص واگرایی و نوسانگری بر پایه حرکت است. یک شاخص فنی که میزان اختلاف بین قیمت فعلی و میانگین تاریخی قیمت را محاسبه کرده و به زمان بیش‌ازحد خرید یا بیش ‌از حد فروش یک دارایی سرمایه‌گذاری اشاره داشته و می‌توان از آن به‌ منظور ارائه سیگنال‌های تجاری بهره برد؛ برای مثال، نسبت ‌به خودداری از انجام معاملات یا افزودن به دارایی‌های موجود اقدام کنند.

هنگامی‌که این اندیکاتور بالای صفر باشد از قیمت بالاتر دارایی از میانگین تاریخی حکایت دارد و برعکس زمانی ‌که CCI زیر صفر جای گیرد نشان‌دهنده قیمتی کمتر از میانگین تاریخی خواهد بود؛ یکی از بهترین اندیکاتور واگرایی، نوسان‌سازی نامحدود است که می‌تواند به‌ صورت بدون ‌مرز بالا یا پائین شود از این‌ رو سطح خریدوفروش بیش ‌از حد غالبا با تحلیل سطوح شدید CCI تاریخی در نظر گرفته می‌شود.

یکی دیگر از بهترین اندیکاتورهای تشخیص واگرایی، شاخص حجم در تعادل یا OBV است که با استفاده از جریان حجم، تغییرات قیمت سهام را در آینده پیش‌بینی خواهد کرد؛ در واقع این شاخص شتاب معاملاتی فنی با بیان عمق احساسات جامعه بازارهای مالی می‌تواند به معامله‌گران کمک کند تا به یک نتیجه‌گیری صعودی یا نزولی از آینده بازار دست یابند.

برای نخستین ‌بار جوزف گرانتویل در سال ۱۹۶۳ این شاخص را معرفی کرد و با عقیده بر تاثیر بالای حجم بر بازار که حتی آن را نیروی کلیدی بازار عنوان می‌کرد شاخص OBV را به ‌نحوی طراحی کرد که توانایی پیش‌بینی حرکت‌های عمده بازار بر پایه تغییرات حجم را داشته باشد. وی بر این باور بود که در صورت افزایش قابل‌ توجه قیمت سهام بدون تغییرات چشم‌گیری در میزان حجم موجب خواهد شد تا درنهایت قیمت یا به سمت بالا حرکت کند و یا سقوطی بزرگ را تجربه نمایند و این شاخص، بهترین اندیکاتور واگرایی است.

در دهه ۱۹۵۰ جورج لین اندیکاتور تصادفی یا Stochastic راتوسعه داد و آن را شاخصی معرفی کرد که توانایی محاسبه‌ی قیمت بسته شدن یک دارایی و محدوده ارزش آن در یک بازه زمانی از پیش مشخص‌شده را دارد؛ در واقع Stochastic شاخصی فنی به‌ منظور ارائه سیگنال‌های معامله برای افراد برای ورود یا خروج از فرصت‌ها بوده که درک آن بسیار ساده و درعین ‌حال دقت آن بسیار بالاست.

این شاخص که به‌عنوان نوسانگر قرار گرفته به‌ منظور نمایش زمانی ‌که یک دارایی به موقعیت بیش‌خرید یا فروش بیش‌ازحد برسد مورد استفاده قرار خواهد گرفت. همچنین ناگفته نماند که استفاده از اندیکاتور Stochastic به همراه سایر ابزارها و شاخص‌ها همچون RSI می‌تواند به ‌منظور تأیید یک سیگنال در مورد آینده بازار به ‌شدت مفید باشد.

مگر می‌شود لیستی از بهترین اندیکاتورهای تشخیص واگرایی تهیه کرد و نامی از اندیکاتور جریان پول یا MFI (Money Flow Index) به میان نیاید! نوسان سازی فنی که علاوه‌بر حجم، از داده‌های قیمت نیز به ‌منظور شناسایی سیگنال‌ها در محدوده خرید بیش‌از حد و یا فروش بیش‌از مقدار دارایی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ گفتنی است که برخی از تحلیلگران اندیکاتور MFI را همان RSI حجمی به حساب می‌آورند.

در مورد ارقام ارائه‌شده از سوی این شاخص باید توجه داشته باشید که اعداد بیش‌از ۸۰ بالاتر از حد خرید به حساب می‌آیند و زیر ۲۰ اشباع فروش را بیان می‌کنند. ناگفته نماند که اعداد ۹۰ و ۱۰ نیز آستانه عبور از سطوح مختلف در نظر گرفته می‌شوند.

از بهترین اندیکاتور تشخیص واگرایی همچنین می‌توان به شاخص حرکت یا Momentum اشاره کرد. اندیکاتور لحظه‌ای که یکی از ابزارهای مهم تحلیل تکنیکال بوده و به ‌منظور مشخص کردن قدرت یا ضعف قیمت سهام مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ به عبارت دقیق‌تر Momentum با اندازه‌گیری میزان افزایش و یا کاهش قیمت دارایی‌ها از قدرت یا ضعف قیمت در آینده پرده برخواهد داشت.

بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که بازارهای مالی بیش از آن که سقوط کنند شاهد افزایش خواهند بود. از این ‌رو استفاده از اندیکاتور Momentum شاخصی بسیار مفید برای حرکت در بازارهای رو به‌ رشد به حساب می‌آید از اهمیت دوچندانی برخوردار است.

و اما آخرین شاخص در لیست بهترین اندیکاتورهای تشخیص واگرایی، شاخص MACD یا واگرایی میانگین متحرک است که رابطه میان دو میانگین متحرک قیمت دارایی‌ها را بیان می‌کند؛ در واقع در این شاخص سرعت کراس اوورها به منزله‌ی سیگنالی برای خرید یا فروش بیش‌ازحد بازار در نظر گرفته‌شده و به سرمایه‌گذاران کمک خواهد کرد تا از تقویت یا تضعیف حرکات صعودی یا نزولی بازار آگاه شوند.

سخن پایانی

واگرایی یک روند اساسی حرکت قیمت در بازار است که می‌تواند سیگنال‌هایی بسیار مهمی از آینده بازارهای مالی به سرمایه‌گذاران ارائه دهد اما تشخیص این ‌موضوع بدون استفاده از بهترین اندیکاتورها برای تشخیص واگرایی چندان هم ساده نیست!

در این مقاله سعی کردیم تا با معرفی اندیکاتورهای کارآمد به شما در تشخیص به هنگام واگرایی و محافظت از دارایی‌های خود در مقابل جریان‌های مختلف بازار کمک کنیم؛ البته که پیش ‌از تشخیص این حرکت بازار شناخت دقیق از واگرایی و درک انواع آن نیز امری حیاتی است.

بورس ترینر

در این وبسایت آموزش های اصولی و کاربردی در زمینه بازارهای مالی از جمله بازار بورس ایران ارائه میگردد.

آمار سایت

آمار مطالب
کل مطالب : 95
کل نظرات : 17 آمار کاربران
افراد آنلاین : 2
تعداد اعضا : 188
آمار بازدید
بازدید امروز : 22
بازدید دیروز : 310
گوگل امروز : 0
گوگل دیروز : 14
بازدید هفته : 1,670
بازدید کلی : 901,307

مطالب پربازدید

مطالب تصادفی

واگرایی

یکی از مهمترین مهارت های یک تحلیل گر و معامله گر این است که در موقیت های مناسب و به موقع خرید یا فروش انجام دهد . مشکل بسیاری از معامله گران این است که موقعیت های مناسب را دیر تشخیص میدهند و این امر باعث ضرر یا از دست رفتن درصدی از سود می شود .

یکی از ابزارهایی که میتواند به معامله گر کمک کند که ورود و خروج های به موقع داشته باشد ، تشخیص و استفاده صحیح از رویداد واگرایی است .

در این ویدیو به صورت کاملا حرفه ای و متفاوت با آموزش هایی که تا کنون دیده اید با مفهوم واگرایی و نحوه استفاده از این ابزار آشنا خواهید شد

واگرایی ها - دوره چهارم

يكی از بهترين و پركاربردترين شيوه ها در حوزه تحليل تكنيكال در راستای تشخيص نقاط برگشت بازار استفاده از شگرد «واگرایی ها» می باشد. وقوع واگرایی ها كه استفاده از آنها در ساليان اخير در ميان تحليلگران ايرانی نيز رواج گسترده ای يافته است، عملاً نشانگر «ضعف معامله گران گام آخر» بازار – به تعبير استاد آزادی – بوده و در اغلب موارد مقدمه ای برای برگشت كلی يا جزئی روند غالب حركتی بازار به شمار می رود. نكته ای كه در اين ميان از اهميت بالايی برخوردار است اينكه وقوع واگرايی ها در هر قيمت و هر زمانی را به هيچ وجه نبايستی به تنهایی به عنوان بهانه ای در راستای اخذ پوزيشن های خلاف مومنتوم غالب بازار تلقی نمود و از این روی بايسته است كه تحليلگر و معامله گری كه از اين شگرد استفاده می كند، با جزئيات كليدی كه استفاده از واگرايی ها را می تواند به يك شيوه سودآور معامله گری در بازارهای مالی تبديل كند، آشنا گرديده و به آنها تسلط يابد.

در دوره حاضر كوشيده می شود تا در راستای پوشش این نیاز و ضمن تشريح و تببين منطق و چرایی شكل گيری واگرايی ها با استفاده از فرمول انديكاتورها و اسيلاتورهای تكنيكال، به توضيح انواع و اقسام واگرايی های قيمتی و زمانی پرداخته شده و نهايتاً شيوه ها و شگردهای عملی استفاده از واگرايی ها در تركيب با ديگر ابزارهای تحليل تكنيكال در اختيار مخاطب قرار داده شود.