جریان نقدی ورودی

مدل جریان آزاد نقدی مستقل از ابعاد شرکت می‌تواند وضعیت مالی آن را تحلیل کند.

جریان نقدی ورودی

F = فیوچر p= پرایس

3- ارزش فعلی خالص (NPV ) : از تفاضل جریانهای نقدی ورودی و خروجی بدست می آید و به طریقه زیر محاسبه میگردد.

جریان نقدی خروجی - جریان نقدی ورودی = ارزش فعلی خالص (NPV )

نکته : اگر NPV مثبت باشد یعنی جریان نقدی ورودی بیشتر از جریان نقدی خروجی است و پروژه برای سرمایه گذاری مطلوب تر است و برعکس.

مثال : اگر سرمایه گذاری اولیه (I ) 000/000/1 ریال و عمر شرکت (n ) 10 سال و جریان نقدی ورودی به صورت سالیانه 000/300 ریال و نرخ بازده (i) 12% باشد مطلوب است محاسبه NPV :(226/903)

Fc = جریان نقدی ورودی

4- شاخص سود آوری(PI):میزان سود آوری یک پروژه را نشان می دهد و از فرمول محاسبه می گردد . هرچه شاخص سودآوری بزرگتر باشد آن پروژه برای سرمایه گذاری مطلوب تر است .

مثال: با توجه به مثال فوق شاخص سودآوری شرکت برابر است با:

مثال: اگر سرمایه گذاری اولیه 000/000/20 ریال و جریان نقدی سالیانه 000/000/7 و هزینه سرمایه 10% و عمر شرکت 4 سال باشد مطلوب است :

الف) محاسبه NPV (780/204/15 - )

مثال: اگر سرمایه گذاری اولیه 000/000/2 و عمر شرکت 6 سال و نرخ بازده 20% و جریان نقدی ورودی 000/250 باشد مطلوب است الف) NPV ( 008/916/1- ) ب) PI ( 04/0)

تجزیه وتحلیل نقطه سربه سر:نقطه سر به سر سطحی از میزان تولید و فروش را نشان می دهد که در آن نه سودی وجود دارد و نه زیانی . برای تعیین نقطه سر به سر هزینه ها به دو دسته تقسیم می شوند الف) هزینه ثابت (Fc) که این هزینه ها هیچ گونه ارتباطی با میزان تولید ندارند مانند هزینه اجاره .ب) هزینه های متغیر(Vc) که متناسب با حجم تولید تغییر می کنند یعنی هرچه تولید بیشتر باشد هزینه های متغیر هم بیشتر خواهند بود مانند خرید مواد اولیه تولید . برای محاسبه نقطه سر به سر هم از فرمول ریاضی و هم از روش نموداری استفاده می شود . از طریق فرمول ریاضی نقطه سر به سر برابر است با : که در این فرمول Q برابر با تعداد تولید و P برابر است با قیمت(پرایس) .

درآمدها = هزینه ها

مبلغ × تعداد = هزینه ثابت + هزینه متغیر

مثال: یک شرکت تولیدی در زمینه خودکار که مجموع هزینه های ثابت آن 000/000/51 ریال است و بهای فروش هر خودکار 25000 ریال و هزینه متغیر هر خودکار 15000 در نظر گرفته است مطلوب است تولید در نقطه سر به سر:

فروش S= P × Q S=000/500/127= 5100×25000

مثال: اگر هزینه ثابت 000/000/24 و هزینه متغیر 000/6 و تعداد کالا 000/4 باشد مطلوب است تعیین قیمت هر کالا:

نقطه سربه سر نقدی :نقطه سر به سر نقدی مشابه نقطه سر به سر کالاست با این تفاوت که در نقطه سر به سر نقدی تمام هزینه های ثابت F c نباید به صورت نقد پرداخت شوند بنابراین هزینه های غیر نقدی را از هزینه ثابت کسر خواهیم کرد . نقططه سر به سر نقدی از نقطه سر به سر معمولی (کالا) کمتر است ( بخاطر کسر استهلاک از صورت فرمول) :

مثال: اگر جمع هزینه های ثابت 000/000/5 ، استهلاک 000/200 ریال و قیمت کالا 2500 و هزینه های متغیر 1500 ریال باشد مطلوب است تعیین نقطه سربه سر نقدی و فروش :(4800 و 000/000/12)

مثال : اگر هزینه ثابت مالی 000/000/1 ریال و هزینه های ثابت عملیاتی 000/500/2 ریال باشد و قیمت کالا 100 و هزینه متغییر 500 ریال و تعداد کالا 200 باشد مطلوب است میزان استهلاک :(000/490/3)

محاسبه نقطه سر به سر از روش نموداری :

مثال: اگر بهای فروش2000 ، هزینه متغیر هر واحد کالا 1000 و هزینه ثابت 000/000/10 ریال باشد مطلوب است نقطه سر به سر از طریق نمودار:

انواع اهرمها: هزینه های ثابت شامل هزینه های ثابت عملیاتی و هزینه های ثابت مالی است.

اهرم عملیاتی: تأثیر هزینه های ثابت عملیاتی را بر سود شرکت نشان می دهد و از فرمول زیر محاسبه می شود:

اهرم مالی: تأثیر هزینه های ثابت را بر سود شرکت نشان می دهد و از فرمول زیر محاسبه می شود:

اهرم ترکیبی :که معیاری از ریسک کلی شرکت است از حاصل ضرب اهرم مالی در اهرم عملیاتی بدست می آید:(DCL )

مثال:اگرتعداد کالا 3000 ، قیمت کالا 2500 ، هزینه متغیر هر واحد 1000 ، هزینه های ثابت عملیاتی(Fc) 000/000/3 و هزینه های ثابت مالی(Ic) 000/000/1 ریال باشد مطلوب است :

الف ) اهرم عملیاتی (3) ب) اهرم مالی(3) ج) اهرم ترکیبی(9)

مثال: اگر هزینه های ثابت عملیاتی (Fc) 000/000/80 ، هزینه های ثابت مالی(Ic) 000/000/16 ، سطح تولید فعلی(Q) 2000 واحد ، فروش 000/000/200 و هزینه های متغیر 000/000/40 ریال باشد مطلوب است:

الف)درجه اهرم مالی ب) درجه اهرم عملیاتی ج) درجه اهرم ترکیبی

سهام: شرکتهای سهامی قادر به انتشار سهام ممتاز یا عادی و یا هر دو می باشند . سهام ممتاز سهامی هستند که نسبت به سایر انواع سهام دارای امتیازاتی از قبیل:

1. اولویت در دریافت سود

2. اولویت در دریافت مبلغ اسمی سهام

3. داشتن حق رأی بیشتر

سهام ممتاز زمانی منتشر می شوند که درجه اهرم مالی شرکت و یا هزینه های سهام عادی درحد بالایی باشند.

انواع سهام ممتاز : سهام ممتاز شامل:

1. سهام قابل تبدیل در مقابل سهام غیر قابل تبدیل در این نوع سهام ، سهام ممتاز می تواند به دیگر انواع سهام تبدیل شوند ولی سهام غیر قابل تبدیل چنین ویژگی را ندارند.

2. سهام جمع شونده در مقابل سهام غیر جمع شونده: در این نوع سهام سود پرداخت نشده سال یا سالهای گذشته یا به عبارتی سود معوقه باید قبل از توزیع سود سهامداران عادی پرداخت گردد.

3. سهام با مشارکت در مقابل سهام ممتاز بدون مشارکت: اگر سود اعلام شده شرکت از میزانی که بطور جریان نقدی ورودی معمول به سهامداران عادی و ممتاز پرداخت می گردد بیشتر باشد در باقیمانده سود مشارکت دارند (مشارکت در میزان سود بر اساس ارزش اسمی صورت می گیرد)

مثال: شرکتی دارای 60000 سهم ممتاز جمع شونده به مبلغ اسمی 1500 ریال و نرخ آن 24% باشد که سود سالهای 89 و 90 به سهامداران پرداخت نشده باشد و در سال 91 میزان کل سود پرداختی شرکت به سهامداران ممتاز برابر است با:

000/200/43 = 2 × 24% × 000/000/90 = 1500 ×000/60 = سود معوقه (سود انباشته)

000/600/21 = 1 ×24% × 000/000/90 = 1500 × 000/60 = سود سال جاری

000/800/64 = 000/600/21 + 000/200/43 = کل سود پرداختی به سهامداران ممتاز

مثال: شرکتی در نظر دارد 5000 سهم ممتاز با سود انباشته(جمع شونده) به ارزش اسمی هر سهم 000/10 با نرخ 15% منتشر جریان نقدی ورودی نماید ، سود این سهام به مدت 3 سال پرداخت نشده است ، امسال سالی سود آور است و شرکت در نظر دارد تمامی تعهدات خود را در زمینه سود انجام دهد . شرکت بابت سهام ممتاز چقدر سود باید پرداخت نماید: (000/000/30)

مثال برای سهام با مشارکت: اگر شرکتی 000/000/50 ریال سود داشته باشد و 000/10 برگه سهام ممتاز 000/10 ریالی با نرخ 20% و 000/40 برگه سهام عادی 2000 ریالی با نرخ 15% منتشر کرده باشد میزان سود پرداختی به سهامداران ممتاز و عادی را بطور جداگانه محاسبه کنید(سهام ممتاز از نوع با مشارکت است)

سود سهام ممتاز و عادی

000/000/20 = 20% × 000/10 × 000/10

000/000/12 = 000/2 × 000/40

سهم باقیمانده سود سهام ممتاز مشارکتی

مثال:اگر سهام ممتاز با مشارکت 00/20 برگه 1500 ریالی با نرخ سود 14%و سهام عادی 000/5 برگه به ارزش اسمی 2000 ریال با نرخ 14% باشد . و مجموع سود شرکت 000/000/60 ریال باشد مطلوب است :

مقدار سود سهام ، سهامداران ممتاز و عادی (000/000/45 و000/000/15)

مثال: شرکتی 5000 برگه سهام ممتاز جمع شونده با مشارکت را به ارزش هر برگ 15000 ریال با نرخ 18% و 10000 سهم عادی 7000 ریالی با نرخ 20% را بین سهامداران توزیع می کند اگر میزان سود جریان نقدی ورودی جریان نقدی ورودی اختصاصی 60000000 ریال باشد مطلوب است تعیین سود به سهامداران ممتاز و عادی (2 سال سود پرداخت نشده است)

جواب : ممتاز ( 827/344/42) عادی(173/655/16)

مثال:شرکت آلفا سهام ممتاز غیر جمع شونده با مشارکت به تعداد 6000 برگه 200 ریالی با نرخ 10% که سه سال سود پرداخت نشده و 8000 سهام 300 ریالی با نرخ 20% دارد اگر کل سود 40000000 ریال باشد مطلوب است سهم هر یک از سهام ؟ جواب: ممتاز ( 332/253/13) عادی ( 668/746/26)

تجزیه سهام: در تجزیه سهام که به آن سود سهمی یا سهام جایزه می گویند . تعداد سهام افزایش می یابد و به همان اندازه ارزش سهام کاهش می یابد افزایش تعداد با کاهش ارزش سهام خنثی شده و در مجموع هیچ گونه تغییری در ارزش اسمی سهام صورت نمی گیرد.

مثال: شرکتی 1500 برگه 1200ریالی منتشر کرده است اگر تجزیه سهام 1به 3 باشد تعداد سهام جدید و ارزش هر برگه و ارزش اسمی برابر است با .( تعداد سهام 4500 و ارزش هر سهم 400 و ارزش اسمی 1800000)

مثال: شخصی مالک 20%سهام یک شرکت است ارزش هر سهم در بازار 500 ریال است مطلوب است تعداد سهام و ارزش سهام شخص را در صورتی که تجزیه 1 به 2 صورت گیرد ( شرکت 10000 سهام عادی دارد)

جواب ( تعداد سهام 4000 و ارزش سهام بعد از تجزیه 1000000)

معکوس تجزیه سهام: در معکوس تجزیه سهام که به آن ترکیب سهام هم می گویند برعکس تجزیه سهام عمل می کنیم یعنی تعداد سهام کاهش می یابد و ارزش هر برگه سهام افزایش می یابد .کاهش تعداد سهام و افزایش ارزش آنها با هم خنثی و جبران می شوند بنابراین هیچ گونه تغییری در ارزش اسمی سهام صورت نمی گیرد.

مثال: شرکتی 10000 برگه سهام به ارزش هر برگه 5000 ریال دارد . اگر معکوس تجزیه سهام بر مبنای 5 به 1 صورت گیرد تعداد سهام ، ارزش هر سهم و ثروت شرکت را بعد از معکوس تجزیه سهام محاسبه نمایید.

تعداد سهام 2000= 5 10000 ارزش سهام 25000 = 5× 5000

ثروت شرکت بعد از معکوس 50000000 =2000 ×25000 ثروت قبل از معکوس 50000000=5000×10000

مثال: شرکتی 6000 برگه 4000 ریالی دارد اگر معکوس تجزیه سهام 4 به 1 باشد مطلوب است (نرخ 20%) :

الف: تعداد سهام (1500)

ب: ارزش هر سهم (16000)

ج: ثروت شرکت بعد از معکوس تجزیه سهام(24000000)

مثال: شرکتی 3000 برگه سهام 6000 ریالی با نرخ 10% دارد . اگر معکوس تجزیه سهام بر مبنای 5/1 به 1 صورت گیرد مصلوب است :

الف: تعداد سهام (2000)

ب: ارزش هر سهم (9000)

ج: ثروت شرکت بعد از معکوس تجزیه سهام(18000000)

سود سهمی (سهام جایزه):تقسیم سود از طریق توزیع سهام بین سهامداران ، سود سهمی نامیده می شود . سهام جایزه در شرایطی که شرکت از وضع نقدینگی خوبی برخوردار نباشد و یا برای تأمین مالیتوسعه عملیات خود به وجه نقد نیاز داشته باشد صادر می شوند.

مثال: اگر شرکتی 10000 برگه سهام داشته باشد که ارزش هر برگه 2000 ریال باشد و شخصی مالک 20% سهام شرکت باشد و قرار باشد که 50% سود سهمی بین سهامداران توزیع شود مطلوب است :

الف: تعداد سهام 15000= 5000 + 10000 5000=50% × 10000

ج: ثروت شرکت 20000000= 15000 × 1333

مثال : شرکتی 6000 برگه سهام 3000 ریالی دارد و شخصی مالک 10% کل سهام شرکت است . اگر 30% سود سهمی بین سهامداران توزیع گردد مطلوب است :

الف: تعداد سهام (7800)

ب: ارزش هر سهم (2307)

ج: ثروت شرکت بعد از معکوس تجزیه سهام(18000000)

مثال: شرکتی 20000 برگه سهام 500 ریالی دارد اگر شرکت 35% سهام را به صورت جایزه توزیع نماید مطلوب است:

جریان نقد آزاد؛ معیاری برای اندازه‌گیری عملکرد شرکت‌ها

جریان نقد آزاد از این حیث دارای اهمیت است که به مدیران‌ اجازه می‌دهد تا فرصت‌هایی را جست‌وجو کنند که ارزش سهام شرکت را افزایش می‌دهد. بدون در اختیار داشتن وجه نقد، توسعه محصولات جدید، انجام تحصیل‌های تجاری، پرداخت سودهای نقدی به سهامداران و کاهش بدهی‌ها امکان‌پذیر نیست. از طرف دیگر، وجه نقد باید در سطحی نگهداری شود که بین هزینه نگهداری وجه نقد و هزینه وجه نقد ناکافی تعادل برقرار شود.
برای محاسبه جریان نقد آزاد روش‌های محاسباتی مختلفی وجود دارد. در این مقاله برخی از مهم‌ترین روش‌ها معرفی می‌شوند. همچنین به روشی که بورس اوراق بهادار تهران در رسیدگی به امیدنامه‌های پذیرش و درج شرکت‌های متقاضی پذیرش در بورس استفاده می‌کند، اشاره می‌شود.
در پایان برخی از نسبت‌های با اهمیت که بر مبنای جریان نقد آزاد و دیگر متغیرها محاسبه می‌شوند، آورده شده که برای فعالان بازار سرمایه می‌تواند سودمند باشد.
جریان نقد عملیاتی
جریان نقد عملیاتی، وجه نقد ایجاد شده در نتیجه عملیات شرکت است که معمولا با کسر شدن همه هزینه‌های عملیاتی از درآمدها به‌دست می‌آید، اما مجموعه‌ای از تعدیلات بر روی سود خالص صورت می‌گیرد. یکی از روش‌های محاسبه جریان نقد عملیاتی به‌شرح زیر است:
مالیات‌ها - هزینه استهلاک + سود قبل از بهره و مالیات = جریان نقد عملیاتی
روش‌های دیگری هم برای محاسبه جریان نقد عملیاتی وجود دارد. صورت جریان وجه نقد تهیه شده براساس اصول پذیرفته شده حسابداری آمریکا با سود بعد از مالیات و اقلام استثنایی آغاز می‌‌شود و سپس تعدیلاتی بابت هزینه استهلاک دارایی‌های ثابت، سود (زیان) غیرعملیاتی فروش دارایی‌های ثابت، تغییرات سرمایه در گردش، تغییرات بهره پرداختنی و مالیات بر درآمد پرداختنی و درآمد سرمایه‌گذاری انجام می‌شود. در حالی‌که صورت جریان وجه نقد براساس استانداردهای گزارشگری مالی بین‌المللی با سود قبل از مالیات و اقلام غیرمترقبه و براساس استانداردهای حسابداری ایران با سود عملیاتی آغاز می‌شود.
جریان نقد عملیاتی وجوه نقدی است که شرکت از طریق انجام فعالیت‌های تجاری خود ایجاد می‌کند. معیار مزبور احتمالا نسبت به سود خالص، معیار بهتری از سود تجاری شرکت است، زیرا شرکت می‌تواند سود خالص مثبت در صورت سود و زیان گزارش کند، درحالی‌که قادر به پرداخت بدهی‌های خود نباشد. جریان نقد عملیاتی را می‌توان برای کنترل کیفیت سود شرکت‌ها مورد استفاده قرار داد. برای مثال، اگر یک شرکت در صورت سود و زیان خود سود گزارش کند اما جریان نقد عملیاتی آن منفی باشد، ممکن است از تکنیک‌های حسابداری جسورانه استفاده کرده باشد.
بورس اوراق بهادار تهران نیز براساس دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار، جریان نقد حاصل از عملیات را معیاری برای کیفیت سود تلقی می‌کند و در پذیرش شرکت‌ها و نیز طبقه‌بندی شرکت‌های پذیرفته شده در بازارهای اول (تابلوهای اصلی و فرعی) و دوم از آن استفاده می‌کند. براساس بند ۹ ماده ۶ دستورالعمل مزبور، سود عملیاتی شرکت متقاضی پذیرش در بورس باید در دو دوره مالی منتهی به پذیرش از کیفیت بالایی برخوردار بوده و مجموع جریان خالص وجه نقد ناشی از فعالیت‌های عملیاتی آن طی این دوره‌ها مثبت باشد.
جریان نقد آزاد
جریان نقد آزاد معیاری برای اندازه‌گیری عملکرد است و وجه نقدی را نشان می‌دهد که شرکت پس از انجام مخارج لازم برای نگهداری یا توسعه دارایی‌ها، در اختیار دارد. جریان نقد آزاد از این حیث دارای اهمیت است که به مدیران‌ اجازه می‌دهد تا فرصت‌هایی را جست‌وجو کند که ارزش سهام شرکت را افزایش می‌دهد. بدون در اختیار داشتن وجه نقد، توسعه محصولات جدید، انجام تحصیل‌های تجاری، پرداخت سودهای نقدی به سهامداران و کاهش بدهی‌ها امکان‌پذیر نیست. در یکی از روش‌های اندازه‌گیری، جریان نقد آزاد از رابطه زیر محاسبه می‌شود:

در روش‌ دیگر، جریان نقد آزاد از طریق کسر کردن مخارج سرمایه‌ای از جریان نقد عملیاتی محاسبه می‌شود. گفتنی است، بورس اوراق بهادار تهران به‌منظور قابلیت مقایسه شرکت‌هایی که سهام آنها در بورس پذیرفته می‌شود، برای محاسبه جریان نقد آزاد و افشای آن در امیدنامه پذیرش و درج شرکت‌ها، از این روش محاسباتی استفاده می‌کند. جریان نقد عملیاتی در صدر صورت جریان وجه نقد می‌آید و خالص مخارج سرمایه‌ای انجام شده هم از بخش فعالیت‌های سرمایه‌گذاری صورت مزبور اخذ و از تفاضل آنها جریان نقد آزاد برای ۳ سال گذشته (و ۳ سال آینده در صورت وجود اطلاعات) محاسبه می‌شود. در یک روش محاسباتی، جریان نقد آزاد عبارت است از جریان نقد عملیاتی (سود خالص به‌علاوه هزینه استهلاک دارایی‌های ثابت مشهود و نامشهود) منهای مخارج سرمایه‌ای و سود سهام تقسیمی.
موسسه رتبه‌بندی فیچ جریان‌ وجه نقد آزاد (پس از بهره، مالیات، سرمایه در گردش، مخارج سرمایه‌ای و سودهای تقسیمی) را این‌گونه تعریف می‌کند: جریان نقد حاصل از عملیات پس از مخارج سرمایه‌ای و مخارج غیرعملیاتی. جریان‌های نقدی غیرعملیاتی نوعا شامل اقلامی می‌شود که تحلیل‌گر خارج از دامنه فعالیت‌های عملیاتی اصلی واحد تجاری شناسایی یا برآورد می‌کند و شامل واگذاری دارایی‌ها نمی‌شود.
جریان‌های نقدی غیرعملیاتی می‌تواند شامل هزینه‌های نقدی برنامه‌های تجدید ساختار (هزینه‌های تجزیه، مشاوره و . )، جریان‌های ورودی یا خروجی خالص حاصل از فعالیت‌های متوقف شده (به‌غیر از هرگونه دریافتی بابت فروش واقعی عملیات)، مبلغ با اهمیت غیرعادی دریافتی بابت ادعاهای بیمه‌ای یا دعاوی حقوقی باشد. همچنین می‌تواند سودهای تقسیمی شرکت وابسته را شامل شود.
مطابق روش‌شناسی فیچ، جریان نقد آزاد نسبت به این تصمیم که آیا سودهای تقسیمی دریافتی از شرکت وابسته منظور یا مستثنا شود، خنثی است. از طرف دیگر، فیچ به محاسبه جریان‌های نقد آزاد پس از پرداخت سود تقسیمی سهام عادی و ممتاز مبادرت می‌ورزد. پرداخت سود سهام عادی، اختیاری است و درصورتی‌که شرکت دوره‌ای از فشارهای مالی را تجربه کرده باشد، کاهش سود تقسیمی را انتخاب می‌کند. با این وجود، کسر کردن سود تقسیمی سهام عادی از جریان‌های نقد آزاد طراحی شده تا جریان عادی فعالیت‌های تجاری را نشان دهد، با این فرض که شرکت تلاش خواهد کرد سطح سود تقسیمی‌اش را حفظ کند یا حتی افزایش دهد.
این نکته حائز اهمیت است که جریان نقد آزاد منفی به‌تنهایی نشان‌دهنده وضعیت نامطلوب نیست. اگر جریان نقد آزاد منفی باشد، می‌تواند حاکی از سرمایه‌گذاری زیاد شرکت باشد؛ امری که در بسیاری از شرکت‌های نوپا طبیعی است. در صورتی ‌که سرمایه‌گذاری‌های انجام شده بازده بالایی را در پی داشته باشد، استراتژی مزبور پتانسیل کسب نتیجه مطلوب در بلندمدت را دارد.
مدیریت وجه نقد شرکت به تقاضا برای وجه نقد در شرکت بستگی دارد. هدف مدیریت وجه نقد آن است که با محدود کردن سطوح وجه نقد در شرکت، ثروت سهامداران را حداکثر ‌کند.
وجه نقد باید در سطحی نگهداری شود که بین هزینه نگهداری وجه نقد و هزینه وجه نقد ناکافی تعادل برقرار شود. علاوه بر این، مدیریت وجه نقد ارزش شرکت را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. زیرا سطوح سرمایه‌گذاری وجه نقد مستلزم افزایش هزینه‌های دیگر است که تحت تاثیر سطوح خالص سرمایه در گردش قرار دارد. هم افزایش و هم کاهش خالص سرمایه در گردش مستلزم تعادل جریان‌های وجه نقد آزاد در آینده و به نوبه خود، تغییرات ارزشگذاری شرکت است.
جریان نقد آزاد برای شرکت
جریان نقد آزاد برای شرکت، معیاری برای اندازه‌گیری عملکرد است که مبالغ خالص وجه نقدی را نشان می‌دهد که برای شرکت ایجاد شده است و شامل هزینه‌ها، مالیات‌ها و تغییرات در خالص سرمایه در گردش و سرمایه‌گذاری‌ها می‌شود.
جریان نقد آزاد برای شرکت معیاری است که سودآوری شرکت را پس از همه هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها اندازه‌گیری می‌کند. معیار مزبور یکی از معیارهای متعددی است که برای مقایسه و تجزیه و تحلیل سلامتی مالی شرکت‌ها استفاده می‌شود.
مقدار مثبت جریان نقد آزاد برای شرکت نشان می‌دهد که شرکت پس از پرداخت هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها دارای وجوه نقد مازاد است. از طرف دیگر، مقدار منفی نشان می‌دهد که شرکت درآمد کافی به‌منظور پوشش هزینه‌ها و فعالیت‌های سرمایه‌گذاری‌اش ایجاد نکرده است. به‌همین دلیل، سرمایه‌گذاران باید در ارزیابی دلایل این رویداد کاوش‌های عمیق‌تری به‌عمل آورند. این امر می‌تواند علامتی از مشکلات حاد شرکت مورد رسیدگی باشد.
جریان نقد آزاد هر سهم
معیاری است که سودآوری مالی شرکت مورد رسیدگی را از طریق تقسیم جریان نقد آزاد بر تعداد سهام منتشره نشان می‌دهد. معیار مزبور شاخصی برای اندازه‌گیری تغییر در سود هر سهم است و از رابطه بالا محاسبه می‌شود.
جریان نقد آزاد هر سهم توانایی شرکت برای پرداخت بدهی‌ها، سود نقدی، بازخرید سهام و تسهیلات رشد کسب و کار را علامت می‌دهد. همچنین، معیار مزبور یک پیش‌بینی اولیه در رابطه با قیمت آتی سهام را ارائه می‌کند. برای مثال، وقتی قیمت سهام پایین است

و جریان نقد آزاد در حال افزایش است، این احتمال مناسب است که سود خالص و ارزش سهام به‌زودی افزایش خواهد یافت، زیرا مقدار بالای جریان نقد آزاد هر سهم بدین معناست که سود هر سهم احتمالا نیز باید افزایش یابد.
بازده جریان نقد آزاد
این نسبت ارزیابی بازده کلی یک سهم است. این نسبت جریان نقد آزاد هر سهم را که انتظار می‌رود یک شرکت در برابر قیمت بازار هر سهم خود کسب کند، اندازه‌گیری می‌کند. نسبت مزبور از تقسیم جریان نقد آزاد هر سهم بر قیمت آن سهم به‌دست می‌آید.
بازده جریان نقد آزاد به‌لحاظ ماهیت مشابه بازده سهام است که معمولا از تقسیم سود نقدی هر سهم (محاسبه شده براساس اصول پذیرفته شده حسابداری) به قیمت هر سهم محاسبه می‌شود. معمولا پایین بودن نسبت مزبور منجر به جذابیت کمتر برای سرمایه‌گذاری می‌شود. منطق ادعای مزبور هم این است که سرمایه‌گذاران تمایل دارند با حداقل قیمت حداکثر سود ممکن را کسب کنند. برخی از سرمایه‌گذاران جریان نقد آزاد (که با لحاظ کردن مخارج سرمایه‌ای و سایر مخارج مورد نیاز برای استمرار فعالیت به‌دست می‌آید) را شاخص دقیق‌تری برای بازده دریافتی خود می‌دانند، در نتیجه بازده جریان نقد آزاد را به بازده سهام ترجیح می‌دهند.
قیمت به جریان نقد آزاد
این نسبت قیمت بازار شرکت را با سطح جریان نقد آزاد سالانه‌اش مقایسه می‌کند. نسبت قیمت به جریان نقد آزاد مشابه نسبت قیمت به جریان نقد است، اما در اینجا مخارج سرمایه‌ای از جریان نقد عملیاتی کسر شده است، بنابراین جریان نقد آزاد را سخت‌گیرانه‌تر اندازه‌گیری می‌کند.
به‌طور کلی، هر چه نسبت فوق بیشتر باشد، شرکت گران‌تر خواهد بود. مقایسه سطوح قیمت در گذشته با جریان نقد آزاد، به‌همراه مقایسه با مقدار متوسط این نسبت در صنعت

مربوطه سودمند است. برای مثال، اگر شرکتی 200‌‌میلیون ریال جریان نقد عملیاتی ایجاد کند و 50‌‌میلیون ریال آن را صرف مخارج

سرمایه‌ای کند، آنگاه جریان نقد آزاد آن ۱۵۰‌‌میلیون ریال است. درصورتی‌که ارزش بازار فعلی شرکت ۵‌‌میلیارد ریال باشد، شرکت با قیمت ۳۳/۳۳ برابر جریان نقد آزاد معامله می‌شود (۵‌‌میلیارد ریال تقسیم بر ۱۵۰‌‌میلیون ریال)
- منابع در روزنامه موجود است
کارشناس ارشد بورس اوراق بهادار تهران

جریان آزاد نقدی و بوی خوش پول

فرض کنید می‌خواهید بر روی یک رستوران یا یک تعمیرگاه خودرو سرمایه‌گذاری کنید. مثلا برادر شما کسب‌وکاری دارد و شما هم می‌خواهید در فعالیت اقتصادی او شریک شوید. چطور متوجه می‌شوید کسب‌وکار او چقدر سودآور است؟ مهم است که بدانید آیا دارید وارد یک کسب‌وکار سودده می‌شوید یا قرار است با وارد کردن پولتان به یک مجموعه ورشکسته، اوضاع را تغییر دهید. از همه مهم‌تر این که برای داشتن 50% مجموعه باید چقدر پول پرداخت کنید.

روش‌های مختلفی برای تحلیل مالی یک سازمان وجود دارد. روش‌هایی که از یک سوپرمارکت کوچک، تا تحلیل شرکتی به بزرگی شرکت نفت و حتی بررسی وضعیت مالی کشور ایران قابل‌استفاده باشد. یکی از این روش‌های تحلیل، جریان آزاد نقدی یا FREE CASH FLOW است.

جریان آزاد نقدی چیست؟

ممکن است برادر شما از شهرت رستوران، تعداد مشتری‌ها، خوشگلی منو یا در دسترس بودن پارکینگ برای عموم حرف بزند. اما دلیل این‌که شما می‌خواهید پول خود را وارد رستوران کنید، هیچ‌کدام از این‌ها نیست. شما پول می‌گذارید که پول بردارید.

جریان آزاد نقدی یعنی تمام پولی که به مجموعه وارد می‌شود، منهای تمام پولی که از مجموعه بیرون می‌رود.

جریان آزاد نقدی یعنی رد پای پول. در ساده‌ترین شکل می‌توانیم جریان نقدی ورودی بگوییم که جریان آزاد نقدی یعنی تمام پولی که به مجموعه وارد می‌شود، منهای تمام پولی که از مجموعه بیرون می‌رود. پس لازم است که قبل از هرچیز بتوانید پول‌های ورودی و خروجی را شناسایی کنید.

تمام پول‌هایی که وارد می‌شوند

اول باید تمام پول‌های نقدی که وارد شرکت می‌شوند را شناسایی کنید. برای یک رستوران پولی که از فروش غذا، ارائه خدمات میزبانی مجالس، سود پول‌های مجموعه که در بانک سپرده‌گذاری می‌شوند، پولی که احتمال دارد از فروش دارایی‌های سرمایه‌ای مثل زمین به دست بیاید و به‌طورکلی هر دریافتی دیگری که به‌صورت پول نقد باشد، جریان نقدی ورودی است.

در یک تقسیم‌بندی می‌توانیم جریان ورودی را در دودسته جای بدهیم: درآمدهای حاصل از فعالیت‌های عملیاتی و درآمدهای حاصل از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و مالی تقسیم کرد.

مدل جریان آزاد نقدی مستقل از ابعاد شرکت می‌تواند وضعیت مالی آن را تحلیل کند.

درآمدهای عملیاتی یک رستوران از فروش غذا و خدمات مجالس (عملیات رستوران‌داری) به دست می‌آید.

درآمدهای سرمایه‌گذاری و مالی از سود سپرده، فروش سهام، سرمایه‌گذاری در بورس یا هر نوع فعالیتی که درآمد دارد اما بخشی از تعریف یک رستوران نیست وارد مجموعه می‌شود.

تمام پول‌های خروجی

پول‌های خروجی تنوع بیشتری دارند. حقوق کارمندان، پولی که برای خرید مواد اولیه (برنج و گوشت و روغن) هزینه می‌شود و مواردی ازاین‌دست، هزینه‌های متغیر هستند. به این هزینه‌ها متغیر می‌گوییم چون اگر بخواهیم فروش را دوبرابر کنیم، این هزینه‌ها هم دوبرابر خواهد شد.

اجاره‌بها، پول قبوض، پول لازم برای خرید تجهیزاتی مثل میز و صندلی هم برخی از هزینه‌های ثابت سازمان هستند. یک مورد دیگر که معمولا درنظر گرفته نمی‌شود، استهلاک است. مثلا شاید برادر شما ملک رستوران را دارد و اجاره‌ای برای آن نمی‌پردازد، اما قیمت ملک (منهای تورم) مدام کاهش می‌یابد. این پول واقعا دارد از سازمان خارج می‌شود و باید در نظر گرفته شود.

قیمت جایگزینی لیوانی که می‌شکند، پول مالیاتی که پرداخت می‌شود، جریمه‌های نقدی و به‌طورکلی هر پولی که از حساب سازمان پرداخت می‌شود، بخشی از جریان نقدی خروجی هستند.

و اما جریان آزاد نقدی

جریان آزاد نقدی حاصل تفریق تمام پول‌های ورودی و خروجی است. اگر بیشتر از خروج، پول به سازمان وارد شود مازاد جریان نقدی، و اگر بیشتر از ورود پول خارج شود کسری جریان نقدی وجود دارد.

اگر بیشتر از خروج، پول به سازمان وارد شود مازاد جریان نقدی، و اگر بیشتر از ورود پول خارج شود کسری جریان نقدی وجود دارد.

جریان آزاد نقدی ارزش یک سرمایه‌گذاری را روشن می‌کند. دو حالت را در نظر بگیرید: 1) یک میلیارد جریان ورودی و 900 میلیون جریان خروجی. 2) 110 میلیون جریان ورودی و 10 میلیون جریان خروجی. هر دوی این سازمان‌ها 100 میلیون جریان آزاد نقدی دارند و شراکت در آن‌ها هم‌ارزش است!

پیش‌بینی جریان آزاد نقدی

نکته‌ای که اهمیت دارد جریانی نیست که در سال‌های گذشته در سازمان وجود داشته، بلکه جریانی است که قرار است سال‌های بعد به مجموعه وارد شود. چون شما در آینده سازمان است که شریک می‌شوید، نه در گذشته آن.

برای پیش‌بینی جریان نقدی لازم است تمام درآمدها فهرست شوند و در مقابل آن‌ها تمام هزینه‌ها نوشته شوند. بعد باید قیمت این هزینه‌ها در آینده پیش‌بینی شوند.

مثلا فرض کنید یک مجموعه تنها یک حقوق دومیلیونی پرداخت می‌کند و هر ماه یک بسته ماده شیمیایی 1 دلاری می‌خرد. اگر دلار از 4 هزار به 20 هزار برسد، هزینه سالانه شرکت از 48 هزار به 240 هزار می‌رسد، اما دستمزد کارمند از دو میلیون به دو و دویست خواهد رسید.

معنای جریان آزاد نقدی

برای تحلیل جریان آزاد نقدی نکات متعددی وجود دارد. اولین نکته این است که جریان آزاد نقدی سال آینده، یک‌سال بعد به شما می‌رسد. پس لازم است بهره بانکی را از این جریان کم کنید.

با بررسی سابقه یک شرکت می‌توانید بفهمید که یک شرکت چقدر استهلاک دارد.

مثلا جریان آزاد نقدی اگر در پنج سال آینده 1 میلیارد باشد و بهره بانکی 20%، جریان آزادی سال‌های بعدی به‌ترتیب برابر می‌شود با 800 میلیون، 640 میلیون، 512 میلیون، 409 میلیون و 327 میلیون. یعنی امسال 327 میلیون بگیرید مثل این است که 5 سال بعد 1 میلیارد بگیرید.

پس این سرمایه‌گذاری در 5 سال آینده به شما 2 میلیارد و شش‌صد و هشتادوهشت میلیون پول برمی‌گرداند، نه 5 میلیارد.

قدرت پرداخت بدهی‌ها

هر مجموعه مقداری بدهی و حساب‌های پرداختی دارد. مثلا ممکن است وام گرفته باشد یا هنوز پول زمینی که خریده را تسویه نکرده باشد.

لازم است که جریان آزاد نقدی در یک سال بزرگ‌تر باشد از مقدار بدهی‌های جاری که باید در سال جاری پرداخت شوند. در غیر این صورت خریدن مجموعه باعث می‌شود که بدهی‌ها دامن‌گیر شما شود.

از طرفی جریان آزاد 5 ساله هم باید از بدهی‌های 5 ساله بزرگ‌تر باشد. وگرنه در پرداخت بدهی‌های خود دچار مشکل می‌شوید.

با من از پول حرف بزن

همان‌طور که گفتیم روش‌ها مختلفی برای ارزش‌گذاری یک مجموعه وجود دارد. جریان آزاد نقدی یکی از قابل‌اتکاترین روش‌ها است. به‌خصوص که این روش از تمام موارد کیفی، مثل قشنگ بودن اسم شرکت یا چشم‌نواز بودن لوگوی آن چشم‌پوشی می‌کند.

مثلا سرمایه‌گذاری‌ای که هر سال 1 میلیارد تومان پول نقد به شما باز می‌گرداند را تصور کنید. اگر برای شرکت در این سرمایه‌گذاری 3 میلیارد پول بدهید آیا سود کرده‌اید؟ ممکن است بگویید در این حالت شما 33 درصد سود می‌گیرید که از سود 20 درصد بانکی بیشتر است.

اما اشتباه می‌کنید. این سرمایه‌گذاری 2.688 میلیارد در پنج‌سال برگشت سرمایه‌ دارد. یعنی برای این که به اصل پول خودتان برسید باید نزدیک به شش سال صبر کنید. پس خرید این موقعیت به ‌قمیت 3 میلیارد سودآور نیست.

آینده سازان

تهیه‌ و آن‌ را به عنوان‌ یک‌ صورت‌ مالی‌ مستقل‌ به‌ همراه‌ سایر صورتهای‌ مالی‌ ارائه‌ کنند.

11 . اصطلاحات‌ ذیل‌ در این‌ استاندارد با معانی‌ مشخص‌ زیر بکار رفته‌ است:

• وجه نقد‌: جریان نقدی ورودی عبارت‌ است‌ از موجودی‌ نقد و سپرده‌های‌ دیداری‌ نزد بانکها و مؤسسات‌ مالی‌ اعم از ریالی‌ و ارزی‌

• جریـان‌ وجه نقد‌: عبارت‌ است‌ از افزایش‌ یـا کاهش‌ در مبلـغ‌ وجه نقد

• فعالیتهای‌ عملیاتی‌‌: عبارت ‌از فعالیتهای اصلی‌ و مستمر مولد درآمد عملیاتی‌ واحد تجاری‌ است‌.

• فعالیتهای‌ سرمایه‌گذاری‌‌: عبارت‌ است‌ از تحصیل‌ یا واگذاری‌ سرمایه‌گذاریهای‌ کوتاه‌مدت‌ و بلندمدت‌، داراییهای‌ ثابت‌ مشهود و داراییهای‌ نامشهود و نیز پرداخت‌ و وصول‌ تسهیلات‌ اعطایی‌ به‌ اشخاص‌ مستقل‌ از واحد تجاری‌ غیر از کارکنان‌ .

• فعالیتهای‌ تأمین‌ مالی‌: عبارت‌ از فعالیتهایی‌ است‌ که‌ منجر به‌ تغییرات‌ در میزان‌ و ترکیب‌ سرمایه‌ و استقراضهای‌ واحد تجاری‌ (بجز اضافه‌ برداشتهای‌ منظور شده‌ در محاسبه‌ وجه نقد)، گردد.

• جریانهای‌ وجه نقد ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌‌: جریانهای‌ نقدی‌ ورودی‌ و خروجی‌ ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌ و نیز آن‌ دسته‌ از جریانهای‌ نقدی‌ است‌ که‌ ماهیتاً به‌ طور مستقیم‌ قابل‌ ارتباط‌ با سایر طبقات‌ جریانهای‌ نقدی‌ صورت‌ جریان‌ وجوه نقد نباشد .

• جریانهای‌ نقدی‌ استثنایی‌: به‌ آن‌ دسته‌ از جریانهای‌ ورودی‌ و خروجی‌ وجه نقد اطلاق‌ می‌شود که‌ دارای‌ اهمیت‌ نسبی‌ است‌، از عملیات در حال تداوم واحد تجاری‌ ناشی‌ می‌شود و اقلامی‌ را در بر می‌گیرد که‌ به منظور ارائـه‌ تصویری‌ مطلوب‌ از انعطاف‌ پذیری‌ واحد تجاری‌، افشای‌ جداگانه‌ آنها به‌ لحاظ‌ استثنایی‌ بودن‌ ماهیت‌ یا وقوع‌ ضرورت‌ می‌یابد. این‌ اقلام‌ لزوماً با اقلام‌ استثنایی‌ مندرج‌ در صورت‌ سود و زیان‌ ارتباط‌ ندارد.

طبقه‌بندی‌ جریانهای‌ نقدی‌ و نحوه‌ ارائه‌ صورت‌ جریان‌ وجوه نقد

14 . صورت‌ جریان‌ وجوه نقد باید منعکس‌ کننده‌ جریانهای‌ نقدی‌ طی‌ دوره‌ تحت‌ سرفصلهای‌ اصلی‌

ـ فعالیتهای‌ عملیاتی‌،

ـ بازده‌ سرمایه‌گذاریها و سود پرداختی‌ بابت‌ تأمین‌ مالی‌،

ـ مالیات‌ بر درآمد،

ـ فعالیتهای‌ سرمایه‌گذاری‌، و

ـ فعالیتهای‌ تأمین‌ مالی‌.

در ارائـه‌ جریانهای‌ نقدی‌، رعایت‌ ترتیب‌ سرفصلها به‌ شرح‌ بالا و نیز ارائـه‌ جمع‌ جریانهای‌ نقدی‌ منعکس‌ شده‌ در هر سرفصل‌ و جمع‌ کل‌ جریانهای‌ نقدی‌ قبل‌ از سرفصل‌ فعالیتهای‌ تأمین‌ مالی‌ ضرورت‌ دارد.

15 . صورت‌ جریان‌ وجوه نقد همچنین‌ باید شامل‌ صورت‌ تطبیق‌ مانده‌ اول‌ دوره‌ و پایان‌ دوره‌ وجه نقد باشد.

گزارش‌ جریانهای‌ نقدی‌ ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌

21 . واحدهای‌ تجاری‌ باید جریانهای‌ نقدی‌ ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌ را با بکارگیری‌ یکی‌ از روشهای‌ زیر گزارش‌ کنند:

الف ‌. روش‌ مستقیم‌ که‌ به موجب‌ آن‌ ناخالص‌ وجوه نقد دریافتی‌ و پرداختی‌ بر حسب‌ طبقات‌ عمده‌ افشا می‌شودیا

ب . روش‌ غیرمستقیم‌ که‌ به موجب‌ آن‌ سود یا زیان‌ عملیاتی‌ با انجام‌ تعدیلات‌ زیر به‌ خالص‌ جریانهای‌ نقدی‌ ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌ تبدیل‌ می‌شود:

ـ اثر معاملات‌ و رویدادهایی‌ که‌ دارای‌ ماهیت‌ غیر نقدی‌ است‌، و

ـ اثر اقلامی‌ که‌ در محاسبه‌ سود یا زیان‌ عملیاتی‌ دوره‌ جاری‌ منظور شده‌ باشد

22 . برای‌گزارش‌ خالص‌ جریان‌ وجوه نقد ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌ در روش‌ مستقیم‌، دریافتهـا و پرداختهای‌ نقـدی‌ عملیاتی‌ (از قبیل‌ دریافتهای‌ نقدی‌ از مشتریان‌، پرداختهای‌ نقـدی‌ به‌ فروشندگان‌ و پرداختهای‌ نقدی‌ به‌ کارکنان‌ یا از جانب‌ کارکنان‌) که‌ تشکیل‌ دهنده‌ خالص‌ جریان‌ وجوه نقد ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌ است‌، به‌ طور جداگانه‌ در صورت‌ جریان‌ وجوه نقد ارائه‌ می‌شود. در گزارشگری‌ به‌ روش‌ غیر مستقیم‌، با انجام‌ تعدیلاتی‌ در سود یا زیان‌ عملیاتی‌ در رابطه‌ با موارد مندرج در صفحه بعد، جریان‌ خالص‌ وجه نقد ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌ محاسبه‌ می‌شود:

الف‌ . اقلام‌ با ماهیت‌ غیرنقدی‌ از قبیل‌ هزینه‌ استهلاک‌ و هزینه‌ مزایای‌ پایان‌ خدمت‌ کارکنان.

ب‌ . اقلامی‌که‌ در محاسبه‌ سود یا زیان‌ عملیاتی‌ دوره‌ جریان نقدی ورودی جاری‌ منظور شده‌، لیکن‌ جریانهای‌ نقدی‌ مرتبط‌ با آن‌ به‌ ترتیب‌ در دوره‌های‌ قبل‌ حادث‌ شده‌ است‌ یا در دوره‌های‌ آینده‌ حادث‌ خواهد شد و بالعکس‌، از قبیل‌ افزایش‌ یا کاهش‌ مانده‌ موجودی‌ مواد و کالا و حسابهای‌ دریافتنی‌ و پرداختنی‌ عملیاتی‌ نسبت‌ به‌ مانده‌ پایان‌ دوره‌ قبل‌ و نیز افزایش‌ یا کاهش‌ مانده‌ پیش‌پرداخت‌ هزینه‌ و خرید کالا و پیش‌دریافت‌ درآمد و فروش‌ کالا نسبت‌ به‌ مانده‌ پایان‌ دوره‌ قبل‌.

23 . مزیت‌ اصلی‌ روش‌ مستقیم‌ این‌ است‌ که‌ دریافتها و پرداختهای‌ نقدی‌ عملیاتی‌ را نشان‌ می‌دهد.

24 . مزیت‌ اصلی‌ روش‌ غیرمستقیم‌ این‌ است‌ که‌ تفاوت‌ بین‌ سود عملیاتی‌ و جریان‌ وجه نقد ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌ به‌ گونه‌ برجسته‌ای‌ نشان‌ داده‌ می‌شود.

25 . در ارائـه‌ جریانهای‌ نقدی‌ ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌، تبعیت‌ از الگوهای‌ زیر ضروری‌ است‌:

الف ‌. در صورت‌ کاربرد روش‌ مستقیم‌، اجزای‌ تشکیل‌ دهنده‌ خالص‌ جریانهای‌ نقدی‌ ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌ در صورت‌ جریان‌ وجوه نقد ارائه‌ شود و صورت‌ تطبیق‌ خالص‌ جریانهای‌ نقدی‌ ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌ با سود یا زیان‌ عملیاتی‌ از طریق‌ یادداشتهای‌ توضیحی‌ ارائه‌ شود.

ب . در صورت‌ کاربرد روش‌ غیرمستقیم‌، خالص‌ جریانهای‌ نقدی‌ ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌ در صورت‌ جریان‌ وجوه نقد نمایش‌ یابد و صورت‌ تطبیق‌ آن‌ با سود یا زیان‌ عملیاتی‌ از طریق‌ یادداشتهای‌ توضیحی‌ ارائه‌ شود.

بازده‌ سرمایه‌گذاریها و سود پرداختی‌ بابت‌ تأمین‌ مالی‌

29 . نمونه‌ اقلامی‌ که‌ تحت‌ سرفصل‌ ”بازده‌ سرمایه‌گذاریها و سود پرداختی‌ بابت‌ تأمین‌ مالی‌“ ارائه‌ می‌شود، به‌ شرح‌ زیر است:

الف‌. جریانهای‌ نقدی‌ ورودی‌:

- سود و کارمزد دریافتی‌، و

- سود سهام‌ دریافتی

ب‌ . جریانهای‌ نقدی‌ خروجی‌:

- سود و کارمزد پرداختی‌

- سود سهام‌ پرداختی‌، و

- حصه‌ای‌ از اقساط‌ اجاره‌ به‌ شرط‌ تملیک‌ پرداختی‌ که‌ هزینه‌ تأمین‌ مالی‌ محسوب می‌شود.

مالیات‌ بر درآمد

32 . جریانهای‌ نقدی‌ منحصر به‌ پرداختها یا علی‌الحسابهای‌ پرداختی‌ از بابت‌ مالیات‌ بر درآمد و یا استرداد مبالغ‌ پرداختی‌ از همین‌ بابت‌ است‌ و در برگیرنده‌ جریانهای‌ نقدی‌ مربوط‌ به‌ سایر انواع‌ مالیاتها که‌ درآمد مربوط‌ جزء درآمد مشمول‌ مالیات‌ تلقی‌ نمی‌شود

33 . نمونه‌هایی‌ از جریانهای‌ نقدی‌ مرتبط‌ با فعالیتهای‌ سرمایه‌گذاری‌ به‌ شرح‌ زیر است:

الف ‌. جریانهای‌ نقدی‌ ورودی‌ :

- دریافتهای‌ نقدی‌ حاصل از فروش‌ سرمایه‌گذاری‌ در سهام‌ یا اوراق‌ مشارکت‌ سایر واحدهای‌ تجاری‌.

- دریافتهای‌ نقدی‌ حاصل از فروش‌ داراییهای‌ ثابت‌ مشهود و داراییهای‌ نامشهود.

- دریافتهای‌ نقدی‌ مرتبط‌ با اصل‌ سپرده‌های‌ سرمایه‌گذاری‌ بلندمدت‌ بانکی‌.

- دریافتهای‌ نقدی‌ حاصل از وصول‌ اصل‌ وامهای‌ پرداختی‌ به‌ سایر اشخاص‌ شامل‌ وصول‌ قرض‌الحسنه‌ پرداختی‌.

ب‌ . جریانهای‌ نقدی‌ خروجی‌ :

- پرداختهای‌ نقدی‌ جهت‌ تحصیل‌ سرمایه‌گذاری‌ در سهام‌ یا اوراق‌ مشارکت‌ سایر واحدهای‌ تجاری‌.

- پرداختهای‌ نقدی‌ جهت‌ تحصیل‌ داراییهای‌ ثابت‌ مشهود و داراییهای‌ نامشهود.

- سپرده‌گذاری‌ نزد بانکها در قالب‌ سپرده‌های‌ سرمایه‌گذاری‌ بلند مدت‌.

- وامهای‌ نقدی‌ پرداختی‌ به‌ سایر اشخاص‌ شامل‌ قرض‌الحسنه‌.

فعالیتهای‌ تأمین‌ مالی‌

35 . نمونه‌هایی‌ از جریانهای‌ نقدی‌ ناشی از فعالیتهای‌ تأمین‌ مالی‌ به‌ شرح‌ زیر است‌:

الف ‌. جریانهای‌ نقدی‌ ورودی‌ :

- دریافتهـای‌ نقـدی‌ حاصل از صـدور سهـام‌.

- دریافتهـای‌ نقـدی‌ حاصل از صـدور اوراق‌ مشارکت‌، وامهـا و سایر تسهیلات‌ کوتاه‌ مدت‌ و بلند مدت‌.

ب . جریانهای‌ نقدی‌ خروجی‌ :

- بازپرداخت‌ اصل‌ اوراق‌ مشارکت‌، وامها و سایر تسهیلات‌ دریافتی‌.

- پرداخت‌ حصه‌ اصل‌ اقساط‌ اجاره‌ به‌ شرط‌ تملیک‌.

- پرداخت‌ هرگونه‌ مخارج‌ در رابطه‌ با اخذ تسهیلات‌ مالی‌، صدور سهام‌ و اوراق‌ مشارکت‌ و سایر راههای‌ تأمین ‌مالی‌.

گزارش‌ جریانهای‌ نقدی‌ بر مبنای‌ خالص‌

36 . جریانهای‌ نقدی‌ ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌، سرمایه‌گذاری‌ و تأمین‌ مالی‌ زیر را می‌توان‌ برمبنای‌ خالص‌ گزارش‌ کرد :

الف ‌. دریافتها و پرداختهای‌ نقدی‌ از جانب‌ مشتریان‌، هنگامی‌ که‌ جریانهای‌ نقدی‌ عملاً بیانگر فعالیتهای‌ مشتری‌ باشد و نه‌ واحد تجاری‌ .

ب‌ . دریافتها و پرداختهای‌ نقدی‌ در رابطه‌ با اقلامی‌ که‌ گردش‌ آنها سریع‌، مبلغ‌ آنها قابل‌ ملاحظه‌ و سر رسید اولیه‌ آنها حداکثر سه‌ ماه‌ باشد .

38 . علاوه‌ بر موارد مذکور در بند 36، جریانهای‌ نقدی‌ ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌ زیر را در بانکها و سایر مؤسسات‌ مالی‌ می‌توان‌ برمبنای‌ خالص‌ گزارش‌ کرد:

الف‌ . دریافتها و پرداختهای‌ نقدی‌ مرتبط‌ با قبول‌ و بازپرداخت‌ انواع‌ سپرده‌ها

ب‌ . سپرده‌گذاری‌ نزد سایر بانکها و مؤسسات‌ مالی‌ و برداشت‌ از سپرده‌های‌ مذکور .

ج‌ . تسهیلات‌ و اعتبارات‌ پرداختی‌ به‌ مشتریان‌ و وصول‌ اصل‌ آنها.

سرمایه‌گذاری‌ در واحدهای‌ تجاری‌ فرعی‌ و وابسته‌ و صورت‌ جریان‌ وجوه نقد تلفیقی‌

41 . صورت‌ جریان‌ وجوه نقد تلفیقی‌ تنها در برگیرنده‌ جریانهای‌ نقدی‌ خارج‌ از گروه‌ است‌. بدین‌ ترتیب‌، جریانهای‌ نقدی‌ داخل‌ گروه‌ باید در تهیه‌ صورت‌ جریان‌ وجوه نقد تلفیقی‌ حذف‌ شود.

42 . مبالغ‌ جریانهای‌ نقدی‌ خروجی‌ ناشی از تحصیل‌ یا جریانهای‌ نقدی‌ ورودی‌ حاصل از فروش‌ واحدهای‌ تجاری‌ فرعی‌ باید به‌ طور جداگانه‌ تحت‌ سرفصل‌ فعالیتهای‌ سرمایه‌گذاری‌ در صورت‌ جریان‌ وجوه نقد تلفیقی‌ گزارش‌ شود. مبالغ‌ مزبور باید به‌ طور خالص‌ و پس‌ از کسر مانده‌های‌ وجه نقد انتقالی‌ در فرآیند تحصیل‌ یا فروش‌ محاسبه‌ شود.

جریانهای‌ نقدی‌ ارزی‌

45 . جریانهای‌ نقدی‌ ناشی از معاملات‌ ارزی‌ باید با اعمال‌ نرخ‌ ارز رایج‌ در تاریخ‌ تسویه‌ نقدی‌ (یا نرخ‌ قراردادی‌) به‌ ریال‌ تسعیر شده‌ و در صورت‌ جریان‌ وجوه نقد ارائه‌ شود.

46 . جریانهای‌ نقدی‌ واحدهای‌ تجاری‌ فرعی‌ خارجی‌ باید بر همان‌ مبنایی‌ که‌ برای‌ تسعیر عملکرد مالی‌ آن‌ بکار گرفته‌ می‌شود به‌ ریال‌ تسعیر شده‌ و در صورت‌ جریان‌ وجوه نقد تلفیقی‌ ارائه‌ شود.

جریانهای‌ نقدی‌ استثنایی‌ و غیر مترقبه‌

جریانهای‌ نقدی‌ استثنایی‌

49 . جریانهای‌ نقدی‌ استثنایی‌ عملیاتی‌ باید در صورت‌ جریان‌ وجوه نقد به‌ طور جداگانه‌ انعکاس‌ یابد و افشای‌ کافی‌ در مورد ماهیت‌ آنها در یادداشتهای‌ توضیحی‌ صورت‌ گیرد.

جریانهای‌ نقدی‌ مرتبط‌ با مطالبات‌ و بدهیهای‌ بلندمدت‌ عملیاتی‌

54 . همان‌ گونه‌ که‌ در بند 22 ( ب‌ ) اشاره‌ گردید، در روش‌ غیرمستقیم‌، افزایش‌ یا کاهش‌ حسابها و اسناد دریافتنی‌ و پرداختنی‌ عملیاتی‌ در زمره‌ اقلام‌ تعدیل‌کننده‌ سود عملیاتی‌ برای‌ محاسبه‌ خالص‌ جریان‌ وجه نقد ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌ است‌. این‌ بدان‌ معناست‌ که‌ مسأله‌ محوری‌ در برخورد با حسابهای‌ دریافتنی‌ و پرداختنی‌ اعم از کوتاه‌ مدت‌ و بلند مدت‌، عملیاتی‌ بودن‌ یا نبودن‌ آن‌ است‌.

معاملات‌ غیر نقدی‌

55 . معاملاتی‌ که‌ مستلزم‌ استفاده‌ از وجه نقد نیست‌ نباید در صورت‌ جریان‌ وجوه نقد انعکاس‌ یابد. این‌ معاملات‌، به‌ استثنای‌ معاملات‌ مربوط‌ به‌ فعالیتهای‌ عملیاتی‌، در صورت‌ با اهمیت‌ بودن‌ باید در یادداشتهای‌ توضیحی‌ به‌ نحوی‌ مناسب‌ افشا شود.

از نمونه‌های‌ معاملات‌ غیر نقدی‌ می‌توان‌ به‌ تحصیل‌ داراییهای‌ ثابت‌ مشهود در قبال‌ تسهیلات‌ مالی‌ یا صدور سهام‌، مبادله‌ موجودی‌ مواد اولیه‌ یا موجودی‌ کالای‌ ساخته‌ شده‌ با دارایی‌ ثابت‌ مشهود، افزایش‌ سرمایه‌ از محل‌ مطالبات‌ حال شده‌ بستانکاران‌ و جایگزینی‌ وامهای‌ بلند مدت‌ با وامهای‌ بلند مدت‌ دیگر اشاره‌ کرد. تغییرات‌ در چارچوب‌ حقوق‌ صاحبان‌ سرمایه‌ که‌ مبین‌ طبقه‌بندی‌ مجدد حسابهای‌ تشکیل‌ دهنده‌ حقوق‌ صاحبان‌ سرمایه‌ است‌ از قبیل‌ افزایش‌ سرمایه‌ از محل‌ اندوخته‌ها و تخصیص‌ اندوخته‌ از محل‌ سود انباشته‌، در زمره‌ معاملات‌ غیر نقدی‌ مستلزم‌ افشا تلقی‌ نمی‌شود.

57 . در مواردی‌ که‌ این‌ تعدیلات‌ متضمن‌ جریان‌ وجه نقد در دوره‌ جاری‌ نباشد، درصورت‌ جریان‌ وجوه نقد دوره‌ جاری‌ انعکاس‌ نمی‌یابد، بلکه‌ حسب‌ مورد ارقام‌ مقایسه‌ای‌ صورت‌ جریان‌ وجوه نقد و یادداشتهای‌ توضیحی‌ مربوط‌ اصلاح‌ می‌شود. از سوی‌ دیگر، آن‌ بخش‌ از تعدیلات‌ سنواتی‌ که‌ متضمن‌ جریان‌ وجه نقد طی‌ دوره‌ است‌، برحسب‌ ماهیت‌ در سرفصلهای‌ اصلی‌ مربوط‌ درصورت‌ جریان‌ وجوه نقد (بدون‌ ذکر عنوان‌ تعدیلات‌ سنواتی‌) منظور می‌شود

سایر موارد افشا

58 . واحد تجاری‌ باید مبالغ‌ با اهمیت‌ وجه نقد را که‌ استفاده‌ از آن‌ توسط‌ گروه‌ واحدهای‌ تجاری‌ مواجه‌ با محدودیت‌ است‌ در یادداشتهای‌ توضیحی‌ افشا کند .

59- مکرر. واحد تجاری باید خالص جریانهای نقدی عملیات متوقف شده را به تفکیک فعالیتهای عملیاتی، بازده سرمایه‌گذاریها و سود پرداختی بابت تأمین مالی، مالیات بر درآمد، فعالیتهای سرمایه‌گذاری و فعالیتهای تأمین مالی در متن صورت جریان وجوه نقد یا در یادداشتهای توضیحی افشا نماید.

61 . الزامات‌ این‌ استاندارد در مورد کلیه‌ صورتهای‌ مالی‌ که‌ دوره‌ مالی‌ آنها از تاریخ‌ 1/1/1380 و بعد از آن‌ شروع‌ می‌شود، لازم‌الاجراست‌.

مطابقت‌ با استانداردهای‌ بین‌المللی‌ حسابداری‌

62 . به‌ استثنای‌ موارد زیر، با اجرای‌ الزامات‌ این‌ استاندارد، مفاد استاندارد بین‌المللی‌ حسابداری‌ شماره‌ 7 با عنوان‌ صورت‌ جریان‌ وجوه نقد نیز رعایت‌ می‌شود:

الف‌. تفکیک‌ ”بازده‌ سرمایه‌گذاریها و سود جریان نقدی ورودی پرداختی‌ بابت‌ تأمین‌ مالی‌“ و ” مالیات‌ بر درآمد“ از سایرسرفصلهای‌ اصلی‌ جهت‌ ارائـه‌ مستقل‌.

آشنایی با مبانی کامفار

مقدمه ای بر ارزیابی پروژه های سرمایه گذاری توسط نرم افزار کامفار

جریانات نقدی - cash flow

جهت محاسبه شاخص مالی دوره بازگشت سرمایه نیز از جدول جریانات نقدی استفاده می شود. بدین منظور جریانات نقدی هرسال با سال گذشته جمع می شود که براین اساس جریانات نقدی تجمعی محاسبه می گردد. رقم مذکور در سال های نخست به جهت تأثیر هزینه های سرمایه گذاری ها منفی می باشد و به تدریج و با تأثیر سود خالص سالانه جریانات نقدی تجمعی به سمت رقم مثبت میل می نماید. نمونه ای از جدول جریان وجوه نقد در نمودار زیر ارائه شده است.

جریانات نقدی (جمع جبری)

جریانات نقدی تجمعی

کامفار

جریان نقدی

جریانات نقدی

cash flow

مشخصات

نظر به اهميتي كه نرم افزار کامفار در ارزيابي پروژه هاي اقتصادي دارد؛ متاسفانه در اين زمينه منابع آموزشي و "مفید" کمتری در دسترس می باشد و اغلب آثار ترجمه اي موجود هم قابلیت کاربردی کمتری دارند.
لذا هدف از ایجاد وبلاگ ؛ اشتراک گذاری اندک معلومات و تجربیات کامفار با ساير دوستان و هموطنان می باشد تا انشالله قدم كوچكي در بسط مهارت و استفاده از نرم افزار کامفار بوده باشد.
[email protected]
mobile: 09172898797