نویسنده‌ی این نوشتار تفکر سوم را دنبال میکند، درواقع بخشی از سرمایه‌گذاری‌ها حکمِ چهارمیخه کردنِ ستون‌های مالی زندگی را دارد و نمی‌توان روی آن شرط‌بندی کرد!
صندوق قابل معامله ETF چیست؟
زمانی که شما به عنوان یک سهامدار به تشکیل سبد سهام در بورس می‌پردازید، مواردی مانند تحلیل بازار، تخمین میزان ریسک هر سهم، پیش‌بینی آینده قیمت سهام مختلف، مدیریت زمان معاملات و. بر عهده خودتان است.
به گزارش بازار، یکی از بهترین روش‌های سرمایه‌گذاری در بازار بورس، خرید واحدهای صندوق قابل معامله ETF است. روشی ساده، پرسود و با قابلیت نقدشوندگی بالا که می‌تواند به کسب سودهای بالا منجر شود. اما دلیل این موضوع چیست؟ در ادامه مطلب مفهوم صندوق قابل معامله ETF، تقسیم‌بندی صندوقهای سرمایه‌گذاری، انواع صندوقهای قابل معامله ETF، مفهوم واحد در صندوق قابل معامله ETF و مفهوم NAV در صندوق قابل معامله ETF آشنا خواهیم شد.
صندوق قابل معامله ETF چیست؟
صندوق قابل معامله ETF، یک نوع صندوق سرمایه‌گذاری است که توسط شرکتهای کارگزاری یا بانک و با دریافت مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار تاسیس میشود. عملکرد صندوق قابل معامله ETF کاملا تحت نظر سازمان بورس است، بنابراین از نظر میزان امنیت با نهادی مانند بانک برابری میکند.
زمانی که شما به عنوان یک سهامدار به تشکیل سبد سهام در بورس می‌پردازید، مواردی مانند تحلیل بازار، تخمین میزان ریسک هر سهم، پیش‌بینی آینده قیمت سهام مختلف، مدیریت زمان معاملات و. بر عهده خودتان است. اگرچه ممکن است در این بین از کمک کارشناسان بورسی هم بهره ببرید، ولی به هر حال شما مدیر سبد سهام خود هستید. حال انتخاب صندوق قابل معامله ETF، به معنای واگذاری این مدیریت به یک تیم متخصص و کارشناس بورسی است.
البته روش‌های دیگری مانند سبدگردانی اختصاصی هم برای این منظور وجود دارد، ولی در سبدگردانی اختصاصی موضوع «میزان سرمایه» هم مطرح میشود. برای سرمایه‌گذاری در صندوق قابل معامله ETF میزان سرمایه اهمیت چندانی ندارد و فرد می‌تواند با سرمایه حداقلی، چند واحد از صندوق را خریداری کند و از سود آن منتفع شود.
صندوق هستی بخش آگاه که با نماد آگاس در بازار ارائه شده است، یکی از صندوقهای قابل معامله ETF حاضر در بازار بورس ایران است. آگاس موفق به کسب نشان صندوق ۵ ستاره بازار سرمایه شده و از زمان تاسیس تاکنون بیش از ۲۵۰۰ درصد بازدهی به دست آورده است.
صندوق درآمد ثابت یاقوت آگاه نیز یکی دیگر از صندوقهای قابل معامله یا ETF در بازار سرمایه است که ریسک پایینی دارد و جایگزین مناسبی برای سپرده‌های بانکی محسوب میشود. بازدهی این صندوق بیشتر از سپرده‌های بانکی و سرمایه‌گذاری در آن نیز ساده‌تر است. همچنین قابلیت نقدشوندگی بالا یکی از مهمترین مزیت‌های یاقوت است. در هنگام نیاز به راحتی و به صورت آنلاین میتوان واحدهای صندوق را فروخت، نیازی به مراجعه حضوری نیست و چون مانند سپرده‌گذاری بانکی مدت‌دار نیست، جریمه برداشت زودتر از موعد نیز شامل حال سرمایهگذاران نمی‌شود.
تقسیم‌بندی صندوقهای سرمایه‌گذاری
برای آشنایی با صندوق قابل معامله ETF، بهتر است ابتدا درکی از انواع تقسیم‌بندی صندوقهای سرمایه‌گذاری، پیدا کنیم. در حالت کلی صندوقهای سرمایه‌گذاری با دو دیدگاه تقسیم‌بندی میشوند:
تقسیم‌بندی صندوق بر اساس روش معامله واحدها:
صندوقهای سرمایه‌گذاری مبتنی بر صدور و ابطال: در این روش سرمایهگذار به یکی از شعب کارگزاری مراجعه میکند و قراردادی بین دو طرف عقد میشود. صدور و ابطال واحدهای صندوق طبق قرارداد و در پلتفرمی که توسط کارگزار طراحی و ارائه شده است، انجام میشود.
صندوقهای سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس یا ETF (Exchange-traded fund): در این روش واحدهای صندوق ETF در بازار بورس ارائه میشود و فرد با داشتن کد بورسی می‌تواند به معامله واحدها بپردازد.
تقسیم‌بندی صندوق بر اساس ترکیب دارایی‌های آن:
صندوق درآمد ثابت
انواع صندوقهای قابل معامله ETF
حال با فرض این که سرمایهگذار روش معامله در بورس را برای تهیه واحدهای صندوق در نظر داشته باشد، می‌تواند بر اساس میزان ریسک‌پذیری و سرمایه خود، یکی از انواع صندوقهای قابل معامله ETF را انتخاب کند.
صندوق قابل معامله ETF در سهام: دارایی عمده این صندوق در سهام شرکتهای بورسی و مقداری هم در دارایی نقد سرمایه‌گذاری میشود. سود این سرمایه‌گذاری خوب و ریسک تقریبا بالایی را شامل میشود.
صندوق قابل معامله ETF درآمد ثابت: غالب دارایی این صندوق در ابزارهای درآمد ثابت (سپرده‌های بانکی، اوراق مشارکت، اسناد خزانه و. ) و بین ۵ تا ۱۰ درصد در سهام بورسی سرمایه‌گذاری میشود. سود این صندوق تقریبا ثابت و ریسک آن بسیار کم است.
صندوق قابل معامله ETF مختلط: دارایی این صندوق با نسبت‌های تقریبا مساوی در دارایی‌های مشابه «صندوق در سهام» و «صندوق درآمد ثابت» سرمایه‌گذاری میشود.
صندوق قابل معامله ETF در طلا: بخش عمده دارایی این صندوق در بازار طلا و دارایی‌هایی طلا محور سرمایه‌گذاری میشود.
واحد در صندوق قابل معامله ETF
تا اینجا متوجه شدیم که برای سرمایه‌گذاری در صندوق قابل معامله ETF باید واحدهای آن را خریداری کنیم. اما واحد یا یونیت در صندوق قابل معامله ETF چه مفهومی دارد؟
مجموع دارایی هر صندوق قابل معامله ETF به بخش‌هایی با میزان دارایی برابر تقسیم میشود که به آن واحد یا یونیت می‌گوییم. به عبارت دیگر سرمایهگذار برای ورود به معاملات صندوق قابل معامله ETF، باید به خرید فروش واحدهای آن در بازار بورس بپردازد.
مثلا اگر فردی یک صندوق قابل معامله ETF در سهام را انتخاب و ۵ واحد آن را خریداری کند، تمام واحدها به صورت برابر از سهام پرریسک، سهام کم‌ریسک، سهام بلندمدت، سهام کوتاه‌مدت، دارایی نقد (اوراق بدهی و اوراق مشارکت دولتی) تشکیل میشوند.
دقت کنید برابری یونیت‌ها، به معنی «ارزش برابر واحدها» و «دارایی برابر همه آنها» است. برای مثال اگر یک صندوق قابل معامله ETF در سهام، دو نماد خودرو و خساپا را داشته باشد، حتما در تمام واحدهای آن هر دو نماد مذکور با مقادیر و ارزش برابر وجود دارند. این گونه نیست که در یک واحد فقط سهم خودرو و در واحد دیگر فقط خساپا باشد! به عبارتی سهامدارِ صندوق قابل معامله ETF در تمام سرمایه‌گذاری‌ها، معاملات، سود و زیان آن صندوق شریک است.
NAV در صندوق قابل معامله ETF
یکی دیگر از مواردی که سرمایهگذاران برای انتخاب صندوق مد نظر قرار میدهند، NAV صندوق است. حال باید ببینیم که NAV در صندوق قابل معامله ETF چه مفهومی دارد:
NAV مخفف عبارت Net Asset Value و به معنی ارزش خالص دارایی است. برای محاسبه NAV در صندوق قابل معامله ETF از یک فرمول ثابت و به شرح زیر استفاده میشود:
بدهی‌های صندوق – ارزش روز کل پرتفوی صندوق = ارزش خالص دارایی (NAV)
فرمول بالا ارزش خالص دارایی کل یک صندوق قابل معامله ETF را مشخص میکند. حال برای محاسبه NAV هر واحد، کافی است نتیجه به دست آمده را بر تعداد واحدهای صندوق مد نظر تقسیم کنیم.
تعداد واحدهای صندوق ÷ ارزش خالص دارایی (NAV) = NAV هر واحد صندوق
دو مورد از مهمترین پارامترهایی که سرمایهگذاران برای انتخاب صندوق قابل معامله ETF مد نظر قرار میدهند، پارامتر NAV و سبد دارایی‌های صندوق است. بالا بودن NAV صندوق می‌تواند نشان از عملکرد خوب آن داشته باشد. همچنین برای صندوق‌هایی مثل «در سهام» سبد دارایی و وجود سهم‌های ارزشمند در آن اهمیت بالایی برای سرمایهگذاران دارد.
سخن آخر
همان طور که طی این مقاله متوجه شدید، صندوق قابل معامله ETF با توجه به سهولت انجام معاملات، تنوع نوع دارایی و نقدینگی بالا، از بهترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری است. هر فردی با داشتن کد بورسی و کد معاملاتی، به راحتی می‌تواند به خرید و فروش واحدهای انواع صندوق قابل معامله ETF بپردازد و از سود بازار بورس منتفع شود.
پاسخ به ۱۰ سوال اساسی در خصوص واگذاری ETF دولتی
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، در ادامه به 10 سوال پر تکرار در خصوص واگذاری سهام دولت در شرکتهای بورسی پاسخ داده شده است.
1: صندوقهای سرمایه گذاری چیست و چه انواعی دارد؟
امروزه ورود به بازار سرمایه از طریق سرمایه‌گذاری در صندوق های سرمایه گذاری رایج‌ترین روش سرمایه‌گذاری غیرمستقیم عموم مردم در بازار سرمایه به شمار میرود. در واقع در این روش به جای اقدام مستقیم مردم به سرمایه گذاری در بورس (که غالباً تخصص کافی در خصوص پیچیدگی‌ها و رویه‌های سرمایه‌گذاری در بورس ندارند)، تلاش میشود تا سرمایه پس انداز آنها در اختیار نهادهایی مالی با تخصص‌های لازم و البته مجوزهای قانونی مربوطه قرار گرفته، تا بدینوسیله این افراد از مزایای بازار سرمایه و بازدهی های متعارف در آن بهره‌مند شوند.
در این مدل منابع اشخاص در یک صندوق تجمیع و توسط مدیریت حرفه ای به دارایی های مشخص شده در اساس نامه صندوق تخصیص می یابد. چندین مدل صندوق سرمایه گذاری وجود دارد که هر کدام ویژگی‌های مخصوص به خود را دارند. بنابراین همه میتوانند با هر مقیاس درآمد و سطح دانشی که دارند، صندوق متناسب برای نوع سرمایه گذاری دلخواه و با در نظر گرفتن سطح ریسک مناسب پیدا کنند.
متداول‌ترین تقسیم‌بندی صندوقهای سرمایه‌گذاری بر مبنای ترکیب دارایی‌های آنها است؛ به این معنی که صندوقها سرمایه و منابع تجهیز شده از افراد را در دارایی‌های مختلفی سرمایه‌گذاری میکنند. این داراییها میتوانند گزینه‌های کم‌ریسک مانند سپرده بانکی و اوراق با درآمد ثابت یا گزینه‌های با ریسک بیشتر مانند سهام باشند. بنابراین ترکیب دارایی هر صندوق سرمایه گذاری نشان از نحوه مدیریت داراییها و رویکرد مدیر صندوق دارد.
سرمایه گذاران با بررسی ترکیب دارایی صندوقهای سرمایه‌گذاری میتوانند صندوق مورد نظر خود را انتخاب کنند که عمدتا متناسب با سطح پذیرش ریسک ایشان و بازدهی مرتبط با آن می باشد.
از میان صندوق‌هایی که در اوراق بهادار (سهام یا اوراق درآمد ثابت) سرمایه‌گذاری میکنند.، برخی منابع صندوق را در ترکیبی از سپرده و اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه گذاری میکنند که به آنها صندوقهای سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت می‌گوییم. نمونه این صندوق در مجموعه بانک مانند صندوق آباد و صندوق مشترک تامین سرمایه می باشد. در نوع دیگر از صندوق، منابع صندوق می تواند به سرمایه‌گذاری در سهام اختصاص یابد که به این نوع از صندوقها، صندوقهای سهامی گفته می شود. برخی از صندوقها نیز منابع خود را با نصاب‌های استاندارد و مشخص شده در ترکیبی از سهام و اوراق بادرآمد ثابت سرمایه‌گذاری میکنند، که به صندوقهای سرمایه‌گذاری مختلط معروف هستند. همچنین صندوق ها میتوانند در دارایی هایی نظیر طلا و یا حتی پروژه های ساختمانی سرمایه گذاری کنند، که به آنها صندوق های سرمایه گذاری طلا و صندوق های زمین و ساختمان گفته میشود. همچنین صندوق های در تشابه با صندوق زمین و ساختمان که محدود به توسعه طرح های املاک و مستغلات می باشد، صندوق پروژه وجود داردکه تجهیز منابع مالی لازم برای ساخت و توسعه پروژه ها را تامین می نماید و سازوکار مصرف وجوه تجهیز شده بسیار دقیق و تحت نظارت های پیوسته ناظران بر صندوق می باشد.
صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله با عنوان ETF(EXCHANGE TRADE FUND) به صندوق‌هایی اطلاق میشود که از دارایی‌های متنوع تشکیل شده و بدون نیاز به انجام عملیات صدور و ابطال، واحدهای آن در طول روز همانند سهام در بازار معامله میشود و از طرفی ساختاری شبیه صندوقهای صدور و ابطالی دارند. یعنی شما در طول ساعات و روزهایی که بازار معاملات سهام باز است، می‌توانید یک یا چند واحد از یک صندوق ETF را بخرید، یا چند واحد از آن را بفروشید.
2: صندوقهای قابل معامله در بورس چیست؟
در واقع ETF همان صندوقهای قابل معامله در بورس هستند. در واقع این شکل از صندوقها تقسیم بندی جدید از باب نوع سرمایه‌گذاری و تخصیص دارایی نیست؛ ETF ها از لحاظ مدیریت، دسته‌بندی و . همانند سایر صندوقها دسته بندی میشود و وجه تمایزش با صندوقهای مبتنی بر صدور و ابطال تنها از این جهت است که با ایجاد نمادهای معاملاتی مشخص در بورس یا فرابورس، واحدهای سرمایه‌گذاری این صندوقها مانند سایر نمادهای مربوط به سهام شرکت‌ها قابلیت معاملاتی بورسی پیدا کرده‌اند.
مطابق با آنچه گفته شد، این نوع از صندوقها نیز مشابه صندوقهای مبتنی بر صدور و ابطال، پس از پایان پذیره‌نویسی و جمع‌آوری وجوه سرمایهگذاران، با مدیریت حرفه‌ای، با رعایت اصل تنوع‌بخشی نسبت به سرمایه‌گذاری وجوه اقدام میکند؛ لذا مانند صندوقهای مبتنی بر صدور و ابطال، مناسب کسانی است که تخصص یا زمان مدیریت سبد دارایی خود را ندارند اما
می خواهند از مدیریت حرفه ای و سایر مزایای بازار سرمایه استفاده نمایند.
این صندوقها ازخاصیت نقدشوندگی مناسب(دریافت اصل و فرع سرمایه گذاری ظرف حداکثر یک یا دو روز کاری در صورت فروش واحدها)، سادگی و سهولت در خرید و فروش، کنترل توسط نهاد ناظر بازار سرمایه و ارزشگذاری شفاف براساس خالص دارایی ها در هر لحظه از زمان برخوردارند؛ البته که سرمایه گذاری در این صندوق ها خالی از ریسک نیست و سرمایه گذاران بایستی درک اولیه درخصوص ماهیت سهامداری و سرمایه‌گذاری در بورس را داشته باشند. از انجا که قیمت دارایی های تحت مدیریت این صندوق ها در بازار به طور پیوسته تغییر قیمت داشته و متناسب با این تغییرات قیمت ETF در بازار تغییر می یابد بنابراین در تحلیلی ساده می توان این استنباط را داشت که درشرایط رشد بازار قیمت ETF صعودی و در شرایط افت بازار قیمت ETF کاهش می یابد.
بنابراین می توان در صورت تحقق اصول حاکم بر اقتصاد مقاومتی و تحقق مفهوم مردمی سازی اقتصاد از طریق عرضه عمومی شرکت ها و بنگاه های ارزشی در بورس، فضای رشدی مورد انتظار می تواند در انگیزه سرمایه گذاری در این صندوق ها موثر باشد.
3: صندوق های موجود در بازار سرمایه ایران در مقایسه با بازارهای جهانی کدامند؟
مطابق با تقسیم‌بندی ذکر شده، صندوقهای درآمد ثابت که نسبت به سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار اقدام می‌نمایند شامل صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله درآمد ثابت، صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله سهامی، صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله مختلط بوده، به اضافه اینکه در انواع دیگر صندوقها در حال حاضر صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله مبتنی بر طلا و صندوقهای سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان نیز از جمله صندوق‌هایی هستند که واحدهای سرمایه‌گذاری آنها در بورس معامله میشود. انواع متعددی از صندوق های دیگر در بازارهای مالی و سرمایه جهانی نیز توسعه یافته که از جمله آنها می توان به صندوق های شاخصی و صندوق های پوشش ریسک اشاره نمود که به تدریج با توسعه و تعمیق بازار سرمایه و در صورت تطبیق با موازین قانونی وشرعی نسبت به ساختارسازی صندوق های جدید در بازار سرمایه ایران مورد توجه قرار خواهد گرفت.
4: تفاوت صندوق های قابل معامله در بورس با صندوق های صدور و ابطالی چیست؟
همانطور که در پاسخ به سوالات قبلی توضیح داده شد، تنها تفاوت این صندوقها با صندوقهای صدور و ابطالی که عموماً سرمایهگذاران با آنها آشنا هستند، در نحوه و سازوکار سرمایه‌گذاری متقاضیان در صندوق و قابلیت معامله واحدهای این صندوق در بازار سرمایه است. برای بیان دقیق‌تر باید گفت که در صندوقهای مبتنی بر صدور و ابطال، سرمایهگذار با مراجعه به دفاتر مشخص شده و یا سامانه‌های اینترنتی مدیرثبت یا مدیرصندوق اقدام به صدور یا ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق میکنند. در صورتی که در صندوقهای ETF ما با لفظ خرید و فروش در بورس به جای صدور و ابطال مواجه هستیم.
5: سود در صندوق های صندوقهای قابل معامله در بورس چگونه شناسایی می شود؟
غالباً صندوقهای قابل معامله سهامی، سود ماهانه تقسیم نمی‌کنند اما نتیجه سرمایه‌گذاری‌های آن در خالص ارزش دارایی هایی صندوق(NAV) نموده یافته و در صورت افزایش مقدار مذکور، قیمت فروش هر واحد آن رشد خواهد داشت. به عبارت دیگر زمانی که ارزش صندوق بالا میرود و سرمایهگذار قصد دریافت سود ناشی از این افزایش ارزش را دارد، می‌بایست نسبت به فروش واحد سرمایه‌گذاری خود در بازار اقدام نماید. قابل ذکر است براساس قانون، بابت نقل و انتقال واحدهای سرمایه‌گذاری انواع صندوقهای سرمایه گذاری قابل معامله و صدور و ابطال آنها هیچگونه مالیاتی اخذ نمی‌گردد.
6: آیا صندوق سرمایه گذاری واسطه گری مالی یکم مورد مشابه ای در بازار سرمایه دارد؟
تاکنون صندوق های قابل معامله سهامی متعددی در بورس تهران و فرابورس ایران جهت خرید و فروش سرمایه گذاران لیست شده است. ولیکن صندوق سرمایه گذاری واسطه گری مالی یکم، اولین صندوق قابل معامله سهامی دولتی است که براساس سیاست های تخفیفی دولت به بازار سرمایه ارائه می شود؛ و با ویژگی‌های خاصی که این صندوق دارد، نمونه مشابه قبلی در بازار سرمایه کشور را نداشته است.
7: چرا باید صندوق سرمایه گذاری واسطه گری مالی یکم را انتخاب کرد؟
مهمترین خدمت صندوقها، ارائه بازدهی مطلوب و کم کردن ریسک سرمایهگذاران است که این ویژگی در انواع صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله برای سرمایهگذاران غیر حرفه‌ای بسیار کاربردی است؛ زیرا با انتخاب یک صندوق سرمایه‌گذاری مناسب، دیگر نیازی به کسب اطلاعات تخصصی و صرف وقت اضافه نیست. همچنین با توجه به اینکه برخی از صندوقها دارای تضمین سودآوری و برخی بدون تضمین هستند، افراد میتوانند با توجه به میزان ریسک‌پذیری خود در یکی از انواع صندوقها سرمایه‌گذاری کنند. لذا برای سرمایه‌گذارانی که ریسک کمتر را ترجیح میدهند، خرید واحدهای این نوع از صندوقها منطقی‌تر است.
نکته قابل توجه در خصوص این صندوق تخفیف ارائه شده توسط دولت، جهت واگذاری سهام خود است. به عبارت فرآیند ایجاد و کار این صندوق به این شکل است که پس از تشکیل صندوق و جمع‌آوری وجوه به میزان مشخص، سهام دولت در بانکهای ملت، تجارت و صادرات و همچنین بیمه البرز و بیمه اتکایی امین با تخفیف قابل توجه به این صندوق واگذار میشود؛
8: مراحل خرید و فروش صندوق سرمایه گذاری واسطه گری مالی یکم چگونه است؟
مراحل خرید و فروش این صندوق ها، همانند سایر اوراق بهادار موجود در بازار سرمایه است. به این ترتیب متقاضایان با مراجعه به یکی از شعب کارگزاری ها و اخذ کد معاملاتی (در صورت نداشتن کد معاملاتی) و دریافت کاربری آنلاین برای استفاده از سامانه معاملات برخط (آنلاین) کارگزاری میتوانند دسترسی به بازار معاملاتی داشته و با واریز وجه سرمایه گذاری به حساب بانکی کارگزار می توانند درخواست خرید و فروش واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق با استفاده از سامانه معاملات برخط (در صورت داشتن کاربری آنلاین) و یا به صورت کتبی با ارائه به کارگزاری سهام خود ارائه نمایند.
اما علاوه بر این روش معمول در همه صندوقهای قابل معامله، برای ایجاد امکان همه اقشار مردم در هر جای از کشور، مقرر گردید تا از ظرفیت شبکه بانکی کشور نیز برای پذیره‌نویسی واحدهای سرمایه‌گذاری این صندوق استفاده شود. بدین ترتیب علاوه بر امکان ثبت سفارش از طریق درگاه‌های معاملاتی شرکتهای کارگزاری، تمامی بانکهای دولتی و چند بانک خصوصی نیز نسبت به دریافت سفارشات متقاضیان و ثبت‌نام آنها اقدام خواهند نمود. لذا برای پذیره‌نویسی متقاضیان دارای حساب در هر یک از بانکهای منتخب میتوانند از طریق مراجعه به درگاه‌های غیر حضوری و حضوری که توسط بانکهای مربوطه اطلاع‌رسانی خواهد شد و با ورود حداقل اطلاعات مورد نیاز، نسبت به پذیره‌نویسی واحدهای سرمایه‌گذاری مزبور اقدام نمایند.
9: صندوق سرمایه گذاری واسطه گری مالی انواع صندوق ETF یکم چه ویژگیهایی دارد؟
به نظر می رسد که این اقدام یک گام رو به جلو در مردمی سازی اقتصاد براساس رهنمودهای مقام معظم رهبری بوده و زمینه مشارکت آحاد مردم در تأمین مالی بنگاه ها را فراهم آورد. از طرفی نیز ارائه تخفیف یک مشوق برای سرمایه گذاری در این صندوق هاست. لذا میتوان این صندوقها را فرصت بی نظیری برای ورود آحاد جامعه به سرمایه گذاری در اوراق سهام شرکت های معتبری دانست که دولت با هدف مردمی کردن اقتصاد و مشارکت دادن مردم در اقتصاد کشور و نیز عدالت تخصیصی در واگذاری سهام خود در شرکت های دولتی به اقشار مختلف جامعه دنبال میکند.
10: برای سرمایه گذاری در بازار سرمایه چه مواردی را باید در نظر بگیریم؟
نکته پایانی اینکه حرکت جریان نقدینگی از بازارهای مخرب به سمت بازار سرمایه‌کشور اقدامی مبارک و میمون برای مجموعه اقتصادی کشور به حساب میرود. تشویق مردم به سرمایه‌گذاری در ابزارهای نظامند و در بستر قانونی بازار سرمایه می‌تواند نجات بخش اقتصاد کشور باشد، اما باید متذکر شد سرمایه گذاری در ابزارهای حوزه بازار سرمایه نیازمند پذیرش توأمان ریسک و بازدهی است، لذا در عین حال که عموم مردم عزیزمان را تشویق به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه می‌کنیم، از آنها تقاضا دارم که با نگاه واقع‌بینانه و بدور از هیجان و با پذیرش ریسک سرمایه‌گذاری در بورس نسبت به انتخاب گزینه‌های سرمایه‌گذاری خود اقدام کنند.
سازمانهای پولی و مالی - استاد دولو
در بازارهاي توسعه یافته اوراق بهادار، به دلیل پیچیدگی فرایند تصمیم گیري براي سرمایه گذاري بر روي اوراق بهادار و افزایش چشمگیر حجم و سرعت گردش اطلاعات و تخصصی شدن فعالیتها،استقبال ازسرمایه گذاريهاي جمعی به ویژه در قالب انواع صندوقهاي سرمایه گذاری، در سالهاي اخیر از رشد روزافزونی برخوردار بوده است.صندوقهاي سرمایه گذاري از نهادهاي مالی فعال در بازار اوراق بهادار هستند که فعالیت اصلی آنها سرمایه گذاري در اوراق بهاداراست. این صندوقها با استفاده از وجوه سرمایه گذاران، در مقیاس بزرگ سرمایه گذاري میکنند و به دنبال کسب بازدهی مناسب براي سرمایه گذاران صندوق هستند. سرمایه گذاران یا دارندگان سهام ) واحدهاي سرمایه گذاري(صندوق به نسبت سهم یا میزان سرمایه گذاري خود در صندوق، در سود وزیان آن شریک میشوند. به طور کلی عملکرد صندوقهاي سرمایه گذاري به عملکرد اوراق بهادار و دیگر داراییهاي موجود در سبد اوراق بهادار آنها بستگی دارد.صندوقهاي سرمایه گذاري با در نظر گرفتن سلایق سرمایه گذاران و دامنه ریسک پذیري آنان و به عبارتی به منظور پاسخگویی به خواست سرمایه گذاران مختلف، با ساختارها و سازو کارهاي مختلفی شکل گرفته اند.یکی از انواع نوبنیان صندوقهاي سرمایه گذاري که در دهه اخیر با استقبال چشمگیري در بازار اوراق بهادار مواجه شده است صندوقهاي سرمایه گذاري قابل معامله در بورس(Exchange Traded Funds )هستند. رشد قابل توجه این صندوقها در سالهاي اخیر بیانگر موفقیت غیر قابل انکار آنها در بازارهاي مالی جهان است. صندوقهاي سرمایه گذاري قابل معامله در بورس ، امکان پیروي از روند بازدهی یک شاخص معین یا بخشی از آن را براي سرمایه گذاران فراهم میکنند و مهمترین ویژگی آنها دادوستدپذیري سهام)واحدهاي سرمایه گذاري( آنها در بورس است.
1. صندوقهاي سرمایه گذاری قابل معامله در بورس
صندوقهاي قابل معامله در بورس یکی از پرطرفدارترین ابزارهاي مالی هستند که رشد کاملاً محسوس آنها بعد از پیدایش، مؤید مؤفقیت غیرقابل انکار آنها در بازارهاي مالی جهان است. این صندوقها امکان پیروي از بازده یک شاخص معین را فراهم میآورند و همانطور که از نام آنها پیداست، سهام آنها در بورس قابل معامله است. فعالیت اصلی این صندوقها سرمایه گذاری در اوراق بهادار یا داراییهاي فیزیکی است که به عنوان دارایی پایه صندوق در نظر گرفته میشوند. بنابراین عملکرد صندوق،به عملکرد دارایی پشتوانه آن بستگی دارد.
در ابتدا، صندوقهاي قابل معامله در بورس عمدتاً مورد توجه سرمایه گذاران نهادي شامل مدیران صندوقهاي فعال، غیر فعال و صندوقهاي پوشش خطر بودند، اما در سالهاي اخیر، به ویژه در ایالات متحده آمریکا،سرمایه گذاران خرد نیز به سمت این صندوقها، گرایش پیدا کرده اند.
صندوقهاي قابل معامله در بورس، مزایاي صندوقهاي سرمایه گذاري مشترك را با انعطاف پذیري وقیمت گذاري پیوسته سهام ترکیب میکنند. به عبارت دیگر صندوق قابل معامله در بورس همانند صندوقهاي سرمایه گذاری مشترك، صندوق با سرمایه باز هستند که سهام آن به طور پیوسته ایجاد وبازخرید میشود. علاوه بر این، سهام این صندوقها، همانند سهام عادي در بورس پذیرفته میشوند و از طریق کارگزاران در طول ساعات معاملاتی به قیمتهایی که در طول روز و نه در انتهاي آن تعیین میشوند،قابل خرید و فروش هستند و از این رو سرمایه گذاران میتوانند انواع صندوق ETF از همه تکنیکهاي معاملاتی رایج در بازار سهام در معاملات سهام صندوقهاي قابل معامله در بورس استفاده کنند.
مزایاي متعددي براي صندوقهاي قابل معامله در بورس ذکر شده است :
1- کارایی مالیاتی : همانند صندوقهاي شاخصی، صندوقهاي قابل معامله در بورس حجم معاملات اندکی براي به روز رسانی پرتفوي خود انجام میدهند و در نتیجه مالیات کمی هم پرداخت میکنند. در حالت کلی این صندوقها تنها زمانی اقدام به فروش اوراق بهادار پرتفوي خود میکنند که ترکیب شاخص هدف تغییر کرده باشد. از سوي دیگر، معاملات سهام صندوق در بورس هم کارایی مالیاتی را افزایش میدهد. چون سرمایهگذاران میتوانند سهام صندوق را در بورس به فروش رسانند، صندوق نیاز ندارد براي بازخرید سهام، اقدام به فروش سبد اوراق بهادار خود کند و متحمل تبعات مالیاتی حاصل از سود سرمایه 1 شود. همچنین مکانیسیم ایجاد و انتشار غیر نقدي باعث میشود به منافع سهامداران فعلی صندوق از محل هزینه هاي مالیاتی صندوق لطمهاي وارد نشود. البته این مزیت براي بازار سرمایه ایران که در آن سود سرمایه معاف از مالیات است، قابل توجه نخواهد بود.
- هزینه سبدگردانی کمتر: به دلیل شاخصمحور بودن و مدیریت غیر فعال صندوق
- نرخ هزینه کمتر: صندوقهاي سرمایه گذاری که به صورت غیر فعال مدیریت میشوند، کارمزدهاي مدیریتی کمتري دارند و درنتیجه نرخ هزینه هاي سالانه آنها نسبت به صندوقهاي با مدیریت فعال، بسیار کمتر است.
- هزینه هاي عملیاتی کمتر: از آنجا که سهام این صندوق در بورس معامله شده و از مکانیسم ایجاد و بازخرید غیرنقدي برخوردار است، هزینه خرید و فروش سهام صندوق، از صندوق مجزا شده است.
- هزینه هاي معاملاتی کمتر: محدوده عرضه و تقاضا در صندوقهاي قابل معامله در بورس معمولاً اندك است. در نتیجه هزینه هاي کارمزدي کمتري متوجه سرمایه گذاران است.
3 -شفافیت: به منظور تسهیل فرآیند منحصر به فرد ایجاد و بازخرید واحدهاي صندوق، ترکیب سبد اوراق بهادار به ازاي هر واحد ایجاد به طور روزانه منتشر میشود. از آنجایی که معمولاً هدف صندوق، پیروي از یک شاخص هدف است، سرمایه گذاران از اوراق بهادار نگه داري شده توسط صندوق و همچنین وزن هر کدام در سبد سرمایه گذاری آن مطلع میشوند.
4 –انعطاف پذیري خرید و فروش: از آنجایی که این صندوقها در بورس معامله میشوند:
ü به قیمتهاي تعیین شده در طول روز خرید و فروش می شوند
ü میتوانند به صورت اعتباري خریداري شوند
ü استقراضی به فروش روند؛ و
ü با استفاده از سفارشات توقف ضرر و سقف قیمتی خرید و فروش شوند.
5- متنوع سازي: صندوقهاي قابل معامله در بورس سبد اوراق بهاداري هستند که از طریق پیروي از یک شاخص، متنوع شده اند و در نتیجه مزایاي متنوع سازي سبد سرمایه گذاري را دارا هستند. همچنین مزیت دیگري که در کنار این مزیت میتوان برشمرد، این است که این صندوقها، امکان تشکیل سبد سهام را براي سرمایه گذاران با سرمایه اندك فراهم می آورد.
6 -امکان پیروي از یک شاخص و در نتیجه سادگی پیگیري عملکرد سهام صندوق: عملکرد سبد سرمایه گذاري،به راحتی از روندتغییرات شاخص هدف که از بسیاري ازرسانه هاي انواع صندوق ETF عمومی منتشرمی شود، قابل پیگیري است.
7- تنوع محصولات: به دلیل تنوع شاخص هاي بازار، این صندوقها محصولات متنوعی را به سرمایه گذاران عرضه میکنند.
در عین حال معایبی به شرح زیر براي این صندوقها وجود دارد :
1 - وجود هزینه هاي معاملاتی براي سرمایه گذاران: که مهمترین نقطه ضعف صندوقهاي قابل معامله در بورس است. بر خلاف سهام صندوقهاي مشترك که میتوان آن را بدون واسطه و هزینه از صندوق تهیه کرد، خرید سهام این صندوقها تنها از طریق کارگزاران و پرداخت کارمزد مقدور است. از طرف دیگر، سهام صندوقهاي قابل معامله در بورس همانند سهام عادي داراي یک شکاف قیمتی بین سفارش خرید و فروش است و این عایدي در واقع نصیب واسطه هاي مالی میشود که به سرمایهگذار در خرید و فروش سهام صندوق کمک میکنند هر چه شکاف قیمتی مذکور-که گاه تا 5% هم میرسد-بیشتر باشد، تاثیر بیشتري بر رفتار سرمایه گذاران خواهد داشت، به ویژه براي سرمایه گذارانی که به طور مداوم به خرید و فروش سهام میپردازند.
۲- محدود شدن به بازده شاخص: با خرید سهام صندوقهاي قابل معامله در بورس، بازدهی سرمایه گذاري به بازدهی شاخص محدود شده و امکان کسب بازدهی بیشتر نسبت به شاخص از بین میرود.
۳- نحوه پرداخت سود سهام صندوق : در ساختار اکثر صندوقهاي قابل معامله در بورس، نظیر صندوقهاي یونیت تراست، پرداخت سودها به صورت سه ماهه و شش ماهه به انضمام بهره بانکی تعلق گرفته، صورت میگیرد.
3.ریسکهاي سرمایه گذاری در صندوقهاي قابل معامله در بورس
سرمایه گذاري در صندوقهاي قابل معامله در بورس، همانند سایر محصولات سرمایه گذاري، ریسک هایی را متوجه سرمایهگ ذاران میکند که عبارتند از:
ریسک بازار : سرمایه گذاران صندوق در معرض ریسک بازار مربوط به سبد اوراق بهادار تشکیل دهنده شاخص هدف هستند. ریسک بازار ماهیت ذاتی دارد که از منابع ریسک در سطح بازار سرچشمه میگیرد.
ریسک بخش / گروه دارایی : صندوقهاي قابل معامله در بورس میتوانند در بخشهاي خاصی از بازار سرمایه گذاری کنند. در این صورت، بازدهی سرمایه گذاران از تمرکز بر گروه و یا بخش خاصی از داراییها به دست میآید. عملکرد این صندوقها به حوادث اقتصادي، بازاري یا سیاسی تأثیرگذار برآن بخش، وابسته است.
ریسک معامله : ریسک معامله زمانی ایجاد میشود که شرکتهاي مدیریت در سرمایه گذاري بر روي سبد اوراق بهادار معین شده توسط صندوق با مشکلاتی مواجه شوند. همچنین اگر صندوقی که در بورس پذیرفته شده است، نقدشوندگی اندکی داشته باشد، محدوده قیمتهاي عرضه و تقاضا افزایش یافته و این مسئله منجر به ریسک معاملاتی خواهد شد.
خطاي پیروي از شاخص : اگر عملکرد صندوق، دقیقاً بازتاب عملکرد شاخص هدف نباشد، خطاي پیروي از شاخص افزایش می یابد. اگر شرکت مدیریت با وزن دهی متفاوتی نسبت به شاخص هدف در اوراق بهادار تشکیل دهنده آن سرمایه گذاري کرده یا در اوراق بهادار مشابه این اوراق، سرمایه گذاري کند، خطاي پیروي از شاخص به وجود می آید. هزینه هاي مدیریتی، اداري و هزینه هاي دیگر نیز، به دلیل متأثر ساختن بازدهی صندوق، میتوانند این خطاها را ایجاد کنند.
۳۰ پرسش مهم درمورد صندوق ETF انواع صندوق ETF دولتی
صندوق ETF دولتی به یکی از انواع صندوق های سرمایه‌گذاری گفته میشود که امکان خرید و فروش آن به عنوان دارایی وجود دارد. در واقع این نوع از صندوقها، همانند سهام عادی در بورس قابل خرید و فروش هستند به گونه‌ای که با خرید هر واحد در از این صندوقها، ترکیبی از دارایی را خریداری خواهید کرد. در این مقاله نکاتی جهت راهنمای صندوق ETF دولت ارائه می دهیم.
در سال ۱۳۹۹، دولت به منظور اجرای عدالت اجتماعی در کشور، عرضه بخش قابل توجهی از سهام شرکتهای معتبر و ارزشمند را در برنامه خود قرار داد تا این نوع از سهام‌ها در اختیار مردم قرار گیرد و مردم مدیریت آنها را بر عهده بگیرند. در همین راستا،دولت برنامه ارائه ETF دولتی در قالب ۳ صندوق را در دستور کار قرارداده است. در زیر به مهمترین سوالاتی که در این خصوص مطرح است پاسخ داده ایم:
۳۰ پرسش متداول درمورد صندوق ETF :
سوال ۱: مدت انجام پذیره نویسی صندوق واسطه گری مالی یکم تا چه روزی ادامه دارد ؟
- پاسخ: شروع پذیره نویسی از بامداد روز یکشنبه مورخ ۱۳۹۹/۲/۱۴ لغایت ساعت ۲۴ روز چهارشنبه مورخ ۱۳۹۹/۲/۳۱ انجام می شود.
سوال ۲: آیا برای شرکت در پذیره نویسی و خریدن واحد های صندوق نیاز به داشتن کد بورسی می باشد؟
- پاسخ: خیر. تنها با ارائه کد ملی به مراکز معرفی شده می تواند تا سقف مشخص اقدام به خرید واحدهای صندوق ETF نمایید.
سوال ۳: کف و سقف مبلغ پذیره نویسی برای هر فرد چقدر است؟
- پاسخ: حداقل مبلغ پذیره نویسی برای هر یک از اشخاص حقیقی ایرانی دارای کد ملی ۱۰ هزار تومان و حداکثر مبلغ پذیره نویسی معادل ۲ میلیون تومان میباشد. (مضربی از ۱۰ هزار تومان)
سوال ۴: آیا برای شرکت در پذیره نویسی و خریدن واحد های صندوق محدودیت سنی وجود دارد؟
- پاسخ: خیر، هیچگونه محدودیت سنی وجود ندارد. برای مثال در یک خانواده ۳ نفره هر ۳ نفر با هر شرایط سنی می توانند تا سقف مشخص اقدام به خرید و مشارکت در پذیره نویسی صندوق های ETF نمایند.
سوال ۵: باتوجه به اینکه صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس (ETF) سه صندوق (۱:واسطه گری مالی، ۲:خودروسازی و صنایع فلزی و ۳:صنایع پالایش نفت و پتروشیمی) هستند، آیا فردی که با کد ملی (یا کد بورسی) خود در صندوق اول (واسطه گری مالی یکم) تا سقف ۲ میلیون تومان پذیره نویسی میکند، امکان پذیره نویسی در سایر صندوق ها را دارد یا خیر؟
- پاسخ: بله، منعی برای پذیره نویسی در سایر صندوق ها وجود ندارد؛ لیکن تخفیف درنظرگرفته شده فقط برای یک صندوق اعمال می شود. (فعلاً چنین تصمیمی اتخاذ شده و بستگی به میزان استقبال مردم از صندوق واسطه گری مالی یکم دارد)
سوال ۶: آیا برای شرکت در پذیره نویسی و خریدن واحد های صندوق ETF نیاز به ثبت نام در سجام (سامانه جامع اطلاعات مشتریان) ؟
- پاسخ: خیر در این مرحله نیاز به ثبت نام در سامانه جامع اطلاعات مشتریان (سجام) و احراز هویت نمی باشد.
سوال ۷: آیا امکان پذیره نویسی بیش از یک بار و در چند مرحله وجود دارد؟
- پاسخ: بله، انجام پذیره نویسی به میزان کمتر از ۲ میلیون تومان و در چند مرحله برای هر کد ملی بلامانع است؛ مشروط بر اینکه مجموع پذیره نویسیهای انجام شده برای هر کد ملی، بیشتر از سقف ۲ میلیون تومان نباشد. درصورت عدم رعایت سقف ۲ میلیون تومان برای هر کد ملی، برگشت وجوه واریزی متقاضیان در طی مدت پذیره نویسی توسط بانک های منتخب ممنوع میباشد.
سوال ۸: مبنای محاسبه قیمت سهام شرکت های موجود در صندوق چیست؟
- پاسخ: قیمت سهام تشکیل دهنده واحدهای سرمایه گذاری صندوق، متوسط قیمت سهام در سی روز گذشته (منتهی به تاریخ فراخوان واگذاری) با احتساب درصد تخفیف مربوطه است مشروط براینکه پس از اعمال تخفیف از ۷۰ درصد قیمت پایانی روز معاملاتی قبل از شروع پذیره نویسی کمتر نباشد.
سوال ۹: اشخاص حقوقی چگونه و تا چه سقفی میتوانند پذیره نویسی نمایند؟
- پاسخ: پذیره نویسی واحدهای سرمایه گذاری موضوع این دستورالعمل صرفاً شامل اشخاص حقیقی ایرانی بوده و اشخاص حقوقی نمیتوانند در پذیره نویسی شرکت نمایند و استفاده از حساب آنها برای پرداخت وجوه امکانپذیر نیست.
سوال ۱۰: آیا امکان پذیره نویسی برای ایرانیان مقیم خارج از کشور وجود دارد؟
- پاس خ: بله امکان پذیره نویسی برای هر فرد ایرانی دارای کد ملی بدون وجود محدودیت سنی وجود دارد.
سوال ۱۱: باتوجه به اینکه انجام معاملات واحدها از ۲ ماه به بعد از تخصیص امکانپذیر است، مبنای محاسبه ۲ ماه، چه تاریخی است؟
- پاسخ: شروع پذیره نویسی از بامداد روز یکشنبه مورخ ۱۳۹۹/۲/۱۴ لغایت ساعت ۲۴ روز چهارشنبه مورخ ۱۳۹۹/۲/۳۱ بوده؛ لذا مبنای محاسبه دو ماه، تاریخ پایان پذیره نویسی (۱۳۹۹/۲/۳۱) خواهد بود.
سوال ۱۲: پس از گذشت ۲ ماه، امکان معامله کل واحدها مهیا می شود یا درصدی از واحدهای خریداری شده؟
سوال ۱۳: درصورت مشارکت بیشتر مردم، طبیعتاً تعداد واحدهای کمتری به هر شخص تخصیص داده میشود و بخشی از وجوه می‌بایست به حساب مشتریان واریز گردد. چه زمانی می توان به طور دقیق تعداد واحدهای اختصاص یافته به افراد را مشخص کرد؟
- پاسخ: در تاریخ ۱۳۹۹/۲/۳۱ فرآیند پذیره نویسی به اتمام میرسد و یک هفته پس از این تاریخ، مشخص میگردد چه تعداد واحد به هر فرد اختصاص می‌یابد. درصورت مشارکت کامل یا کمتر، حداکثر ۲۰۰ واحد به هر کد ملی اختصاص می یابد و درصورت مشارکت بیشتر، کمتر از ۲۰۰ واحد (ازطریق تسهیم بالنسبه) اختصاص می‌یابد.
سوال ۱۴: درصورت مشارکت بیشتر مردم، عودت مازاد واریزی ها به چه شکل انجام می شود؟
- پاسخ: عودت وجوه به هر دلیل از جمله اضافه پرداختی و مازاد ناشی از تسهیم بالنسبه توسط صندوق صرفاً به شماره شبای پرداخت کننده صورت می پذیرد.
سوال ۱۵: آیا داشتن حساب برای همه متقاضیان الزامی است؟
- پاسخ: خیر. در این مرحله الزامی به داشتن حساب نیست؛ لیکن متقاضیان برای امکان معامله این واحدها در آینده می‌بایست حتماً حساب بانکی داشته باشند تا بتوانند کد بورسی اخذ کنند.
سوال ۱۶: آیا ضروری است متقاضیان ظرف مدت دو ماه مراحل احراز هویت (سجام) را انجام دهند؟
- پاسخ: ضرورت ندارد اشخاصی که نسبت به پذیره نویسی اقدام نموده اند، حتماً ظرف ۲ ماه فرآیند احراز هویت را تکمیل نمایند. این امر فقط درمورد آن دسته از متقاضیان صدق میکند که قصد دارند پس از خاتمه دو ماه، واحدهای خود را به فروش برسانند. درصورتیکه متقاضیان قصد فروش واحدهای خود را نداشته باشند، فعلاً نیازی به اخذ تأییدیه سجام ندارند. به عبارتی اخذ تأییدیه سجام فقط برای معاملات بعدی مورد نیاز است.
سوال ۱۷: آیا صندوق سود مشخصی دارد؟
- پاسخ: خیر. هدف از تشکیل این صندوق مشارکت همه مردم در این طرح و بهره مندی همه ایرانیان از سود بازار سرمایه است. طبیعتاً تغییرات ارزش سهام موجود در این صندوق منجر به افزایش یا کاهش ارزش واحدهای صندوق می گردد. ضمن اینکه تلاش میشود از طریق سرمایه گذاری مبالغ نزد صندوق برای بازارگردانی، حداکثر سود ممکن حاصل شود. بدین ترتیب، سود تضمینی برای واحدهای سرمایه گذاری صندوق وجود نداشته و صرفاً سود احتمالی به شرح زیر قابل حصول است:
- افزایش قیمت سهام موجود در صندوق
- واریز سود سالانه ناشی از عملکرد سهام شرکت های موجود در صندوق
- سود حاصل از سرمایه گذاری منابع صندوق به صورت سپرده گذاری و خرید اوراق
سوال ۱۸: نماد صندوق جهت پذیره نویسی از طریق کارگزاری ها چیست؟
- پاسخ: نماد صندوق واسطه گری مالی یکم “دارا یکم” است.
سوال ۱۹: آیا برای افرادی که داری کد بورسی هستند امکان انجام پذیره نویسی از طریق خدمان برخط کارگزاری ها وجود دارد؟
- پاسخ: بله. افراد دارای کد بورسی می توانند در روزهای کاری از ساعت ۱۴:۰۰ لغایت ۱۶:۰۰ در نماد “دارا یکم” تا سقف مجاز اقدام به خرید نمایند.
سوال ۲۰: آیا این امکان وجود دارد که بانک ها وجوه واریزی مردم بابت پذیره نویسی را بابت طلب خود از مشتریان ، برداشت نمایند و پذیره نویسی برای آنها انجام نشود؟
- پاسخ: خیر، وجوه واریزی مشتریان بابت پذیره نویسی، غیرقابل برداشت میباشد.
سوال ۲۱: چرا فرآیند عرضه واحدها به صورت بلوکی نبوده و در قالب (ETF) درنظر گرفته شده است؟
- پاسخ: دولت می توانست به راحتی سهام خود در سه بانک و دو شرکت بیمه را از طریق بورس به فروش رساند؛ لیکن عرضه سهام به صورت ETF، با هدف مردمی کردن اقتصاد (افزایش ضریب نفوذ بازار سرمایه) و انتفاع عامه مردم (حتی افرادی که تاکنون در بازار سرمایه فعال نبوده اند) از رشد بازار سرمایه صورت گرفته است.
سوال ۲۲: مقرر شده است مشتریان در فرصت مناسب و طی ماه های آینده، نسبت به ثبت نام در سامانه سجام و دریافت کد معاملاتی (کد بورسی) اقدام نمایند. لیکن فرآیند احراز هویت در کارگزاریها بسیار زمان بر است و گاهی اوقات نیاز است مشتریان در دو مرحله به کارگزاریها مراجعه نمایند. به نظر میرسد ضروری است این فرآیند تا حدی تسهیل گردد.
- پاسخ: هرچند برای خرید واحدهای این صندوق هیچگونه نیازی به کد بورسی وجود ندارد، با توجه به مذاکرات و رایزنی های انجام شده، در نظر است تا فرآیند احراز هویت قبل از پایان اردیبهشت ماه از طریق سجام به صورت الکترونیک و غیرحضوری انجام شود. سازمان بورس نیز با تعامل با شبکه بانکی در حال فراهم نمودن بسترهای لازم برای انجام این کار از طریق انواع صندوق ETF شعب تمامی بانک ها است. ضمن اینکه در حال حاضر این امر از طریق برخی از شعب بانکهای صادرات ایران، شهر و آینده قابل انجام میباشد.
سوال ۲۳: این مسأله که مردم برای خرید این سهام، وجوه خود را از بانک ها خارج کنند، چگونه مدیریت می شود؟
- پاسخ: درواقع وجوه از بانک ها خارج نخواهد شد، بلکه فرآیند جابجایی وجوه بین بانک ها انجام خواهد شد و نهایتاً پس از واریز به حساب خزانه، صرف تأمین هزینه های دولت خواهد شد.
سوال ۲۴: آیا امکان درنظر گرفتن تسهیلاتی خاص برای اقشار ضعیف جامعه مانند عشایر و … به منظور بهره مندی از فرصت ایجادشده و منتفع شدن این گروه از مردم از رشد بازار سرمایه وجود دارد؟
- پاس خ: در شرایط فعلی و در پذیره نویسی صندوق واسطه گری مالی یکم این امکان فراهم نشده، لیکن این احتمال وجود دارد که درخصوص دو صندوق دیگر در این خصوص اتخاذ تصمیم شود. هرچند نفس این اقدام و اعمال تخفیف قابل توجه، به نوعی حمایت از اقشار ضعیف جامعه است.
سوال ۲۵: آیا این طرح همان سهام عدالت است؟
- پاسخ: خیر. این موضوع کاملاً متفاوت از سهام عدالت است و در این طرح مردم میتوانند تا مبلغ ۲ میلیون تومان به ازاء هر کدملی سهام متعلق به دولت را از طریق خرید واحد های سرمایه گذاری صندوق واسطه گری مالی یکم، با تخفیف خریداری نمایند. در حالی که سهام عدالت سهامی است که قبلاً به حدود ۵۰ میلیون نفر از مردم تعلق گرفته و ظرف ماههای آتی مدیریت آن به خود مردم منتقل می شود و نیازی به واریز مجدد وجه توسط مردم برای تملیک سهام وجود ندارد.
سوال ۲۶: آیا افت شاخص بورس، پیش بینی شده است؟
- پاسخ: تغییرات شاخص بورس قابل پیش بینی نیست، لیکن حتی درصورت افت شاخص از آنجا که در حال حاضر مردم سهام را با تخفیف ۲۰ تا ۳۰ درصدی نسبت به قیمت های مورخ ۱۳۹۹/۲/۱۳میخرند، با فرض کاهش شاخص بورس در این حدود نیز متضرر نخواهند شد. ضمن اینکه حدود ۱.۰۰۰ میلیارد تومان برای انجام بازارگردانی نزد صندوق “واسطه گری مالی یکم” نگهداری می شود.
سوال ۲۷: آیا می شود کمتر از ۲ میلیون تومان هم پذیره نویسی نمود؟
- پاسخ: بله. برای مثال یک فرد ممکن است ۸۰۰هزار تومان پس انداز داشته باشد که این فرد می تواند ۸۰ واحد صندوق (بدون لحاظ کردن تخفیف) را خریداری نماید
سوال ۲۸: آیا بعد از آزاد سازی واحد های صندوق جهت خرید و فروش می شود تعداد بیشتر به دارایی قبلی اضافه نمود؟
- پاسخ: بله. بعد از قابل معامله شدن واحدهای صندوق امکان خرید مجدد و اضافه کردن تعداد دلخواه از واحدهای صندوق وجود خواهد داشت.
سوال ۲۹: آیا بعد از آزاد سازی واحد های صندوق جهت خرید و فروش می شود تنها بخشی از دارایی را فروخت؟ مثلا با فرض اینکه من همه ۲ میلیون تومان را خریده باشم (یعنی ۲۰۰ واحد صندوق)، فقط ۵۰ واحد آنرا فروخت؟
- پاسخ: بله.هیچ محدودیتی از باب وجود ندارد و شما می توانید تنها بخشی از داریی خود را بفروشید.
سوال ۳۰: پذیره نویسی واحدهای صندوق از چه طرقی قابل انجام است؟
- پاسخ: پذیره نویسی واحدهای این صندوق از طریق کارگزاری های بورس، سامانه های آنلاین معاملاتی و درگاه های غیرحضوری و حضوری (شعب) بانک های منتخب صورت می پذیرد.
درگاه های غیرحضوری و حضوری بانک های منتخب به منظور پذیره نویسی واحدهای صندوق سرمایه گذاری “واسطه‌گری مالی یکم” تاکنون به شرح زیر است:
درصورت افزایش درگاه های غیرحضوری مندرج در جدول فوق توسط بانکها یا اضافه شدن بانکهای دیگری به لیست بانکهای منتخب جهت انجام فرآیند پذیره‌نویسی، مراتب ازطریق روابط عمومی وزارت امور اقتصادی و دارایی اطلاع رسانی خواهد شد.
در هر حال اکیداً توصیه می شود به منظور جلوگیری از شیوع ویروس کرونا، پذیره نویسی از طریق درگاه های غیرحضوری بانکها صورت پذیرد.
در صورتی که سوال شما در میان ۳۰ پرسش متداول بالا وجود نداشت لطفا در پایین همین مطلب اقدام به طرح پرسش خود نمایید.
خوشحال خواهیم شد اگر به این مطلب رای دهید و نظر خود را برای ما ارسال کنید
محتوای این مطلب چقدر برای شما مفید بود؟
خوشحال خواهیم شد اگر به این مطلب رای دهید و نظر خود را برای ما ارسال کنید
مقایسه‌ی صندوقهای سرمایه‌گذاری
آنچه باید از تفاوت صندوقهای سرمایه‌گذاری بدانیم
در این نوشتار می‌کوشیم تا شمارا با تفاوت صندوقهای سرمایه‌گذاری آشنا کنیم. پیش‌تر انواع روش‌های سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بورس را برایتان شرح دادیم. در مطالب قبلی شمارا با روش سبد گردانی آشنا نمودیم و از مزایای صندوقهای سرمایه‌گذاری برایتان سخن گفتیم.
وجود صندوقهای سرمایه‌گذاری مختلف، دستِ سرمایهگذاران را برای سرمایه‌گذاری بازتر کرده است؛ اما هر صندوق متناسب با ترکیب دارایی‌هایی که دارد، ذاتاً و ماهیتاً نسبت به بقیه تفاوت دارد. آنچه در ادامه می‌خواهم بدان بپردازم تفاوت صندوقهای سرمایه‌گذاری است.
تفاوت صندوقهای سرمایه‌گذاری
همانطور که اشاره شد انواع صندوقهای سرمایه‌گذاری در ایران به شش گروه تقسیم می‌شد. پیش از آنکه به ادامه‌ی مطلب بپردازیم بگذارید نگاهی به مجموع دارایی‌های تحت مدیریت این صندوقها بیندازیم.
همانطور که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید، بخش عمده‌ی پول‌های مردم در صندوقهای سرمایه‌گذاری درآمد ثابت یا در سهام سرمایه‌گذاری شده است. درمجموع حدود ۶۸۰۰ میلیارد ریال! (آمار تا پایان سال ۹۳)
ساده‌سازی معادله
بیایید ما هم بر اساس تفکر گله‌ای (Herd behavior) با مردم همراه شویم و به دلیل اِقبال عمومی کم و طولانی شدن این جستار، فعلاً از خیرِ صندوقهای شاخصی و ساختمان بگذریم. در این صورت معادله‌ی تحلیلی ما حالا چهار گزینه را پیش رویمان قرار میدهد:
- صندوقهای سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت
- صندوقهای سرمایه‌گذاری در سهام
- صندوقهای سرمایه‌گذاری مختلط
- صندوقهای سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس
همانطور که مطلع هستید صندوقهای سرمایه گزاری قابل معامله در بورس (ETF ها) تفاوت زیادی با صندوقِ در سهام ندارد. در حقیقت تفاوت صندوقهای سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس (ETF ها) با سایر صندوقها، در نقد شوندگی بالای آن است؛ و البته تفاوت‌هایی در مالیات و کارمزد؛ بنابراین بیایید صندوقهای قابل معامله در بورس را نیز تابعی از صندوقهای در سهام یا مختلط در نظر بگیریم. معادله‌ی ما حالا ساده‌تر شد، رسیدیم به سه نوع صندوقِ مختلف:
- صندوقهای سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت
- صندوقهای سرمایه‌گذاری در سهام
- صندوقهای سرمایه‌گذاری مختلط
همانطور که می‌دانید بسته به نوع صندوق، ترکیب داراییها در هرکدام از صندوقهای فوق متفاوت است؛ بنابراین نوع دارایی‌های این صندوقها عموماً به دودسته تقسیم میشود.
- اوراق مشارکت، وجوه نقد و سپرده‌های بانکی (بدون ریسک)
- اوراق سهم (با ریسک)
به‌وضوح میتوان متوجه شد که صندوقهای درآمد ثابت، دارایی‌های بدون ریسک بیشتری در تنوع پرتفوی خوددارند. در مقابل اما صندوقهای در سهام و مختلط، حجم بیشتری از دارایی‌های با ریسک را به پرتفوی خود اختصاص میدهند؛ بنابراین در یک جمع‌بندی کلی تا اینجا: تفاوت صندوقهای سرمایه‌گذاری ذاتاً در دنبال کردن یا نکردنِ ریسک است.
رویکردهای سرمایهگذاران
بگذارید دیدگاه‌های سرمایهگذاران را بررسی کنیم. برای سرمایهگذار غالباً سه مسئله‌ی مهم وجود دارد:
- ریسک کم
- نقد شوندگی بالا
- بازدهی بالا
ممکن است گزینه‌های ریسک کم را به همراه نقد شوندگی بالا بتوانیم در کنار هم بیابیم؛ اما متأسفانه این دو پارامتر (مخصوصاً ریسک کم) نسبت به بازدهی بالا رابطه‌ی معکوس دارد. به‌عبارت‌دیگر نمی‌توانیم هم از آب بگذریم و هم پایمان خیس نشود!
چنانچه سرمایهگذار به دنبال بازدهی بالا باشد، به همان میزان ریسک افزایش می‌یابد. اگر سناریوی ریسک کم نقد شوندگی بالا را برگزینیم، آن‌وقت بازدهی کم میشود.
بنابراین سرمایهگذاران به فراخور حالِ خود، یا به سمتِ ریسک گریزی می‌روند یا به ریسک‌پذیری و فتح بازار فکر میکنند! در این صورت من آنها را این‌طور دسته‌بندی می‌کنم:
-
(ریسک گریز به دنبال سود مستمر) (ریسک‌پذیر به دنبال بازدهی)
- چیزی بین این دوتا!
نویسنده‌ی این نوشتار تفکر سوم را دنبال میکند، درواقع بخشی از سرمایه‌گذاری‌ها حکمِ چهارمیخه کردنِ ستون‌های مالی زندگی را دارد و نمی‌توان روی آن شرط‌بندی کرد!
بالاخره کدام صندوق!؟
اینکه من و شما چه رویکردی را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنیم با اهداف مالی شخصیمان مرتبط است؛ اما آمارها نشان میدهد اکثر قریب به‌اتفاق سرمایهگذاران، تفکرِ آهسته روی و پیوسته روی (صندوقهای درآمد ثابت) را انتخاب کرده‌اند.
مطابق تصویر، آمارها نشان میدهد مجموع دارایی‌های تحت مدیریت صندوقهای درآمد ثابت، حتی قابل‌مقایسه با دارایی دیگر صندوقها نیست! همانطور که گفتیم تفاوت صندوقهای سرمایه‌گذاری درآمد ثابت با سایرِ صندوقها در پرداخت سود مستمر با ریسک کم است.
استراتژی سرمایه‌گذاری پویا
در اینکه بزرگان سرمایه‌گذاری بر روی اصل ماندگاری حساسیت خاصی دارند شکی نیست؛ اما این دلیل نمی‌شود که آنها از کسب سودهای رؤیایی بی‌بهره بمانند. مارک تایر در کتاب رموز ثروت سرمایهگذاران موفق نقل میکند که گاهی سرمایهگذاران پول خود را در سهام و گاهی آن را به صندوقهای بدون ریسک تبدیل میکنند.
در شرایط مثبت بازار (بازار گاوی) زمانی که پرتفوی سرمایه‌گذاری اغلب افراد، مثبت است، شاید گذاشتن پول در صندوقهای درآمدِ ثابت، یک دیوانگی محض تلقی شود؛ اما آیا در بازار ریزشی که اغلب متحمل ضرر میشوند خریدن واحدهای یک صندوق درآمد ثابت، کاری عاقلانه نیست!؟ چه‌بسا در بازاری که شاخص کل، کاملاً ریزشی است بتوانیم با سرمایه‌گذاری بر روی صندوقهای درآمد ثابت، کسب سود کنیم. هرچند که این سود ممکن است کفاف تورم را هم ندهد اما یقیناً از ضرر بهتر است؛ بنابراین عاقلانه‌تر آن است که به‌جای صفر و یکی عمل کردن، متناسب با شرایط، استراتژی صحیح را انتخاب کنیم. تفاوت صندوقهای سرمایه‌گذاری به ما کمک میکند تا برحسب شرایط بتوانیم بهترین استراتژی سرمایه‌گذاری را انتخاب کنیم.
بازدهی کدام‌یک بیشتر است؟
در یک بازار خرسی (ریزشی) ممکن سرمایه‌گذاری بر روی اغلب سهم‌ها با ضرر همراه باشد. نقطه‌ی مقابل آن هنگامی‌که شاخص به‌شدت در حال رشد است (مثلاً بازه زمانی ۹۱ تا ۹۲) شاید اگر شانسی هم وارد فرایندِ خرید سهم شویم، ضرر نکنیم!
بازدهی سرمایه‌گذاری مسئله‌ای کاملاً نسبی است. اینکه آیا بازدهی یک سرمایهگذار قابل‌قبول است یا نه دقیقاً تابع شرایط اقتصاد است. منظورم از شرایط اقتصاد، عواملی همچون نرخ تورم، نرخ بیکاری و از همه مهم‌تر نرخ بهره است. چه‌بسا کسب سود سالیانه ۳۰% در اقتصادی با نرخ بهره ۲% یک شاهکار محسوب شود؛ اما آیا سود سالیانه ۳۰% با نرخ بهره‌ی بانکی ۲۵% جور درمی‌آید!
تصویر بالا روند بازدهی انواع صندوقهای سرمایه‌گذاری در ایران را نشان میدهد. (۹۰ تا ۹۳) همانطور که ملاحظه می‌کنید تفاوت صندوقهای سرمایه‌گذاری (به لحاظ سود بالاتر) متناسب با شرایط است. برای سال ۹۳ چه‌بسا سرمایه‌گذاری در یک صندوق درآمد ثابت، کاری به‌مراتب عاقلانه‌تر از سرمایه‌گذاری در یک صندوق در سهام بود! نقطه‌ی مقابلِ سال ۹۳ اما سال ۹۲ است. پرواضح است برای این بازه‌ی زمانی، سرمایه‌گذاری در صندوق در سهام، سود خیره‌کننده نزدیک ۹۰% را به همراه داشته است. چه‌بسا در همین بازار سرمایهگذاران جسوری که پول‌های خود را در صندوقهای ریسکی (در سهام) گذارده بودند، معامله گران ریسک گریز را دیوانه تلقی می‌کردند؛ اما همانطور که مشخص است سال بعد (سال ۹۳) ورق به‌یک‌باره برمی‌گردد و این صندوقهای درآمد ثابت هستند که حداقل سودی را به ارمغان می‌آوردند.
سخن نویسنده
به نظرم بهترین استراتژی، تنوع‌بخشی به اصل مقوله‌ی سرمایه‌گذاری است. در این صورت حتی اگر سرمایهگذار خطرپذیر هستید، بازهم بخشی از سرمایه خود را در معرض خطر قرار دهید. یا اگر سرمایه‌گذاری ریسک گریز هستید بیایید روی بخش کوچکی از سرمایه خود ریسک کنید! درواقع بهتر است پیش‌بینی را کنار بگذاریم و هر دو احتمال شرایط خوب و شرایط بازار را توأمان در نظر بگیریم. در این صورت در شرایط بد اقتصادی شاید صندوقهای درآمد ثابت سودی را برایمان ایجاد کنند. در شرایط رونق بازار هم سبد ریسکیمان احتمالاً در سود خواهد بود.
پی‌نوشت: داده‌های آماری و کلیه تصاویر این جستار از شرکت کارگزاری مفید وام گرفته‌شده است.
دیدگاه شما