نحوه تامین منابع مالی مورد نیاز جهت اجرای طرح تولیدی
پس از برآورد هزینه های ثابت و در گردش طرح ایجادی ، نحوه تامین منابع مالی مورد نیاز جهت اجرای طرح نیز باید مشخص شود. جدول زیر نشان دهنده هزینه های یک پروژه و نحوه تامین مالی آن می باشد.
خلاصه جدول هزینه های طرح و نحوه تامین آن
| جمع | هزینه های مورد نیاز | هزینه های انجام شده | شرح |
|---|---|---|---|
| ** | * | * | هزینه های ثابت |
| ** | * | * | هزینه های سرمایه در گردش |
| *** | ** | * | جمع |
| نحوه تامین هزینه های طرح | |||
| ** | * | * | سرمایه ثبتی |
| ** | * | – | تسهیلات بانکی بلند مدت |
| ** | * | – | تسهیلات بانکی کوناه مدت |
| ** | * | * | جاری شرکاء |
| ** | * | * | حسابهای پرداختنی |
| *** | ** | * | جمع |
جمع هزینه های طرح با جمع تامین منابع برابر است.
وقتی که هزینه های یک پروژه مشخص گردید ، نحوه تامین منابع مالی نیز باید مشخص گردد. طبق دستورالعمل فعلی بانک مرکزی (دائما در حال تغییر) نسبت مالکانه باید معادل ۱۵ درصد باشد( این نسبت در سال ۱۳۹۸ برابر با ۲۵ درصد بوده است). یعنی نسبت حقوق صاحبان سهام به مجموع داراییها.
سرمایه ثبتی برای اشخاص حقوقی حداقل باید ۱۵ درصد باشد.
درصد سهم مشارکت بانک در تسهیلات بلندمدت در جدول هزینه های طرح ، با توجه به نوع قرارداد بانک متفاوت است . چنانچه طرح تنها نیاز به خرید ماشین آلات و تجهیزات تولید دارد ( قرار داد فروش اقساطی ماشین آلات ) تا ۸۰ درصد قیمت ماشین آلات را می توان از تسهیلات بانکی بلند مدت استفاده کرد. (دستورالعمل داخلی بانکها متفاوت است) .
چنانچه طرح نیاز به خرید زمین ، ساخت ساختمانها ( سالنهای تولید ، اداری ، کارگری و …) تاسیسات ، محوطه سازی ، ماشین آلات و تجهیزات و سایر موارد داشته باشد ، عمدتا از تسهیلات بلند مدت با عقد قرارداد مشارکت مدنی قابل تبدیل به فروش اقساطی استفاده می گردد.
سهم مشارکت بانک در حال حاضر بین ۵۰ تا ۶۰ درصد کل هزینه های ثابت طرح می باشد. قابل ذکر است هزینه های انجام شده مرتبط با طرح به عنوان سهم آورده غیر نقد متقاضی محسوب می گردد. به شرط آنکه نسبت به اثبات هزینه های انجام شده مستندات لازم وجود داشته باشد. در اینجا حضور حسابدار و ثبت رویدادهای مالی در دفاتر حسابداری و جمع آوری اسناد و مدارک مثبته نمود پیدا می کند.
مابقی هزینه های ثابت طرح توسط متقاضی می بایست تامین گردد. در متن قرارداد مشارکت مدنی قابل تبدیل به فروش اقساطی ، بندی وجود دارد که در آن اعلام گردیده هر گونه افزایش هزینه در اجرای طرح می بایست توسط متقاضی تامین گردد.
جهت تامین هزینه های در گردش بعد از بهره برداری تجاری از طرح و تبدیل جواز تاسیس به پروانه بهره برداری ، متقاضی می تواند نسبت به دریافت تسهیلات سرمایه درگردش مورد نیاز تا ۱۰۰ درصد مواد اولیه مورد نیاز اقدام نماید و بعد از چندین ماه نیز نسبت به سایر اقلام سرمایه درگردش درخواست نماید.
لازمه دریافت مصوبه بانکی توجیه پذیر بودن طرح از نظر اقتصادی ، فنی و مالی می باشد.
چنانچه سوال خاصی مربوط به طرح خود دارید می توانید در بخش مشاوره بانکی مطرح نمایید.
حسابداری و حسابرسی
ارائه قوانین و مصوبات مالی_محاسباتی و حسابداری دولتی و سایر اطلاعات مورد نیاز ذیحساب
مراحل انجام یک پروژه
نقطه آغازين يك پروژه با هر طبيعت و خصوصيتي كه باشد، عبارت از يك نظريه يا فكر و يا خواسته است كه توسط يك شخص يا يك گروه از اشخاص، يا يك موسسه و سازمان ايجاد مي‌شود.
ايده اصلي هر طرح، ممكن است از طرف داده يا ستاده سيستم اقتصادي كشور، الهام گرفته شود، به‌عبارت ديگر طرحهاي مبتني بر طرف داده، براساس اطلاعات مربوط به مواد اوليه، شناسايي و اجرا مي‌شوند، در حالي كه دسته دوم، جهت‌گيري تقاضا را در كشور دنبال مي‌كنند.
بنابراين، طرحهاي داده‌اي براساس اطلاعات مربوط به مواد اوليه كشاورزي، توليدات جنگلي، دامداريها، شيلات، منابع معدني، مهارتهاي انساني و پيشرفتهاي تكنولوژيك جديد، شناسايي مي‌شوند. اما، طرحهاي ستاده‌اي براساس نيازهاي جمعيتي يا صنعتي كشور، شناسايي مي‌شوند.
به‌هر روي، ايده مطرح شده بايد از نظر عملي و اقتصادي‌بودن، با درنظر گرفتن كليه شرايط اقتصادي، فني، مالي، سياسي، اجتماعي فرهنگي، زيست محيطي و. تاييد شود. در اين ميان روش صحيح ارزيابي اقتصادي و درنظر گرفتن كليه جوانب كار بسيار مهم است و بهره‌گيري از روشهاي نوين، همچون به‌كارگيري نظريه فازي در آناليز پروژه‌هاي سرمايه‌گذاري كه توان ارزيابي همزمان داده‌هاي كيفي را در كنار داده‌هاي كمي (به صورت عدد و مراحل اجرایی طرح مالی رقم) فراهم مي‌كند، مي‌تواند مثمرثمر باشد.
در صورتي كه نتيجه ارزيابي مثبت باشد، گزينه‌هاي ممكن براي اجراي پروژه، توسط مشاور طرح به‌صورتي كلي تبيين شده، نكات مثبت و منفي هريك ذكر شده و براي انتخاب بهترين گزينه به كارفرما ارائه مي‌شود.
در اين مرحله، توانايي و تجربه مهندس مشاور، بسيار حياتي مراحل اجرایی طرح مالی است.
حضور فعال گروه برنامه‌ريزي و كنترل پروژه
بسيار مهم است كه واحد برنامه‌ريزي و كنترل پروژه، از آغاز و در اولين مرحله، به‌طور جدي و فعال وارد عمل شود. حركت پوياي مسئولان برنامه‌ريزي و كنترل پروژه در اين مرحله و تاثير آنها بر امكان‌سنجي و انتخاب گزينه بهتر، مي‌تواند جايگاه اين واحد را به‌عنوان كنترل‌كننده فعاليتهاي ساير واحدها، مستحكم ساخته و نقش آن را به‌صورتي واضح و روشن بازگو سازد.
قابل توجه است كه براساس تعاريفي كه از مفاهيم برنامه‌ريزي و كنترل ارائه كرديم، برنامه‌ريزي صحيح فعاليتها و منابع، همچنين كنترل دقيق سه عامل مهم زمان، هزينه و كيفيت، بدون توجه به ارزيابي كلي انجام شده و نحوه انتخاب گزينه مناسب در اين مرحله، نمي‌تواند به‌درستي انجام گيرد.
علاوه براين، حضور فعال واحد كنترل پروژه در اين مرحله، باعث ايجاد انگيزه و احساس مسئوليت بيشتر در اين واحد مي‌شود.
نيم نگاهي به وضعيت فعلي: يكي از نكات مهم در مرحله نظري، لزوم وجود يك سيستم منظم و تعريف شده شناسايي، امكان‌سنجي و اجراي طرح است، چرا كه تضمين‌كننده تخصيص بهينه سرمايه، به‌عنوان مهمترين عامل محدود اقتصادي در هر كشور است. در حال حاضر عموماً امكان‌سنجي و شناسايي طرحها براساس روال شكل (1) انجام مي‌شود:
شكل (1): نظام شناسايي، امكان‌سنجي و اجراي طرحهاي صنعتي
همان‌طور كه گفته شد، لازم است واحد كنترل پروژه در اين مرحله، نقشي پويا و موثر داشته باشد، متاسفانه به‌نظر نمي‌رسد هنوز در كشور ما به اين مساله توجه چنداني شود و كنترل پروژه معمولاً نقشي درتصميم‌گيريهاي اين مرحله ندارد.
مشكل ديگري كه گهگاه مشاهده مي‌شود، عدم توجه به بعضي از پارامترهايي است كه با عدد و رقم قابل قياس نيستند، مانند اثرات زيست‌محيطي يا اجتماعي. در اين موارد، اين پارامترها يا اصلاً در نظر گرفته نمي‌شوند و يا به استدلالي نه چندان محكم، بسنده مي‌شود و نتيجه آن پس از گذشت مراحلي از پروژه آشكار مي‌شود كه ديگر راه بازگشتي نيست. خوب است در اين مورد دقت بيشتري لحاظ شده و حتي از روشهايي همچون استفاده از منطق فازي بهره گرفته شود. بهانه تئوريك بودن بسياري از روشها يكي از عوامل مهمي است كه باعث مي‌شود، حتي از انديشيدن به استفاده عملي از آنها صرفنظر شود.
نكته قابل توجه ديگر، در امكان‌سنجي طرحها كه بنابه جايگاه فعلي ايران در دنيا، لازم است مدنظر قرار گيرد، اين است كه نظام اقتصادي بايد از سرمايه‌گذاريهاي مبتني بر درآمدهاي ملي يعني نفت، معادن و . رها شود. بيشتر اين سرمايه‌گذاريها در بلندمدت از بازدهي لازم برخوردار نيستند.
به‌نظر نمي‌رسد كه در نحوه ارزيابي ارائه شده از سوي وزارت صنايع و حتي بانكها و موسسات اعتباري به اين مساله توجه چنداني شده باشد.
2)مرحله طرح و برنامه‌ريزي
در اين مرحله، امور طراحي و برنامه‌ريزي، نسبت به مرحله اول، با دقت بيشتري انجام شده و داراي جزئيات كاملتري هستند.
در اين مرحله، فعاليتهاي طراحي پايه، زمانبندي و بودجه‌بندي، تعيين مفاد و تركيب قراردادها، برنامه‌ريزي تفصيلي و فعاليتهايي كه مي‌بايست به‌صورت پيمانكاري اجرا شوند، مشخص مي‌شود.
برنامه‌ريزي در اين مرحله، به جزئيات عمليات و منابعي مي‌پردازد كه قصد دارند، اين اهداف را به واقعيت تبديل كنند. عامل زمان (يعني چه كاري را بايد اول انجام داد و در چه زماني) تا هنگامي كه فرآيند خوب شناسايي نشده، نمي‌تواند وارد اين فرآيند شود. گامهاي انجام برنامه قبل از اينكه پشت سر هم باشند، متداخل هستند. در اين مرحله در تدوين برنامه زمانبندي واقع‌بينانه بايد دقت بسيار كرد، به‌قول آنون
نكته مهم در برنامه‌ريزي شبكه، استفاده از تكنيك‌هاي برنامه‌ريزي شبكه‌اي است. هرگز اين تكنيك‌ها را بااين بهانه كه پيچيده و تئوريك هستند، كنار نگذاريد. حتي اگر اطلاعات مربوط به شبكه را به كمك كامپيوتر مورد استفاده قرار ندهيد و يا آنكه از شبكه به‌منظور زمانبندي فعاليتها و چگونگي بهره‌گيري از منابع و يا پيگيري پروژه استفاده نكنيد، اين تكنيك‌ها قادرند تصوير بهتري از پروژه در اختيار شما قرار دهند و امكان درك و حل مسايل و مشكلات را براي شما فراهم سازند. در برنامه‌ريزي شبكه، ساختار و زمانبندي از يكديگر تفكيك مي‌شود، بدين وسيله قادر خواهيد بود تا بدون توجه به زمان اجراي فعاليتها، به تحليل فعاليتها و رابطه منطقي ميان آنها بپردازيد و به‌سادگي سازماندهي‌هاي مختلف را براي اجراي پروژه طرح و مستند كنيد و مورد آزمايش قرار دهيد. به‌علاوه استفاده از روشهاي شبكه، شما را وادار مي‌سازد تا در مورد پروژه به‌صورت منطقي و نظام‌يافته فكر كنيدواين به‌معناي‌آن است كه:
· ريسك كمتري بابت از قلم‌انداختن فعاليتها و درنظر گرفتن محدوديتها خواهيد داشت;
· درك بهتر و عميق‌تر، نسبت به پروژه، فعاليتهاي كليدي و بحراني، محدوديتها و مشكلات پيدا خواهيد كرد;
· تعاريف صريحتر و دقيقتري از مسئوليتها، به‌هنگام ارتباط فعاليتها و ساختار سازماني به‌دست مي‌آيد;
· داده‌هاي بهتري كه بتوان بر پايه آنها، در مورد روشهاي حل مشكلات، مسائل مالي، ارتباط با ساير پروژه‌ها، آغاز و پايان پروژه و نظاير آن تصميم‌گيري كرد در اختيار خواهيد داشت;
· داده‌هاي بهتري در خصوص نتايجي كه بايد به‌دست آيد، منابعي‌كه بايد دراختيار گرفته شوند، موعدهاي سررسيد و. ، براي عقد قراردادهاي (داخلي/خارجي) انجام كار، در اختيار داريد.
· مستندات كافي در خصوص نحوه دستيابي به اهداف پروژه، مسئوليتها و منابع ورودي فراهم مي‌شود;
· چارچوب و الگوي مناسب براي برقراري ارتباطات موثر به‌هنگام برنامه‌ريزي، صدور سفارش، بررسي وضعيت و كنترل فعاليتها و يا اعمال تغييرات در اختيار داريد.
مسئله قابل توجه آنكه، در اين مرحله بايد برنامه‌ريزي كيفيت به‌نحو مناسبي صورت گيرد، بدين معني كه كيفيت و استاندارد مناسب براي پروژه شناسايي شده و چگونگي تحقق رضايت‌بخش آن تعيين شود.
دو نكته مهم ديگر در اين مرحله، برآورد صحيح منابع مورد نياز و چگونگي انتخاب پيمانكاران است.
نحوه انتخاب پيمانكاران
در تبيين هر فعاليت، كليدي‌ترين عوامل، زمان، هزينه و كيفيت هستند. وقتي قرار است فعاليتي به پيمانكار واگذار شود، اين سه عامل بايد در انتخاب پيمانكار، به‌طور دقيق بررسي شده و مدنظر قرار گيرند.
سوابق پيمانكار مي‌تواند تا حد زيادي گوياي توانايي وي باشد. اشتباه در انتخاب پيمانكار مي‌تواند در مقاطع مختلف پروژه، صدمات جبران‌ناپذيري را وارد سازد. به‌علاوه، در صورتي كه پيمانكار بخواهد از پيمانكار دست دوم استفاده كند، دريافت موافقت صاحب كار ضروري است.
سيستم مديريت پروژه
طراحي سيستم مديريت پروژه، متناسب با پرژوه، يكي از مسائلي است كه بايد در اين مرحله از پروژه مدنظر قرار گرفته و تدوين شود. هيچ‌گاه به ادعاها و تبليغاتي كه در مورد قابليتهاي برنامه‌ريزي و كنترل پروژه و برآورده‌شدن نيازهاي شما بااستفاده از يك نرم‌افزار يا سيستم دستي از پيش طراحي شده، وجود دارد، بيش از حد اهميت ندهيد. مطمئن باشيد رويه محتاطانه شما و صرف‌وقت در اين مرحله از پروژه، نتيجه مطلوب خود را به‌هنگام برنامه‌ريزي و كنترل امور پروژه در مراحل بعدي، به‌دست خواهد داد.
سيستم مديريت پروژه، بايد كاملاً متناسب با پروژه طراحي شود. هيچ‌گاه به دنبال طرح سيستم‌هاي بسيار پيچيده و يا بسيار ابتدايي نباشيد. سيستم بايد به‌گونه‌اي طراحي شود كه به ساده‌ترين شكل و با بهره‌گيري از روشهاي ابتكاري و هوشمندانه، نيازهاي كاربران را پاسخگو باشد. مسلماً بهره‌گيري از چنين سيستم‌هايي، پيش از آغاز پروژه، مديريت پروژه را آسان كرده و از وقوع بحرانهاي جدي در حين اجراي پروژه جلوگيري مي‌كند. سيستم مديريت پروژه، بايد جنبه‌هاي اصلي زير را پوشش دهد:
· تعاريف دقيق و واژگان مورد استفاده در پروژه;
· سازمان پروژه، شامل ساختار سازماني واحدهايي كه در پروژه دخيل بوده و يا از اجراي پروژه، متاثر مي‌گردند; نحوه مشاركت، مسئوليتها و وظايف هريك از واحدها;
· فرآيند مديريت پروژه، شامل:
1 - چگونگي تبادل اطلاعات، جمع‌آوري و استفاده از بازخورها;
2 - مشخصات برنامه‌ها و فرآيندهاي گردش اطلاعات;
3 - چگونگي برنامه‌ريزي و شخصي كه آن‌را به‌عهده دارد;
4 - مشخصات سيستم اطلاعاتي وضعيت پروژه، برنامه‌ها و كنترل بر پيشرفت پروژه.
· دستورالعملها، آيين‌نامه‌ها و ضوابط اجراي فعاليتها;
· فرم‌ها و مستندات لازم براي مديريت پروژه شامل معرفي فرم‌ها، نحوه استفاده، شرح محتويات، شخص تكميل‌كننده و تاييدكننده و بالاخره نحوه گردش نسخه‌هاي مختلف فرم‌ها;
· پرونده‌هاي سيستم براي نگهداري و بازيابي اسناد و اطلاعات، شامل معرفي انواع پرونده‌ها، محتويات هريك، نحوه استفاده، نحوه نگهداري و مسئوليتهاي مربوطه.
سيستم مديريت پروژه خود را هرشش ماه يكبار، بازنگري كنيد و اجازه ندهيد تا به‌مرور زمان از كارآيي آن كاسته شود. اين كار، نه‌تنها موجب يادآوري انتظارات اوليه شما از سيستم مي‌شود، بلكه باتوجه به تجارب به‌دست آمده، ايده‌هاي بهبود و اصلاح سيستم نيز به‌دست مي‌آيد.
مشكلات فعلي كارفرما، پيمانكار و مناقصه‌ها
ديرگاهيست كه پروژه‌هاي داخلي كشور ما، با مسئله انتخاب پيمانكار و روابط بين پيمانكار و كارفرما دست به‌گريبان هستند و گاه اين مسئله باعث صرف هزينه‌هايي هنگفت در مقاطع مختلف پروژه مي‌شود.
· علل عمده اين مشكلات به‌شرح زير هستند:
· عدم توجه به‌نحوه صحيح برگزاري مناقصه و تبعيض ميان شركت‌كنندگان.
· از حكيم فرزانه‌اي پرسيدند: بهترين قانون كدام است‚ گفت: قانوني كه به آن عمل شود.
· اگر بخواهيم براساس اين نظريه ارزيابي كنيم، به‌اين نتيجه مي‌رسيم كه قوانين و مقررات ناظر بر برگزاري مناقصه‌ها، به‌ويژه هنگامي كه پاي شركتهاي دولتي در ميان باشد. قوانين و مقررات خوبي نيستند.
· تبعيض در مبلغ ضمانت‌نامه دريافتي كه بعضاً باعث ضعف مالي پيمانكاران بخش خصوصي در مقابل پيمانكاران بخش دولتي و يا به‌نوعي وابسته به‌دولت مي‌شود، كمكها و تسهيلات ويژه براي شركتهاي دولتي قبل و در حين اجراي پروژه كه معمولاً شركتهاي غيردولتي از آن محرومند، بازكردن پاكتهاي پيشنهاددهندگان در مناقصه، بدون حضور آنان و مذاكره بعدي با پيشنهاددهندگان، حداقل براي ايجاد رقابت كاذب و اخذ تخفيف از آنان كه از جمله رفتارهاي مغاير با مفاد آيين‌نامه معاملات دولتي است و چندين مشكل ديگر كه بايد براي حل آنها تدبيري انديشيده شود.
· عدم توجه لازم به پيمانكاران تواناي بخش خصوصي;
· عدم اطلاع دقيق كارفرما و پيمانكار از كيفيت كار و قوانين سازمان برنامه و بودجه هنگام تدوين قرارداد;
· عدم توجه به اين مسئله كه پيمانكار در حقيقت، بازوي اجرايي كارفرماست و هردو در جهت تحقق يك هدف تلاش مي‌كنند. فرد نشسته در پشت ميز بايد فرد ايستاده در آن‌سوي ميز را به‌رسميت شناخته و وي را همسنگ خود بداند.
· عدم وجود برنامه و قانون جامع و مدون در سازمان برنامه و بودجه، جهت ارتباط كارفرما و پيمانكار.
· قوانين و آيين‌نامه‌هاي منتشرشده از سوي سازمان برنامه و بودجه، تنها شامل ابنيه و عمليات ساختماني مراحل اجرایی طرح مالی هستند و هنوز هيچ آيين‌نامه مدوني در ديگر زمينه‌ها، وجود ندارد. علت اين مسئله را مي‌توان به زمان تهيه اين قوانين بازگرداند. به‌نظر مي‌رسد كه در آن زمان توجهي به پروژه‌هاي صنعتي نشده و به‌دليل تمركز برروي برنامه‌ها و پروژه‌هاي عمراني، قوانين تنها به اين فعاليتها محدود شده است. اين مسئله با كوتاهي مسئولان در تكميل اين قوانين در سالهاي بعد توام شده و پايه بسياري از برخوردهاي سليقه‌اي ميان كارفرما و پيمانكار شده است.
3)مرحله اجرا : در اين مرحله، هدف آن است كه پيشرفت كارهاي پروژه، مطابق با برنامه‌ها، اصول و كيفيتهاي تعيين‌شده در مرحله دوم، به‌مرحله عمل درآيند. در اين مرحله، عامل كنترل داراي نقش اساسي بوده و لازمست با برداشت اطلاعات و آمار مناسب از نحوه پيشرفت كارها و مقايسه مشخصه‌هاي مختلف كارهاي اجراشده با آنچه كه برنامه‌ريزي شده، روند پيشرفت كارها و صرف هزينه و ساير منابع را كنترل كرد.
بديهي است در حين اجراي كار، علي‌رغم دقت‌نظري كه در تهيه طرحها و برنامه‌ها به‌عمل آمده، ايجاد تغييراتي در طرح، غيرقابل اجتناب است. پيمانكار در مراحل اجراي كار به‌طور مستمر با مشاور كه در اين مرحله، امور نظارت و كنترل را به‌عهده دارد، تبادل نظر كرده و در مواردي كه ايجاد تغييرات و تصحيحاتي در طرح، ضروري باشد، با موافقت مشاور، اقدام خواهد كرد.
تجزیه و تحلیل مالی طرح توجيهی
برای شناسایی شاخص های مالی و اقتصادی طرح ها لازم است که در گزارشات توجیهی، تجزیه و تحلیل مالی طرح صورت گیرد. از آنجایی که هدف اجرای طرح ها، کسب درآمد و سود می باشد، لذا باید بتوان میزان سوددهی به صرفه را تخمین زد.
بنابراین برای رسیدن به معیار و شاخص مناسب برای تعیین میزان سود طرح ها، بایستی شاخص های مالی و اقتصادی قبل مورد استفاده قرار گیرند.
تجزیه و تحلیل مالی طرح توجيهی:
همان گونه که پیش تر ذکر شد، هدف نهایی اجرای طر های کسب و کار، ایجاد درآمد حاصل از فروش و کسب سود می باشد که برای اطلاع از آن لازم است که معیار سنجش و شاخص مناسبی در نظر گرفته شود.
دیتا های لازم برای محاسبه شاخص های مالی و اقتصادی، هزینه های سرمایه گذاری و هزینه های تولید می باشند که در قسمت مطالعات فنی گزارش پیش بینی ارائه می شوند.
در این بخش از گزارش با استفاده از هزینه های سرمایه گذاری، جداول و اطلاعات زیر تهیه و تنظیم می شود:
- هزینه های تولید
- درآمد سالانه پیش بینی شده برای طرح
- صورت حساب سود (زیان)
- صورت گردش وجوه نقد
- ترازنامه پیش بینی شده
- سایر جداول مالی و اقتصادی
در واقع می توان گفت که در تجزیه و تحلیل مراحل اجرایی طرح مالی مالی یک طرح توجیهی سعی بر این است که وضعیت مالی پروژه مورد بررسی قرار گیرد. بنابراین در این مرحله، وضعیت درآمد و هزینه ها در طول سال مشخص شده و سرمایه مورد نیاز تعیین می گردد سپس جریان نقدینگی در طی سال های قبلی مورد بررسی قرار می گیرد.
لازم به ذکر است که در تجزیه و تحلیل مالی پروژه ها، تحلیل طرح در شرایط عملیاتی، انجام تحلیل حساسیت و تحلیل ریسک نیز صورت می گیرند.
تعیین منابع مورد نیاز طرح:
منابع مورد نیاز برای طرح ها به 3 دسته کلی تقسیم می شوند که در تدوین طرح توجیهی باید آنها را مورد توجه مراحل اجرایی طرح مالی قرار داد:
1_ سرمایه گذاری ثابت:
سرمایه ثابت یکی از منابع مورد نیاز برای اجرای طرح به شمار می رود که اقلام تشکیل دهنده آن به شرح زیر می باشند:
- هزینه تحقیق، آزمایش ها و مطالعات اولیه
- هزینه ماشین آلات، تجهیزات، ساختمان و تاسیسات کمکی
- هزینه سازمان دهی، حق امتیاز (لایسنس) و… مراحل اجرایی طرح مالی
- هزینه زمین، منابع طبیعی و هزینه های عملیاتی همچون مسطح کردن زمین
- هزینه دوره راه اندازی
- هزینه تاسیسات مقدماتی همچون هزینه کارگران، انبار و دفاتر
- هزینه بهره برداری طی دوره اجرای طرح
- هزینه های پیش بینی نشده و متفرقه مانند بیمه آتش سوزی در طی اجرای طرح
2_ سرمایه در گردش:
سرمایه در گردش (Working Capital)، منابع مورد نیاز برای دوره بهره برداری از طرح می باشد. از آنجایی که در فعالیت های صنعتی، ماشین آلات، تاسیسات و… و در فعالیت های خدماتی، وجود دفاتر و تجهیزات اداری به تنهایی برای تولید محصول و کالا کفایت نمی کند، لذا بایستی در فعالیت های صنعتی مواد اولیه لازم، قطعات یدکی و مواد مختلف، انبار شود و همچنین در فعالیت های خدماتی نیز لازم است که افراد مناسب جذب شوند.
در طول روند تولید، برخی از کالا ها در حال تولید، برخی از کالا ها ساخته شده و در مرحله فروش هستند و برخی از کالا ها نیز سفارش داده شده اند. بنابراین همواره بدهکارانی وجود دارند که نشان دهنده نیاز به یک سرمایه جاری می باشد.
سرمایه در گردش، در واقع همان سرمایه جاری مورد نیاز برای تولید و توزیع می باشد که با توجه به تعریف، شامل تمامی دارایی های جاری از جمله موجودی اولیه، محصول نیمه ساخته و تولید شده، وجوه نقد موجود در صندوق و حساب های بانکی، پیش پرداخت ها به فروشندگان و… می گردد.
نکته 1: از نگاه بانکداران و حسابدار ها، سرمایه در گردش خالص، معادل تفاضل دارایی های جاری و بدهی های جاری می باشد.
نکته 2: معمول ترین خطایی که در تخمین هزینه های پروژه ها صورت می گیرد و باعث شکست می گردد، تخمین غیرصحیح و ناکافی سرمایه در گردش می باشد.
روش های محاسبه سرمایه در گردش:
برای محاسبه سرمایه در گردش که یکی از مهم ترین اقدامات می باشد، دو روش مستقیم و غیر مستقیم وجود دارد که در ادامه به شرح آنها پرداخته شده است.
روش مستقیم: در روش مستقیم برای محاسبه سرمایه در گردش، بدهی های جاری از دارایی های جاری کسر می شوند که دارایی های جاری شامل تمامی دارایی هایی است که به راحتی می توان آنها را فروخت یا مصرف نمود که شامل موارد زیر می باشند:
- پول نقد
- معادل های نقدی (Cash Equivalents) یا اوراق سرمای گذاری دارای سررسید کمتر از 3 ماه
- حساب های دریافتنی
- موجودی انبار
- اوراق بهادار قابل فروش
- بدهی های پیش پرداخت شده
همچنین بدهی های جاری در واقع همان تعهدات مالی کوتاه مدت شرکت می باشد که بایستی به مدت یک سال یا در یک چرخه عملیاتی عادی، تسویه مراحل اجرایی طرح مالی گردند و متداول ترین آنها، اسناد پرداختنی و حساب های پرداختنی هستند.
روش غیرمستقیم: در این روش، برای محاسبه سرمایه در گردش از هزینه تولید سالانه استفاده می شود که بر این اساس بایستی به روش زیر عمل کرد:
- هزینه تولید سالانه با ظرفیت کامل، تقسیم بر 365 شود تا هزینه تولید روزانه به دست آید.
- زمان سفارش محصول بایستی طبق روز تعیین شود.
- مدت زمان نگهداری موجودی در انبار بر اساس روز برآورد شود.
- میانگین مدت زمان مورد نیاز برای تولید محصول بر اساس روز برآورد شود.
- مدت زمان نگهداری محصول ساخته شده در انبار برآورد گردد.
- میانگین دوره وصول مطالبات و دوره پرداخت بدهی ها تخمین زده و تفاضل این مقدار محاسبه گردد.
- تعداد روزهای تعیین شده در بند های 2 تا 6 جمع و عدد به دست آمده در هزینه تولید روزانه محاسبه شده و سپس در بند اول ضرب گردد.
نتیجه: پس از طی مراحل فوق، حدود تقریبی سرمایه در گردش مورد نیاز مشخص می گردد.
3_ هزینه های پیش بینی نشده:
هزینه های پیش بینی نشده (هزینه های متفرقه)، در تمامی پروژه ها وجود دارند. در واقع می توان گفت که هزینه های هیچ طرحی به صورت کامل از پیش تعیین نشده است، زیرا در محیط پیرامون عدم قطعیت وجود دارد و همچنین همواره برآوردها همراه با خطا صورت می گیرند.
بنابراین لازم است که بخشی از منابع به عوامل پیش بینی نشده اختصاص یابند تا طرح توجیهی از دقت کافی برخوردار گردد.
تهیه صورت درآمد:
می توان گفت که مهم ترین بخش در تجزیه و تحلیل مالی طرح های توجیهی، تخمین صورت وضعیت درآمد می باشد که نشان دهنده میزان فروش سودآور مورد انتظار می باشد.
در واقع صورت وضعیت درآمد، عملیات کسب و کار را طی یک مدت معین با کمک فرمول زیر تخمین می زند.
“سود خالص پس از کسر مالیات = فروش – میزان برگشتی و تخفیف ها – هزینه های کالاهای فروخته شده”
” – هزینه های عملیاتی + سایر درآمدها – هزینه های بهره – مالیات بر درآمد”
پیشگامان بی نهایت مطالعه مقاله مدیریت ریسک را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.
تهیه صورت درآمد
تهیه صورت نقدینگی:
هدف ارائه صورت های نقدینگی، نمایش میزان جریانات نقدی ورودی و خروجی در کسب و کار مورد نظر می باشد که به کارفرما کمک می کند میزان نقدینگی مورد نیاز دوره ها، میزان بدهی ها و صورت حساب ها را شناسایی نموده و اقدام به پرداخت آنها نماید.
از طرفی پرداخت کنندگان وام می خواهند بدانند که وام گیرنده به اندازه کافی نقدینگی برای پرداخت اقساط خود دارد یا خیر. بنابراین تهیه صورت های مالی برای کارفرما و سرمایه گذار بسیار مهم می باشد که به کمک این صورت وضعیت می توان به مزایای زیر دست یافت.
- شناسایی میزان موجودی نقد مورد نیاز برای شروع کسب و کار
- برنامه ریزی برای زمان های پرداخت اقساط وام و دوره تنفس
- حصول اطمینان از وجود داشتن جریان نقدی مورد نظر برای تمامی پرداختی ها و بدهی های پیش رو
نکته: بنابراین توصیه می شود که در نوشتن طرح توجیهی، صورت نقدینگی برای سال قبل از بهره برداری و سال اول، به صورت ماهانه و برای سال های بعد به صورت فصلی تهیه و تنظیم شود. زیرا برنامه ریزی برای سال های ابتدایی بایستی دقیق تر انجام شود.
تهیه ترازنامه:
ترازنامه در کسب و کارهایی که آغاز شده اند، نشان دهنده وضعیت موجود و ر پروژه ها و طرح هایی که به بهره برداری نرسیده اند، نشان دهنده وضعیتی از زمان خاصی از دوره بهره برداری خواهد بود. در واقع ترازنامه نشان می دهد که کسب و کار در چه وضعیتی قرار دارد که به صورت وضعیت درآمدی و جریان نقدینگی بستگی دارد.
ترازنامه تمامی منابع درآمدی و همچنین سهم شرکا و مالکین را شامل می شود که لازم است برای ارزیابی سودآوری آن، ترازنامه حداقل 5 سال اول طرح تهیه و تنظیم گردد که ترازنامه سال اول به صورت ماهانه تهیه می شود.
پس از تهیه آن و همچنین تشکیل جداول مالی و اقتصادی، شاخص های تاثیر گذار شناسایی می گردند که در تصمیم گیری اجرا و عدم اجرای طرح، موثر خواهند بود. بنابراین لازم است که اهداف و شاخص های تعریف شده در تحلیل های مالی و اقتصادی با یکدیگر متفاوت باشند.
تحلیل سودآوری تجاری:
در تهیه یک طرح توجیهی لازم است که سودآوری تجاری طرح از دو دیدگاه زیر بررسی گردد:
1_ سنجش سودآوری سرمایه گذاری:
در برخی مواقع ممکن است آلترناتیو های دیگری نیز مورد کنکاش قرار گیرند که سنجش سودآوری برای انتخاب بهترین آلترناتیو مورد استفاده قرار می گیرد. بنابراین ممکن است که تحلیلگر، سنجش های سودآوری برای یک پروژه یا پروژه های مورد مطالعه خود را از را های زیر به دست آورد.
- سنجش های سودآوری با ارزش غیر زمانی
- درآمد خالص حاصل از دارایی ها
- درآمد سال اول حاصل از سرمایه گذاری اولیه
- متوسط درآمد خالص حاصل از متوسط سرمایه گذاری
- سنجش های سودآوری با لحاظ ارزش زمانی پول
- روش های جریان نقدی تخفیف داده شده
- ارزش فعلی
- نرخ بازگشت داخلی
- نسبت منافع به مخارج
2_ تحلیل مالی:
تحلیل مالی در طرح های توجیهی، در دو بخش تحلیل نقدینگی و تحلیل ترکیب سرمایه انجام می گیرد که تحلیل نقدینگی به وسیله تحلیل صورت جریان وجوه نقد انجام می شود. همچنین منظور از ترکیب سرمایه، مشخص نمودن نحوه تامین سرمایه می باشد که قسمتی از سرمایه توسط کارفرما و بخش دیگری از آن به وسیله اخذ وام، اعطای سهام و یا صدور اوراق قرضه فراهم می شود.
نحوه بررسی و ارزیابی طرح سرمایه گذاری
به منظور بررسی و ارزیابی فنی ، مالی و اقتصادی سرمایه گذاری ها ، چارچوب کلی و رئوس مطالبی که باید آورده شود به طور خلاصه به شرح زیر می باشد :
در مطالعه توجیهی پس از بررسی مسائل طرح و راه حل های مختلف سرانجام برای هر یک از آنان یک راه حل معینی انتخاب و درگزارش طرح به عنوان پیشنهاد درج می گردد . به منظور بررسی و ارزیابی فنی ، مالی و اقتصادی سرمایه گذاری ها ، چارچوب کلی و رئوس مطالبی که باید آورده شود به طور خلاصه به شرح زیر می باشد :
1- سابقه وتاریخچه طرح شامل نام و نشانی پیشنهاددهنده طرح ، جهت گیری طرح ، جهت گیری بازار ، سیستم های اقتصادی و صنعتی که موید طرح و سابقه آن می باشد .
2- بازار و ظرفیت تولیدی شامل میزان تقاضای سالانه برای محصول، میزان و قیمت فروش پیش بینی شده سالانه، برنامه تولید سالانه، ظرفیت تولیدی مورد انتظار سالانه می باشد، و اشاره به ظرفیت اسمی، عملی و عادی سالانه.
3- مواد اولیه و سایرمنابع مورد نیاز سالانه شامل مواد اولیه اصلی، مواد کمکی، ملزومات مصرفی و مصرف آب و برق و سوخت و نیرو می باشد.
4- محل احداث و منطقه طرح اشاره می شود.
5- مهندسی طرح در این قسمت طراحی ، دامنه طرح ، فناوری که انتخاب گردیده مشخص می شود و فهرست خلاصه ای از تجهیزات و انواع ساختمان ها (شامل تولیدی، خدماتی و غیر تولیدی) و مصالحی که به کار خواهد رفت و تاسیسات مورد نیاز، ابزار آلات و وسایل آزمایشگاهی، مراحل اجرایی طرح مالی وسایط نقلیه و سایر دارایی های مشهود عنوان می شود.
6- نیروی انسانی مورد نیاز، نوع کارگران (از نظر ماهر ، نیمه ماهر و ساده)، تعداد مورد نیاز به تفکیک واحدهای تولیدی، خدمات تولیدی و غیر تولیدی اشاره می شود.
7- سازمان دهی، هزینه های سربار به اختصار اشاره می شود.
8- جدول زمان بندی اجرای طرح شامل مدت لازم برای نصب و احداث طرح و مدت لازم برای راه اندازی و بهره برداری آزمایشی محصولات تولیدی
9- ارزیابی مالی و اقتصادی طرح شامل موارد زیر می باشد .
1-9- کل هزینه های سرمایه گذاری همراه با متراژ مورد نیاز زمین و بنای ساختمان ها و مشخصات فنی ماشین آلات و تجهیزات و مبلغ برآوردی آن که شامل موارد ذیل می شود :
الف ) سرمایه گذاری های ثابت
* زمین و محوطه سازی و آماده سازی محل طرح
* ساختمان ها
* تاسیسات ( شامل آب ، برق ، حرارتی ، مخابراتی و ایمنی )
* فناوری و تجهیزات
* وسایط نقلیه و ابزار آلات و وسایل آزمایشگاهی
* اثاثیه و منصوبات
* سایر دارایی های مشهود
* دارایی های نامشهود
مطالب زیر برای مطالعه پیشنهاد می شوند :
ب ) سرمایه در گردش مورد نیاز
* مواد اولیه مورد نیاز یک ماه تا چهار ماه براساس نوع و محل تامین آن و ظرفیت مورد انتظار
* هزینه های جاری ( شامل دستمزد مستقیم ، هزینه های سربار ، هزینه های عملیاتی و هزینه های مالی ) برای یک ماه
* مطالبات تجاری نسبت به مدت فروش نسیه
* کالای در جریان ساخت با توجه به نوع و فرایند تولید
* کالای ساخته شده ( به میزان مورد نیاز )
ج) جمع کل سرمایه گذاری
2-9- شیوه های تامین مالی طرح شامل تامین مالی و اثرات مربوط به هزینه تامین مالی، بازپرداخت اصل و بهره وام، مقررات مربوط به تامین مالی، محاسبات و تحلیل های مربوط به قدرت بازپرداخت اصل و بهره وام .
3-9- کل هزینه های تولیدی در ظرفیت های عادی و ظرفیت مورد انتظار، اطلاعات مربوط به بهای تمام شده کالای ساخته شده و هزینه یک واحد محصول، هزینه های اداری و توزیع و فروش برآورد می شود.
4-9- صورت های مالی مورد نیاز شامل صورت حساب سود و زیان، صورت جریان وجوه نقد، ترازنامه برای پنج سال پیش بینی می شود (براساس ظرفیت های مورد انتظار تولید)، نسبت های مالی و تجزیه و تحلیل های اقتصادی و مالی طرح در این قسمت اشاره می شود .
5-9- ارزیابی مالی و اقتصادی، در این قسمت اطلاعات مربوط به مسائل ذیل منعکس می گردد:
* ارزش فعلی خالص، نرخ بازده داخلی و شاخص سود آوری
* نرخ بازده سرمایه گذاری ، دوره برگشت سرمایه با توجه به نرخ تنزیل ، نرخ بازده حسابداری و نرخ بازده اقتصادی
* ارزش افزوده اقتصادی ، صرفه جویی ارزی ، سهم منابع داخلی
نتیجه گیری شامل امتیازهای عمده طرح ، کاستی ها و محدودیت های عمده طرح و حدود امکان اجرای طرح در این قسمت اشاره می شود .
مراحل تدوین طرح توجیهی در یک نگاه
۱ -مقدمه (چه مواردي در مقدمه می آید)
۲ -خلاصه ي بررسی هاي اولیه (موقعیت یابی طرح)
۳ -مشخصات مجري طرح
۴ -مشخصات طرح
۵ -مشخصات مجوزهاي قانونی اخذ شده
۶ -خلاصه برآورد مالی طرح
۷ -برآورد سرمایه ي ثابت
۸ -برآورد هزینه‌ي نگهداري و تعمیرات طرح
۹ -برآورد هزینه‌ي استهلاك طرح
۱۰ -برآورد سرمایه ي در گردش طرح
۱۱ -برآورد هزینه هاي پیش بینی نشده ي تولید
۱۲ -مشخصات محصول، فرآیند و روش تولید محصول
۱۳ -برآورد هزینههاي سرمایه گذاري کل طرح
۱۴ -نحوه ي سرمایه گذاري
۱۵ -هزینه‌ی تسهیلات مالی
۱۶ -پیش بینی مالی طرح پس از شروع بهره برداري
۱۷ -قیمت تمام شده ي محصول
۱۸ -برآورد سود و زیان سالیانه ي طرح
۱۹ -محاسبه ي نقطه ي سر به سر (در ۱۰۰ درصد راندمان)
۲۰ -محاسبه‌ی سایر نسبت هاي مالی
۲۱ -برنامه‌ی زمانبندي اجراي طرح
۲۲ -تجزیه و تحلیل طرح
جهت سفارش نوشتن طرح توجیهی به زبان فارسی و زبان انگلیسی با ایران فرم تماس حاصل فرمایید. در صورتی که به طرح توجیهی جواز تاسیس و یا ارائه به بانک و یا هر سازمان دیگری نیاز دارید. جهت کسب مشاوره از متخصصان حرفه‌ای این‌حوزه با شماره ۰۹۱۲۵۹۰۶۳۴۲ (مهندس تقوی) تماس حاصل نمایید.
دیدگاه شما