آموزشكده پارسيان
فعالان بازار سرمایه برای دست یافتن به سود مناسب در خرید و فروش سهام شرکتهای بورسی، ناگزیر به بررسی روند قیمت یا بازده سهام شرکتها هستند؛ به همین منظور سهامدار از طریق قیمت سهام، سود شرکت در دورههای مختلف، بررسی روند بازدهی صنعت مربوطه و همینطور بررسی وضعیت بازار اقدام به تصمیمگیری در مورد خرید، فروش یا نگهداری نماد مورد نظر خواهد کرد. بنابراین سهامداران نیازمند استفاده از شاخصها (Index)هستند که از این طریق بتوانند به اطلاعات عمومی قیمت یا بازدهی در میان تمام یا گروهی از شرکتهای بورسی دست پیدا کنند.
شاخص چیست؟
شاخص در لغت به معنی نمودار، مرتفع است و به آنچه اطلاق میشود که مقدار آن ماهیت چیزی را مشخص کند.
در علم اقتصاد، شاخص معیاری است آماری که نشان دهنده تغییرات در بازارهای متفاوت است.
به صورت کلی شاخص را میتوان نشاندهنده سطح عمومی پارامتری مشخص -به طور معمول قیمت یا بازدهی- در میان گروهی از متغیرهای مورد بررسی تعریف کرد.
در بازار بورس اوراق بهادار سطح عمومی قیمت کل شرکتهای بورسی، معیاری برای سنجش وضعیت کلی بازار اوراق بهادار یا وضعیت بخش یا صنعت خاصی در این بازار است و شاخص بازدهی (قیمت و بازده نقدی) نیز نشاندهنده سطح عمومی بازدهی کل شرکتهای بورس اوراق بهادار است. در ادامه به معرفی اجمالی و کاربرد انواع این شاخصهای موجود در بورس اوراق بهادار پرداخته میشود.
انواع شاخصهای شرکتهای بورسی
در بورس اوراق بهادار تهران انواع شاخصهایی نظیرشاخص کل قیمت، شاخص کل قیمت به تفکیک تابلوی اصلی و فرعی، شاخص بازده نقدی، شاخص بازده نقدی و قیمت، شاخص قیمت مالی، شاخص قیمت صنعت، شاخص قیمت به تفکیک هر صنعت و شاخص قیمت ۵۰ شرکت فعالتر وجود دارد. هر یک از شاخصها با توجه به پارامتر مورد بررسی به شاخص قیمت و شاخص بازدهی تقسیم میشود و معنای و مفهومی را دربر دارند که بر اساس متغییرهای مورد نظر قابل تفکیک هستند؛ به عنوان نمونه شاخص کل تمامی شرکتهای بورس را در برمیگیرد، شاخص صنعت شرکتهای تولیدی و شاخص مالی شرکتهای گروه خدمات مالی و سرمایهگذاری را شامل میشود.
به همین ترتیب، صنایع مختلف نیز هر یک شاخصهای خود را دارند؛ شاخص استخراج کانههای فلزی، شاخص ساخت منسوجات و شاخص سیمان، آهک و گچ مثالهایی از این دست هستند که هر یک سطح عمومی قیمت شرکتهای فعال در آن صنعت را نشان میدهند.
در یک تقسیمبندی کلی می توانیم شاخصهای مورد استفاده در بورس را به دو گروه اصلی و صنایع تقسیم کنیم. در ادامه به بررسی مهمترین شاخصهای مورد استفاده خواهیم پرداخت.
۱- شاخص کل قیمت در بورس اوراق بهادار TEPIX
شاخص کل قیمت (Tehran Exchange Price Index) در بورس اوراق بهادار که به اختصار آن را شاخص کل میگویند، نشان دهنده تغییرات سطح عمومی قیمتها در کل بازار است و میانگین افزایش یا کاهش قیمت سهام در بازار را بیان میکند.
این تغییرات نسبت به تاریخ مبدا که در سال ۱۳۶۹ است، بیان میشود.
نکته حائز اهمیت دیگر آنکه شاخص کل، میزان سود نقدی پرداختی به سهامداران را نشان نمیدهد.
به عنوان نمونه وقتی میگوییم شاخص کل۳۰ درصد رشد کرده است، یعنی میانگین قیمت سهام شرکتهای بورسیبه میزان۳۰ درصد نسبت به سال پایه (۱۳۶۹) و افزایش پیدا کرده است.
شاخص کل به صورت لحظه ای در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران وجود دارد. اما برای اطلاع علاقهمندان، فرمول ریاضی مربوط به محاسبه شاخص کل قیمت در ادامه بیان شده است:
P it قیمت شرکت iام در زمان t
Q it تعداد سهام منتشره شرکت iام در زمان t
D t عدد پایه در زمان t که در زمان مبداء برابر بوده است
P io قیمت شرکت iام در زمان مبدأ
Q io تعداد سهام منتشره شرکت iام در زمان مبدأ
n تعداد شرکتهای مشمول شاخص
ساده شده فرمول بالا را میتوانیم اینگونه بیان کنیم:
ارزش جاری برای هر شرکت برابر با حاصلضرب تعداد سهام آن در قیمت هر سهم شرکت مورد نظر است. از مجموع ارزش جاری شرکتهای پذیرفته شده در بورس، ارزش جاری بازار به دست میآید.
بنابراین چنانچه پیشتر گفته شد شاخص کل قیمت بازار بورس تهران، سهام تمام شرکتهای پذیرفته شده در بورس را در برمیگیرد و در صورتیکه نماد شرکتی بسته باشد یا برای مدتی معامله نشود، قیمت آخرین معامله آن در شاخص لحاظ میگردد. همانگونه که از فرمول مشخص است، تعداد سهام منتشره شرکتها، معیار وزندهی در شاخص مزبور است.
هماکنون در بورس اوراق بهادار تهران شاخص کل قیمت در ۳ گروه کل بازار، تالار اصلی و تالار فرعی محاسبه میشود. ملاک محاسبه شاخص کل هر گروه، قیمت سهام شرکتهای معامله شده در آن گروه است.
به طور مثال قیمتهای سهام شرکت های معامله شده تابلوی اصلی، در محاسبه شاخص کل تالار اصلی لحاظ میشود و قیمت سهام تمام شرکتهای معامله شده کل بازار در محاسبه شاخص کل بازار لحاظ خواهد شد.
جامع، موزون و دردسترس بودن را میتوان جزو مزایای این شاخص برشمرد.
همچنین شاخص کل در مواردی همچون افزایش سرمایه از طریق آورده یا مطالبات سهامداران، افزایش و کاهش شرکتها و ادغام شرکتها تعدیل میشود تا تغییرات حاصل از این رخدادها در مقدار شاخص تاثیر نداشته باشد.شایان ذکر است افزایش سرمایه از محل اندوخته و پرداخت نقدی موجب تعدیل این شاخص نمیشود.
۲- شاخص قیمت و بازده نقدی (درآمد کل) TEDPIX
این شاخص که از قیمت و بازده نقدی پرداختی تاثیر میگیرد، بیانگر بازده کل بازار بورس است. نحوه محاسبه این شاخص مشابه شاخص کل قیمت است. فرمول محاسبه شاخص درآمد کل به شکل زیر است:
P it قیمت شرکت iام در زمان t
Q it تعداد سهام منتشره شرکت iام در زمان t
RD t پایه شاخص قیمت و بازده نقدی در زمان t که مقدار آن در زمان مبداء برابر بوده است
n تعداد شرکتهای مشمول شاخص
پرداخت سود نقدی نیز موجب تعدیل شاخص درآمد خواهد شد.
۳- شاخص بازده نقدی TEDIX
تغییرات شاخص بازده نقدی، میانگین بازده ناشی از پرداخت سود نقدی شرکتهای بورسی به سهامداران را نشان میدهد. بنابراین وقتی شاخص سود نقدی رو به کاهش است، شرکتها بهطور میانگین سود کمتری را بهصورت نقد بین سهامدارانشان تقسیم میکنند.
برای محاسبه شاخص TEDIX به عدد پایه شاخص کل قیمت و پایه شاخص قیمت و بازده نقدی نیاز داریم. فرمول ریاضی این شاخص به صورت زیر است:
۴- شاخص صنعت و شاخص مالی
به صورت کلی تمامی شرکتهای بورسی در دو بخش صنعتی و مالی تقسیم میشوند. در بخش صنعتی شرکتهای تولیدی و صنعتی نظیر مخابرات، خودروسازی، سیمان، پتروشیمی و … قرار دارند و در بخش مالی نیز بانکها، شرکتهای سرمایهگذاری، بیمه و… حضور دارند.
در این میان شاخص صنعت(Industrial Index) نشاندهنده میانگین تغییرات قیمت سهام شرکتهای فعال در بخش صنعت و شاخص مالی (Financial Index) نیز میانگین تغییرات قیمت سهام شرکتهای فعال در بخش مالی است. این دو شاخص از فرمول و قواعد تعدیل شاخص کل قیمت پیروی میکند.
از طرفی همانطور که پیشتر مطرح شد، بخش صنعت و بخش مالی نیز میتوانند به صنایع تشکیلدهنده تقسیم شوند و شاخص هر یک از این صنایع جداگانه محاسبه شود؛ به عنوان نمونه شاخص صنعت خودروسازی متوسط تغییرات قیمت شرکتهای فعال در صنعت خودروسازی را نشان میدهد.
طبقهبندی شرکتهای پذیرفته شده در بورس به روش ISIC (international standard industrial classification) صورت گرفته شود.
۵- شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)
به صورت کلی سهام شرکتهای بورسی را سهامداران حقیقی و حقوقی خریداری میکنند و معمولاً سهامداران حقوقی مالکان پرنفوذی در شرکتهای بورسی به شمار میآیند و در صورت خریداری سهام شرکتهای بورسی، درصد بالایی از سهام شرکت را تصاحب میکنند. با توجه به این موضوع، به میزان سهامی که معمولاً در شرکتهای بورسی در اختیار سهامداران حقیقی قرار دارد و مرتباً در بازار خریدوفروش میشود، سهام شناور آزاد گفته میشود.
در این میان هرچقدر میزان درصد سهام شناور آزاد یک شرکت بیشتر باشد، برای سرمایهگذاران حقیقی، این شرکت بورسی جذابیت بیشتری دارد. با توجه به این موضوع، شاخص آزاد شناور تغییرات قیمت آن بخش از سهام را میسنجد که توسط سهامداران حقیقی خریدوفروش میکند؛ این شاخص میتوانند تصویر مناسبی از شرکتهای بورسی در اختیار سهامداران قرار دهد.
۶- شاخص بازار اول و بازار دوم
بورس اوراق بهادار بر اساس مؤلفههایی نظیر میزان سرمایه، تعداد سهامداران، وضعیت سودآوری، تعداد سهامی که توسط سهامداران حقیقی در بازار خریدوفروش میشود یا اصطلاحاً سهام شناور آزاد و …شرکتهای بورسی را دستهبندی کرده است. بر اساس این تقسیمبندی، شرکتهایی که شرایط بهتری داشته باشند در بازار اول و دیگر شرکتهای بورسی در بازار دوم دستهبندی میشوند. در این میان شرکتهایی که در بازار اول حضور دارند نیز به دو دسته تابلو اصلی و فرعی تقسیم میشوند. برای هر یک از این دستهبندیها یک شاخص وجود دارد که میانگین تغییرات قیمت سهام شرکتهایی را نشان میدهد که در این گروهها حضور دارند.
۷- شاخص ۵۰ شرکت برتر
معمولاً هر سه ماه یکبار، ۵۰ شرکت برتر در بورس اوراق بهادار معرفی میشوند که سهام این شرکتها نسبت به سایر شرکتهای موجود در بورس اوراق بهادار، قابلیت نقد شوندگی بیشتری را دارد. شاخص ۵۰ شرکت برتر میانگین قیمت سهام این ۵۰ شرکت برتر را نشان میدهد. این شرکتها در طول روز، به تعداد قابل توجهی خرید و فروش میشوند و سهامداران به راحتی میتوانند سهام این شرکتهای بورسی را خرید و فروش کنند.
۸- شاخص ۳۰ شرکت بزرگ
شاخص ۳۰ شرکت بزرگ نیز میانگین تغییرات قیمت سهام ۳۰ شرکت بزرگ بورس را نشان میدهد. معیار انتخاب این ۳۰ شرکت نیز بر اساس اندازه شرکت است و اندازه شرکتها نیز از ارزش روز بازار سهم تعیین میشود که ارزش روز بازار سهام از حاصلضرب قیمت سهم در تعداد سهام منتشر شده شرکت به دست میآید. شاخص ۳۰ شرکت بزرگ تغییرات قیمت سهامی را نشان میدهد و اگرچه این شرکتهای بورسی کمتر از ده درصد تعداد شرکتهای بورسی را تشکیل میدهند اما بیش از ۷۰ درصد ارزش بورس تهران را به خود اختصاص دادهاند و تغییرات قیمت آنها میتواند اثر بزرگی بر شاخص کل و بورس داشته باشد. این شاخص هر سه ماه یکبار بهروزرسانی میشود.
شاخصهای مهم بورسهای جهانی
در بورسهای سایر کشورها نیز شاخصهایی مورد توجه و بررسی فعالان بازار سرمایه قرار میگیرد که مهمترین آنها در جدول ذیل آمده است:
نام بازار | کشور | شاخص/ شاخصهای مهم |
بورس نیویورک (NYSE) | ایالات متحده آمریکا | ۱- میانگین صنعتی داو جونز (Dow Jones Industrial Average) ۲- S&P500 (Standard and Poor’s index) |
بورس نزدک (NASDAQ) | ایالات متحده آمریکا | ۱- نزدک مرکب (NASDAQ Composite) ۲- نزدک-۱۰۰ (NASDAQ-100) |
بورس لندن (LSE) | انگلستان | ۱- FTSE 100 ۲- FTSE 250 |
بورس Euronext (این بازار با همکاری بازار بورس آمستردام، بازار بورس بروکسل و بورس پاریس) | هلند | ۱- AEX ۲- BEL 20 ۳- CAC 40 |
بورس توکیو (TSE) | ژاپن | شاخص نیکی (Nikkei Index) |
بورس هنگ کنگ(HKEx) | هنگ کنگ | Hang Seng Index |
بورس شانگهای (SSE) | چین | ۱- SSE Composite ۲- SSE 50 |
تفسیر شاخصها
با توجه به اینکه شاخص، سطح عمومی قیمتها یا بازدهی را نشان میدهد، کاهش یا افزایش آن لزوماً بیانگر صعود یا نزول قیمت تمامی شرکتها نیست؛ چون ممکن است بخشی از شرکتها با افزایش قیمت همراه باشند اما نزول قیمت تعداد بیشتری از شرکتها یــا شرکتهایی با حجم بیشتر، سطــح عمومی قیمتها و در نتیجه میزان شاخص را کاهش دهد. از طرفی شاخصها سطح قیمت را در مقایسه با تاریخ مشخصی که تاریخ مبدأ نام دارد نشان میدهند؛ به عبارت دیگر سطح شاخصها نسبت به تاریخ مبدأ یا همان زمان آغاز محاسبه شاخص سنجیده میشود. در همین راستا، به طور معمول، میزان شاخصها در تاریخ مبدأ ۱۰۰ در نظر گرفته میشود؛ به عنوان نمونه اگر عدد شاخص هشت سال پس از آغاز محاسبه یا همان تاریخ مبدأ برابر ۱۰۰۰ شود، این امر نشان میدهد که سطح عمومی قیمت سهام نسبت به تاریخ مبدأ ۱۰ برابر شده است. به عنوان نمونهای دیگر، اگر میزان مطلق شاخص کل قیمت ۱۲۰۰۰ اعلام شود، این عدد بهتنهایی قابل تفسیر نخواهد بود اما اگر مشخص شود که مقدار شاخص در ماه گذشته ۱۰۰۰۰ و در تاریخ مبدأ ۱۰۰ بوده، فعالان بازار سرمایه درمییابد که سطح عمومی قیمت سهام شرکتها از ماه گذشته ۲۰ درصد و از تاریخ مبدأ ۱۱۹۰۰ درصد افزایشیافته است.
کاربرد شاخصها
معمولاً یکی از معیارهای رکود و یا رونق اقتصادی در بازار سرمایه از طریق شاخصها مشخص میشود؛ به بیان دیگر فعالان بازار سرمایه از این طریق میتوانند وضعیت کلی بازار را بسنجند و حتی تغییرات احتمالی قیمتها را در آینده دنبال کنند. این موضوع نیز بسیار حائز اهمیت است که سهامداران میتوانند از طریق شاخصها، به مقایسه تغییرات یک پدیده در دو شاخص آزاد شناور (TEFIX) زمان متفاوت احاطه پیدا کنند؛ به صورت کلی شاخص ابزاری برای مقایسه تغییرات گروهی چند پدیده با یکدیگر است. در این میان با استفاده از شاخص قیمت میتوان صنایع مختلف را با یکدیگر مقایسه کرد.
جمعبندی
در این مطلب توضیح دادیم که شاخص چیست و با برخی از شاخص های بورس اوراق بهادار تهران و بورس هاس مطح دنیا آشنا شدیم. همچنین دانستیم که صاحبان سرمایه برای سرمایهگذاری در هر بازار باید ابتدا وضعیت آن بازار را مورد ارزیابی قرار دهند؛ بازار سرمایه نیز از این قضیه مستثنا نیست. یکی از ابزارهایی که وضعیت بازار سرمایه را طی دورههای قبل و جاری نشان میدهد، شاخصها هستند؛ شاخصها میتوانند تصویر مطلوبی از وضعیت بازار را در اختیار سهامداران قرار دهند.
اما ذکر این نکته بسیار حائز اهمیت است که سهامداران نباید صرفاً با تکیهبر یک شاخص، سهام شرکتهای مختلف را خرید و فروش کنند؛ بلکه استفاده از شاخصهای بورسی تنها یکی از ابزارهایی است که سهامداران باید در معاملات بورسی به آن توجه ویژهای داشته باشند.
فرمول محاسبه شاخص کل بورس
در حال حاضر در بازار سهام در حدود ۸۰۰ نماد وجود دارد، بدون شک پیگیری داده های مربوط به معاملات این نمادها در طول یک روز و یا هر بازه زمانی دیگری، به خصوص از این جنبه که در تمام روزهای غیرتعطیل هفته، معاملات در حال انجام است و بحث بررسی یک یا دو روز نیست، کار نشدنی ایی محسوب میشود، لذا استفاده از روش های فرموله کردن برخی اطلاعات مورد نیاز برآمده از داده های مربوط به معاملات نمادها ضرورت پیدا میکند.
سرفصلهای این مقاله
شاخص کل، نمائی از وضعیت کلی بازارها را نشان میدهد و از این جنبه مانند یک دماسنج عمل میکند، گرچه این دماسنج را وقتی کنار تک تک نمادها قرار میدهیم به برخی تناقضات بر خواهیم خورد که در ادامه به این موارد نیز اشاره خواهیم کرد.
در نتیجه تا به اینجا میدانیم که در بازار سهام برای رصد تغییرات قیمت کلیه نمادها، از یک معیار به نام شاخص کل استفاده میشود، البته شاخص کل قیمت، شاخص هم وزن، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص صنعت و شاخص مالی، شاخص سهام آزاد شناور، شاخص بازار اول و بازار دوم، شاخص ۵۰ شرکت شاخص آزاد شناور (TEFIX) برتر، شاخص ۳۰ شرکت برتر و شاخص بازده نقدی از انواع دیگر شاخص هایی هستند که در بورس تهران قابل استفاده اند.
فرمول محاسبه شاخص کل بورس
شاخص ها نماگرهایی هستند که وظیفۀ مشخص کردن شرایط عمومی قیمت یا بازدهی در میان گروهی از شرکت های پذیرفته شده در بورس هستند.
برخی معتقدند این شاخص، نمایانگر وضعیت کلی بازار نیست و میتوان با معاملات دست کاری شده شاخص سازی کرد. نکته آن است که وقتی از یک شاخص به عنوان برآیند مجموعه ای از داده های صحبت میکنیم، قطعا باید قبل از مراجعه به نتایج از نحوه محاسبه آن اطلاع داشته باشیم،
اطلاع از نحوه محاسبه است که میتواند در بررسی نتایج دید و درک صحیحی به ما داده و در نتیجه منجر به استفاده صحیحی از آن نتیجه نیز گردد، بسیاری ایراداتی به شاخص کل وارد میکنند و این درحالی است که کافی است که از نحوه محاسبه ان اطلاع داشته باشند و در این حالت رویکرد صحیحی به استفاده به جا از این شاخص خواهند داشت.
شاخص ها مانند آینه ای هستند که تصویری از یک شاخص آزاد شناور (TEFIX) جامعه آماری به شما نشان میدهند که برای شما بررسی تک تک اعضای آن جامعه میسر نیست، حال نکته آن است که این آینه تصویری دقیقا مشابه با جمع تک تک اعضای جامعه را به شما نشان نمیدهد و شما پیش از استفاده از نتایج شاخص ها باید از این حقیقت اطلاع داشته باشید.
طراحی سایر شاخص ها، به خصوص شاخص هم وزن نیز دقیقا برای همین مسئله انجام شد. در این شاخص، همه نمادهای پذیرفته شده در بورس وزنی برابر در محاسبه شاخص کل دارند.
توجه داشته باشید که افزایش شاخص کل همواره به معنای سودآوری یکسان و همزمان تمامی نمادهای بورسی نیست. در حالت کاهش شاخص هم همین مفهوم برقرار است.
در واقع سبد سهام شما ممکن است هیچ ارتباطی با شاخص کل نداشته باشد و حتی همواره در جهت عکس شاخص حرکت کند. لذا مجدد به نکته ای که پیش از این در متن اشاره کردیم باز میگردیم، اگر شاخص کل وضعیت مناسبی داشته باشد، شاید این وضعیت مناسب هیچ ربطی به سهامی که شما بررسی میکنید یا در سبد خود دارید نداشته باشد. اگر دچار این اشتباه میشوید دلیل آن است که درک صحیحی از جزئیات محاسبه شاخص کل ندارید.
در نظر بگیرید که شاخص کل تشکیل شده از تمامی نمادهای بازار است، اما پرتفو شما دربرگیرنده تمام نمادهای بازار نیست، لذا از یک سو میتوان این گونه تعبیر کرد که هرچقدر پرتفو متنوع تری داشته باشید استفاده از شاخص کل در رابطه با پرتفو شما معنی دار تر خواهد بود.
گرچه موضوع متنوع سازی پرتفو نیز خود معقوله ای جدی و خارج از این بحث است و به طور کوتاه و خلاصه، پرتفویی که در این حد متنوع شده باشد که تعداد سهام آن بالا برود نیز بسیار غیربهینه بوده و استراتژی صحیحی برای سرمایه گذاری نخواهد بود.
روش محاسبه شاخص کل بورس ماهیتی ساده دارد و از تقسیم ارزش جاری بازار سهام در هر لحظه بر ارزش جاری بازار سهام در تاریخ مبداء ضرب در صد به دست میآید. لازم به ذکر است که ارزش جاری هر شرکت از ضرب تعداد سهام هر شرکت در قیمت سهام آن و ارزش جاری بازار نیز از جمع ارزش جاری شرکت های پذیرفته شده به دست میآید.
بورس تهران از فروردین ماه ۱۳۶۹ اقدام به محاسبه و انتشار شاخص کل قیمت خود با نام تپیکس (TEPIX) نمـوده است. این شـاخص ۵۲ شـرکت که در آن زمـان کـل شرکت هــای پذیرفته شده در بورس را شـامل میشدند، در برمیگرفت. این شاخص با استفاده از فرمول زیر محاسبه میگردد:
شاخص قیمت بورس تهران تمامی شرکت های پذیرفته شده در بورس را در بر میگیرد و در صورتی که نماد شرکتی بسته باشد یا برای مدتی معامله نشود، قیمت آخرین معامله آن در شاخص لحاظ میگردد.
همان گونه که از فرمول مشخص است، تعداد سهام منتشره شرکت ها معیار وزن دهی در این شاخص است که این امر منجر به تأثیر بیشتر شرکت های بزرگ در شاخص میشود و این دقیقا نکته ای است که پیش از این در محاسبه جزئیات فرمول شاخص کل اشاره کردیم که باید به آن دقت کرد.
عملا در این فرمول شرکت های کوچک وزن کمتری دارند، به بیان بهتر، حرکت قیمتی کمتری از شرکت های بزرگ تاثیر بیشتری از حرکت قیمتی بزرگتری از شرکت های کوچک دارد، لذا شما در بازار می بینید که ممکن است صنعتی که عمدتا از شرکت های کوچک تشکیل شده است، برای یک هفته تغییرات قیمتی مهمی را به سمت مثبت یا منفی ببیند ولی شاخص کل تغییر جدی نداشته باشد و حال تنها یک روز معامله شدن نمادهای بزرگ تاثیر جدی بر شاخص داشته باشد، یا بسته بودن نمادهای بزرگ عملا می تواند باعث عدم حرکت های جدی در شاخص کل شود.
شاخص قیمت و بازده نقدی یا همان شاخص درآمد کل با نماد TEDPIX از فروردین ۱۳۷۷ در بورس تهران محاسبه و منتشر شده است. تغییرات این شاخص نشان گر بازده کل بورس است و از تغییرات قیمت و بازده نقدی پرداختی، متأثر میشود.
این شاخص کلیۀ شرکت های پذیرفته شده در بورس را دربردارد و شیوه وزن دهی و محاسبۀ آن همانند شاخص کل قیمت است و تنها تفاوت میان آن ها در شیو ی تعدیل است. شاخص قیمت و بازدهی نقدی بورس تهران با فرمول زیر محاسبه میشود:
مخرج این کسر، پایه شاخص قیمت و بازده نقدی در زمان t که در زمان مبدا شاخص آزاد شناور (TEFIX) برابر با یوده، میباشد. این تعدیل به شرح فرمول زیر خواهد بود که DPS درآن سود نقدی پرداختی شرکت iام در زمان t+1 است و D پایه شاخص کل قیمت و مابقی متغیرها به شرح توضیحات قبل است:
چطور با تخفیف کارمزد در صرافی های ارز دیجیتال ثبت نام کنیم؟
توجه: برای انجام معامله در بایننس حتما با آی پی خارج از ایران (کشورهایی مثل ترکیه، فنلاند، سنگاپور و روسیه) وارد شوید!
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخشهای موردنیاز علامتگذاری شدهاند *
دیدگاه
نام *
ایمیل *
وب سایت
ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی مینویسم.
بررسی بازدهی و قیمت یک شرکت، آن هم قبل از انجام سرمایه گذاری، یکی از کارهایی است که هر سرمایهگذار، تحلیلگر یا علاقهمند به بازار بورس باید انجامش دهد. وقتی سخن از بررسی یک شرکت در میان باشد، کار ساده است. اما وقتی قرار باشد چندین و چند شرکت را یک جا بررسی کنیم، کار دشوار میشود و ریزهکاری حساب و کتاب از دستمان در میرود. در این شرایط به ابزاری نیاز داریم که وضعیت عمومی قیمت یا بازدهی را در میان شرکتهای مورد نظرمان به خوبی نمایش دهد. در بازار سهام این ابزار «شاخص» نامگذاری شده است. در این مقاله شیوه محاسبه شاخص بورس را با تمام جزئیات برایتان توضیح میدهیم.
سرفصلهای این مقاله
شاخصها یا نماگرها در واقع ابزارهایی هستند که تصویری کلی نسبت به شرایط عمومی قیمت، بازدهی تمامی شرکتهای بورسی یا گروه خاصی از آنها را در اختیار تحلیلگر قرار میدهند. به همین دلیل میتوان شاخص را اینگونه تعریف کرد: «شاخص، نماگری است که نشاندهنده سطح عمومی پارامتری شاخص آزاد شناور (TEFIX) مشخص (معمولا قیمت یا بازدهی) در میان گروهی از متغیرهای مورد بررسی (تمام یا گروهی از شرکتها) است». با توجه به تعریف بالا میتوان شاخص را بر اساس پارامتری مشخص مورد بررسی قرار داد که در اینصورت با شاخص قیمت، شاخص قیمت و بازده نقدی و شاخص بازده نقدی سر و کار خواهیم داشت. همچنین برای محاسبه شاخص بورس میتوان آن را از جنبه متغیرهای مشخص نیز بررسی کرد؛ در چنین مواردی باید از شاخصهای صنعت و مالی ۵۰ شرکت فعالتر استفاده کرد. در ادامه این مقاله، چگونگی محاسبه شاخص قیمت بورس، شاخص قیمت و بازده نقدی را مورد بررسی قرار میدهیم.
از فروردین ماه سال ۱۳۶۹ شاخص قیمت با نام اختصاری «TEPIX» به بورس تهران راه یافت. در آن زمان این شاخص تنها قیمت سهام ۵۲ شرکت فعال در بورس را در برمیگرفت. شاخص قیمت، نشانگر وضعیت عمومی قیمت سهام شرکتها است و با استفاده از فرمول زیر محاسبه میشود.
فرمول محاسبه شاخص کل بورس
Pit= قیمت شرکت i ام در زمان t
qit= تعداد سهام منتشر شده شرکت i ام در زمان t
Dt= عدد پایه در زمان t که در زمان مبداء برابر ∑pioqio بوده است
Pio= قیمت شرکت i ام در زمان مبدأ
qio= تعداد سهام منتشر شده شرکت i ام در زمان مبدأ
n= تعداد شرکتهای مشمول شاخص
در واقع شاخص قیمت، نوعی میانگین وزنی است که در آن وزن به صورت تعداد سهام منتشر شده همه شرکتهای بورسی تعریف میشود. چنین موضوعی باعث تاثیرگذاری بیشتر شرکتهای بزرگ در این شاخص میشود. اگر در زمان محاسبه شاخص قیمت، نماد شرکتی بسته باشد، قیمت آخرین معامله، مبنای محاسبه شاخص بورس قرار میگیرد.
در فروردین ماه سال ۱۳۷۷ شاخص دیگری با نام «شاخص قیمت و بازده نقدی» با نام اختصاری «TEDPIX» به بورس تهران راه یافت که امروزه به آن «شاخص کل» میگویند. در این شاخص، علاوه بر قیمت، بازده نقدی (DPS) سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس نیز مورد بررسی قرار میگیرد و به همین دلیل میتوان تغییرات شاخص کل را بیانگر بازدهی کل بازار بورس دانست. برای محاسبه شاخص بورس میتوان مطابق فرمول زیر عمل کرد:
Pit= قیمت شرکت i ام در زمان t
qit= تعداد سهام منتشر شده شرکت i شاخص آزاد شناور (TEFIX) ام در زمان t
RDt= پایۀ شاخص قیمت و بازده نقدی در زمان t که در زمان مبداء برابر ∑pioqio بوده است
در بخشهای قبلی با مفهوم ریاضی شاخص آشنا شدید. اجازه بدهید برای درک بهتر مفهوم شاخص کل، مثالی برایتان بزنیم. تصور کنید که شما از هر شرکت بورسی متناسب با تعداد کل سهام آن شرکتها، سهم خریدهاید؛ بنابراین هر تغییر در شاخص کل با بازدهی سبد سرمایهگذاری شما برابر خواهد بود. مثلا ۳ درصد افزایش در شاخص کل، باعث میشود تا سبد سهام شما به اندازه ۳ درصد رشد کند. هنگام بررسی و محاسبه شاخص بورس باید به این نکته توجه کرد که اعداد شاخص به تنهایی نمیتوانند اطلاعات زیادی درباره وضعیت کلی بازار در اختیار ما بگذارد. برای گرفتن بهترین نتیجه، اعداد شاخص باید در یک دوره زمانی مشخص – معمولا یکساله – مورد بررسی قرار بگیرند.
سهام شرکتهای بورسی توسط دو گروه از خریداران یا فروشندگان، مورد معامله قرار میگیرد. گروه اول سهامداران حقیقی یا افرادی هستند که در بازار سرمایه فعالیت دارند و گروه دوم افراد حقوقی یا شرکتهایی هستند که در این بازار معامله انجام میدهند. برای مثال ممکن است سهام یک شرکت توسط شرکت دیگری (فرد حقوقی) خریداری شود.
معمولا شرکتها یا افراد حقوقی، با سرمایه زیادی که دارند، هم از لحاظ ارزشی و هم تعداد، دارای سهام بیشتری نسبت به افراد حقیقی هستند. در نتیجه تاثیر آنها در تغییرات بازار بیشتر خواهد بود. با توجه به این موضوع، به تعداد سهامی که در بازار سرمایه، در اختیار سهامداران حقیقی است و مرتباً در بازار خرید و فروش میشود، سهام شناور آزاد گفته میشود. ارزش میانگین این سهام به عنوان شاخص سهام آزاد شناور به کار گرفته میشود. به این ترتیب هر چه میزان یا درصد سهام شناور آزاد یک شرکت بیشتر باشد، برای سرمایهگذاران، جذابیت بیشتری برای شرکت در بازار مالی وجود دارد. با توجه به این موضوع، شاخص آزاد شناور درست به مانند شاخص کل محاسبه شده ولی به جای تعداد کل سهام از سهام آزاد شناور استفاده میشود.
هنگام محاسبه شاخص کل، مقدار سرمایه و بزرگ بودن برخی شرکتها سبب تاثیر بیشتر آنها بر شاخص کل خواهد شد. به همین دلیل برخی کارشناسان و تحلیلگران معتقدند که شاخص کل، معیار مناسبی برای سنجش وضعیت کلی بازار سهام نیست. برای رفع این مشکل شاخص دیگری با نام «شاخص کل هم وزن» معرفی میشود. در محاسبه شاخص کل هم وزن، تمام شرکتهای بورسی با وزنی برابر در محاسبه شاخص کل حضور دارند. در نتیجه، نوسانات شرکتهای کوچک و بزرگ به اندازه مساوی در تغییرات شاخص کل هم وزن سهیم خواهند بود.
افزایش شاخص کل، لزوماً به معنای سودآوری سهام همه شرکتهای حاضر در بورس نیست، همانطور که کاهش شاخص کل نیز لزوماً به معنای ضرردهی سهام شاخص آزاد شناور (TEFIX) همه شرکتها در بورس نیست، زیرا همانگونه که گفته شد، شاخص کل، بیانگر میانگین بازدهی بورس است و چهبسا، در برخی موارد، علیرغم رشد قابلتوجه شاخص کل بورس، برخی سهام با افت قیمت مواجه شده و سهامداران خود را با زیان مواجه سازند یا در شرایطی که شاخص کل با کاهش مواجه است، برخی سرمایهگذاران که سهام ارزندهای را در سبد سهام خود دارند، سود قابل قبولی به دست میآورند. بنابراین، سرمایهگذاران نباید صرفاً با اتکا به اخبار رشد شاخص کل و بدون بررسی کامل در خصوص ارزش ذاتی سهام، اقدام به سرمایهگذاری در بورس کنند و حتی در شرایط رشد مستمر شاخص کل نیز در انتخاب سهام، کاملاً دقت کنند.
ارتباط بین شاخص کل و سبد سهام است. یکی از اصول بسیار مهم سرمایهگذاری در بورس، تشکیل سبد سهام متنوع است. هر اندازه سبد سهام یک سرمایهگذار، متنوعتر و به ترکیب سهام شرکتهای موجود در بورس نزدیکتر باشد، بازدهی آن سرمایهگذار نیز به متوسط بازدهی کل بورس که توسط شاخص کل نشان داده میشود، نزدیکتر خواهد بود تا آنجا که اگر فردی بتواند ترکیب سهام موجود در سبد سهام خود را بهطور کامل، منطبق بر ترکیب تمامی سهام حاضر در بورس کند، بازدهی وی نیز بهطور کامل منطبق بر نوسانات شاخص کل بورس خواهد بود و مثلا با رشد ۳۰ درصدی شاخص، وی نیـز حدودا ۳۰درصد سود به دست خواهد آورد.
این نوع از سرمایه گذاری، به طور مستقیم با شاخص کل در ارتباط است و سرمایهگذاری بر اساس شاخص (Index Investing) نام دارد. در این نوع سرمایهگذاری فرد سعی میکند که تغییرات شاخص را به سبد خودش وارد کند. این سبد با بالا رفتن شاخص بالا میرود و با پایین آمدن آن ضرر میکند.
در بورس اوراق بهادار تهران، شاخصهای دیگری نظیر شاخص قیمت مالی، شاخص قیمت صنعت، شاخص قیمت به تفکیک هر صنعت و شاخص قیمت ۵۰ شرکت فعالتر وجود دارد. هر یک از این شاخصها در واقع یک زیر شاخص از کل بازار سرمایه است. به عنوان مثال تغییرات شاخص صنعت بیانگر میانگین بازدهی سرمایهگذاران در شرکتهای تولیدی است و تغییرات شاخص مالی نیز بیانگر میانگین بازدهی سرمایهگذاران در گروه خدمات مالی و سرمایهگذاری است.
مولف: زهرا سیاهپوش
چطور با تخفیف کارمزد در صرافی های ارز دیجیتال ثبت نام کنیم؟
توجه: برای انجام معامله در بایننس حتما با آی پی خارج از ایران (کشورهایی مثل ترکیه، فنلاند، سنگاپور و روسیه) وارد شوید!
سلام جناب صابریان
خواستم مجددا از مطالب ارزنده تان تشکر وقدردانی کنم موفق وموید باشید
پاسخ سوالات مسابقات باشگاه کارگزاری آگاه
پاسخ مسابقات اکثرا پس از ساعت ۱۲٫۳۰ دقیقه ( بسته شدن بازار ) ، تهیه و منتشر می شود. همان طور که می دانید تا روز بعد از انتشار سوال فرصت پاسخگویی وجود دارد.
نکته : سوالات مربوط به پیش بینی شاخص انتهای هفته یا پیش بینی قیمت سهم خاص در روز مشخص ، به دلیل داشتن دیتا بیشتر برای تحلیل دقیق تر ، در آخرین ساعات مهلت پاسخ گویی ، یعنی ساعت ۱۲٫۳۰ که بازار بسته می شود لغایت ۱۴٫۰۰ که اتمام زمان پاسخگویی است ، جواب داده خواهد شد.
جهت سهولت استفاده از مطالب این صفحه می توانید آن را در مرورگر خود BookMark کنید.
برای بوک مارک کردن ، مطابق تصاویر زیر در مرورگر خود عمل کنید تا ستاره طلایی شود.
آموزش تصویری بوک مارک کردن در کروم آموزش تصویری بوک مارک کردن در فایرفاکس
پاسخ مسابقه باشگاه آگاه سه شنبه ۲۶ بهمن ۹۵
پاسخ مسابقه باشگاه آگاه یکشنبه ۲۴ بهمن ۹۵
پاسخ مسابقه باشگاه آگاه شنبه ۲۳ بهمن ۹۵
پاسخ مسابقه باشگاه آگاه سه شنبه ۱۹ بهمن ۹۵
پاسخ مسابقه باشگاه آگاه یکشنبه ۱۷ بهمن ۹۵
پاسخ مسابقه باشگاه آگاه یکشنبه ۱۰ بهمن ۹۵
پاسخ مسابقه باشگاه آگاه شنبه ۹ بهمن ۹۵
پاسخ مسابقه باشگاه آگاه چهار شنبه ۶ بهمن ۹۵
پاسخ مسابقه باشگاه آگاه سه شنبه ۵ بهمن ۹۵
پاسخ مسابقه باشگاه آگاه یکشنبه ۳ بهمن ۹۵
پاسخ مسابقه باشگاه آگاه شنبه ۲ بهمن ۹۵
پاسخ مسابقه باشگاه آگاه چهار شنبه ۲۹ دی ۹۵
پاسخ مسابقه باشگاه آگاه سه شنبه ۲۸ دی ۹۵
پاسخ سوال دوشنبه ۲۷ دی باشگاه آگاه
پاسخ سوال یکشنبه ۲۶ دی باشگاه آگاه
پاسخ سوال شنبه ۲۵ دی باشگاه آگاه
پاسخ سوال چهارشنبه ۲۲ دی باشگاه آگاه
پاسخ سوال شنبه ۱۸ دی باشگاه آگاه
پاسخ سوال چهار شنبه ۱۵ دی باشگاه آگاه
برای دیدن پاسخ سوالات باشگاه آگاه اینجا را کلیک نمایید.
پاسخ سوال سه شنبه ۱۴ دی باشگاه آگاه
برای دیدن پاسخ سوالات باشگاه آگاه اینجا را کلیک نمایید.
پاسخ سوال دوشنبه ۱۳ دی باشگاه آگاه
برای دیدن پاسخ سوالات باشگاه آگاه اینجا را کلیک نمایید.
پاسخ سوال یکشنبه ۱۲ دی باشگاه آگاه
برای دیدن پاسخ سوالات باشگاه آگاه اینجا را کلیک نمایید.
پاسخ سوال شنبه ۱۱ دی باشگاه آگاه
پاسخ سوال چهار شنبه ۸ دی باشگاه آگاه
تخصصی – تحلیل تکنیکال- طراح: حامد مددی
سوال :
کدامیک از موارد زیر از شرایط شکست استاندارد خطوط روند نیست؟
منبع پاسخ : ویدیو : تحلیل تکنیکال پیشرفته – شکست استاندارد
پاسخ سوال :
شاهد خرید یا فروش سهام توسط سهامدار عمده و حقوقی باشیم.
خرید فروش سهام دار عمده و حقوقی جزو شرایط استاندارد شکست خطوط روند نیست و پاسخ صحیح سوال می باشد.
عمومی- مجامع شرکتها -طراح: سارا احمدی
سوال :
کدامیک از موارد زیر جزو وظایف مجمع عمومی موسس نیست؟
منبع پاسخ : مجامع عمومی شرکتهای بورسی: قوانین و تاثیرات
پاسخ سوال :
تصویب ترازنامه
تصویب ترازنامه جزو وظایف مجمع عمومی موسسین نیست و پاسخ صحیح سوال می باشد.
پاسخ سوال سه شنبه ۷ دی باشگاه آگاه
عمومی – دانش بازار سرمایه – طراح: ماریا نطاقی
سوال :
کدام گزینه در مورد افزایش یا کاهش سرمایه صحیح است؟
منبع پاسخ : افزایش سرمایه شرکتها در بازار سرمایه : راهنمای کامل
پاسخ سوال :
دلایل افزایش سرمایه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار :
- تامین منابع مالی جدید برای گسترش فعالیتهای شرکت
- اصلاح ساختار سرمایه شرکت
پس : شرکت میتواند با هدف تامین منابع مالی جدید برای گسترش فعالیتها اعلام افزایش سرمایه نماید.
عمومی – دانش بازار سرمایه – طراح: حامد مددی
سوال :
کدام عبارت صحیح است؟
منبع پاسخ : ویدیو : روانشناسی بازار بورس – سودآوری ، EPS و P/E
پاسخ سوال :
هیچ کدام
هیچ کدام از گزینه ها صحیح نیست.
پاسخ سوال دوشنبه ۶ دی باشگاه آگاه
عمومی- دانش بازار سرمایه- طراح: الهه عظیم پور
سوال :
کدامیک از صنایع زیر با افزایش نرخ ارز، سودآوری آن ها نیز افزایش پیدا می کند؟
پاسخ سوال :
صنایع صادرات محور مواد اولیه داخلی
تصویر زیر از ویدیو منتشر شده کارگزاری آگاه استخراج شده است :
بازارخوانی – سهام دلاری و غیر دلاری بازارخوانی – سهام دلاری و غیر دلاری بازارخوانی – سهام دلاری و غیر دلاری بازارخوانی – سهام دلاری و غیر دلاری
عمومی- دانش بازار سرمایه- طراح: ماریا نطاقی
سوال :
کدام گزینه در مورد شاخص کل صحیح نیست؟
منبع پاسخ : ۸ شاخص مهم در بورس اوراق بهادار تهران
پاسخ سوال :
این تغییرات نسبت به تاریخ مبدا که در سال ۱۳۸۰ است، بیان میشود.
جمله فوق صحیح نیست ، زیرا که مبدا سال ۱۳۶۹ می باشد.
پاسخ سوال یک شنبه ۵ دی باشگاه آگاه
عمومی – دانش بازار سرمایه – طراح : الهه عظیم پور
سوال :
با توجه به مطالب گفته شده در ویدئوی زیر، مناسب ترین زمان فروش سهم در ساعات معاملات، چه زمانی است؟
منبع : ویدیو : بازارخوانی – بهترین زمان معامله در روز
پاسخ :
بهترین زمان فروش سهام در بازار بورس اوراق بهادار عبارت است از :
- ۹ الی ۹:۱۵ _ در صورتی که قیمت سهم به قیمت هدف رسیده باشد.
- ۹ الی ۹:۱۵ _ در صورتی که حمایت سهم شکسته شده باشد.
تصویر زیر از ویدیو منتشر شده کارگزاری آگاه استخراج شده است :
مناسب ترین زمان فروش سهم در ساعات معاملات
عمومی – دانش بازار سرمایه – سارا احمدی
سوال :
تعریف زیر مربوط به کدام شاخص است:
” این شاخص، تغییرات قیمت آن بخش از سهام را اندازهگیری میکند که توسط سهامداران حقیقی خرید و فروش میشود “
منبع : ۸ شاخص مهم در بورس اوراق بهادار تهران
پاسخ :
به صورت کلی سهام شرکتهای بورسی را سهامداران حقیقی و حقوقی خریداری میکنند و معمولاً سهامداران حقوقی مالکان پرنفوذی در شرکتهای بورسی به شمار میآیند و در صورت خریداری سهام شرکتهای بورسی، درصد بالایی از سهام شرکت را تصاحب میکنند.
با توجه به این موضوع، به میزان سهامی که معمولاً در شرکتهای بورسی در اختیار سهامداران حقیقی قرار دارد و مرتباً در بازار خریدوفروش میشود، سهام شناور آزاد گفته میشود.
در این میان هرچقدر میزان درصد سهام شناور آزاد یک شرکت بیشتر باشد، برای سرمایهگذاران حقیقی، این شرکت بورسی جذابیت بیشتری دارد.
با توجه به این موضوع، شاخص آزاد شناور تغییرات قیمت آن بخش از سهام را میسنجد که توسط سهامداران حقیقی خریدوفروش میکند؛ این شاخص میتوانند تصویر مناسبی از شرکتهای بورسی در اختیار سهامداران قرار دهد.
شاخص سهام آزاد شناور ( TEFIX )
پاسخ سوال شنبه ۴ دی باشگاه آگاه
عمومی – تحلیل تکنیکال – طراح : حامد مددی
سوال :
کدامیک از الگوهای ادامه دهنده زیر،از انواع مثلث نیست؟
منبع پاسخ : ویدیو : تحلیل تکنیکال پیشرفته – انواع الگوها
پاسخ سوال :
انواع الگو مثلث عبارت اند از :
- مثلث افزایشی یا مثلث صعودی
- مثلث کاهشی یا مثلث نزولی
- مثلث متقارن
- کنج
تصویر زیر از ویدیو منتشر شده کارگزاری آگاه استخراج شده است :
تخصصی – پیش بینی قیمت پایانی سهام شرکت باما – طراح : حمیدرضا صفری
سوال :
قیمت پایانی سهام شرکت باما با نماد “کاما” در پایان معاملات روز چهارشنبه ۸ دی ماه در چه محدوده ای خواهد بود؟ (قیمت بازه ها به ریال است)
پاسخ سوال :
به احتمال قوی در محدوده : ۶۵۰۱ – ۶۸۵۰
تخصصی – پیش بینی شاخص انتهای هفته – طراح : امیر حسین ادیب نیا
سوال :
عدد شاخص در پایان روز معاملاتی چهارشنبه ۸ دی ماه در چه محدوده ای خواهد بود؟
پاسخ سوال :
به احتمال قوی در محدوده : ۷۹۶۰۰ – ۸۰۱۰۰
تخصصی – پیش بینی قیمت پایانی سهام صنایع لاستیکی سهند – طراح: امیر حسین ادیب نیا
سوال :
قیمت پایانی سهام صنایع لاستیکی سهند با نماد “پسهند” در پایان معاملات روز چهارشنبه ۱۵ دی ماه در چه محدوده ای خواهد بود؟ (قیمت بازه ها به ریال است)
پاسخ سوال :
به احتمال قوی : ۲۲۵۰ تا ۲۵۵۰
تخصصی – پیش بینی قیمت پایانی سهام شرکت پارس خودرو – طراح: امیر حسین ادیب نیا
سوال :
قیمت پایانی سهام شرکت پارس خودرو با نماد “خپارس” در پایان معاملات روز چهارشنبه ۲۹ دی ماه در چه محدوده ای خواهد بود؟ (قیمت بازه ها به ریال است)
پاسخ سوال :
به احتمال قوی : ۸۶۰ تا ۹۶۰
پاسخ سوال چهار شنبه ۱ دی باشگاه آگاه
عمومی – دانش بازار سرمایه- طراح: حامد مددی
سوال :
کدامیک از موارد زیر از ۳ معیار اصلی ۵۰ شرکت برتر بورسی نیست؟
منبع : ویدیو : روانشناسی بازار بورس – قابلیت نقدشوندگی
پاسخ سوال :
۳ معیار اصلی ۵۰ شرکت برتر بورسی عبارت اند از :
- میزان داد و ستد سهام در تالار معاملات
- تناوب داد و ستد سهام در تالار معاملات
- میزان تاثیرگذاری شرکت بر کل بازار
تصویر زیر از ویدیو منتشر شده کارگزاری آگاه استخراج شده است :
معیار اصلی ۵۰ شرکت برتر بورسی
عمومی – دانش بازار سرمایه – طراح: سارا احمدی
سوال :
کدامیک از موارد زیر جزو مفروضات مد نظر در تهیه صورتهای مالی نیست؟
منبع : ۴ صورت مالی بسیار مهم و کاربرد آنها در تحلیل بنیادی
پاسخ سوال :
مفروضات مد نظر در تهیه صورتهای مالی عبارت اند از :
- صورتهای مالی با استفاده از سیستم حسابداری تعهدی و اصل تطابق تهیه میشود.
- صورتهای مالی با فرض محافظه کاری تهیه میشوند.
- الزام افشای کامل اعداد و ارقام اضافی در یادداشتهای ضمیمه وجود دارد.
پاسخ سوال سه شنبه ۳۰ آذر باشگاه آگاه
عمومی – قوانین و مقررات بازار اوراق بهادار – طراح: ماریا نطاقی
سوال :
طبق مصوبه تعریف سرمایه گذار نهادی ۲۸مرداد ۸۶
کدام گزینه تعریف سرمایه گذار نهادی محسوب نمیشود؟
پاسخ سوال :
سرمایهگذار نهادی موضوع بند ۲۷ مادۀ یک قانون بازار اوراق بهادار ج.ا.ا عبارتند از:
۱ – بانکها و بیمهها،
۲ – هلدینگها، شرکتهای سرمایهگذاری، صندوق بازنشستگی، شرکت تأمین سرمایه و صندوقهای سرمایهگذاری ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار،
۳ – هر شخص حقیقی یا حقوقی که بیش از ۵ درصد یا بیش از ۵ میلیارد ریال از ارزش اسمی اوراق بهادار در دست انتشار ناشر را خریداری کند،
۴ – سازمانها و نهادهای دولتی و عمومی
۵ – شرکتهای دولتی،
۶ – اعضای هیأت مدیره و مدیران ناشر یا اشخاصی که کارکرد مشابه دارند.
تعریف سرمایهگذار نهادی
سرمایهگذار نهادی ( به انگلیسی: Institutional investor )
- شرکتهای سرمایهگذاری مشترک،
- شرکتهای سرمایهگذاری محدود،
- شرکتهای بیمه عمر که اندوخته اعضا را به شکل سبد سهام و اوراق قرضه نگهداری میکنند،
همه از نمونههای سرمایهگذار نهادی هستند.
این دسته از سرمایهگذاران به دلیل حجم بالای دادوستدهایی که انجام میدهند، همواره نقش به سزایی در عملکرد بازار به عهده دارند. غیبت سرمایهگذاران نهادی در بازار اوراق بهادار پیامدهای جبرانناپذیری در پی خواهد داشت.
سوال :
تخصصی- تحلیل تکنیکال – طراح: حامد مددی
کدامیک از موارد زیر از ورودی های تحلیل تکنیکال نیست؟
پاسخ سوال :
قیمت پایانی از ورودی های تحلیل تکنیکال نیست
تصاویر زیر از ویدیو منتشر شده کارگزاری آگاه استخراج شده است :
ورودی های تحلیل تکنیکال ورودی های تحلیل تکنیکال
ورودی های تحلیل تکنیکال شامل :
- اطلاعات مربوط به قیمت معاملات
- اطلاعات مربوط به حجم معاملات
اطلاعات مربوط به قیمت معاملات شامل :
- قیمت اولین معامله
- قیمت آخرین معامله
- کمترین قیمت معامله شده
- بیشترین قیمت معامله شده
این مقاله در گروه ” بورس ” مجموعه داده پردازان مدرن ، جمع آوری ، اصلاح سازی و منتشر شده است.
منابع اولیه گردآوری : ویکی پدیا ، کارگزاری بانک کشاورزی
آشنایی با انواع شاخصهای بازار سرمایه
در معاملات بورس اوراق بهادار قیمت سهام به عنوان متغیر اصلی تعریف شده و بر اساس آن انواع شاخصها تعریف میشود.
به گزارش سرویس بورس حلقه وصل، سهامداران بازار سرمایه همچون سایر سرمایه گذاران پیش از سرمایه گذاری باید مجموعه ای از آموزش ها را فرا بگیرند. این روزها فعالیت در بورس بیش از هر زمان دیگری به دغدغه گروهی از افراد تبدیل شده است، به همین دلیل قصد داریم شما را با یکی از مفاهیم بازار سرمایه آشنا کنیم.
در معاملات بورس اوراق بهادار دارایی اصلی مورد مبادله قرار می گیرد بنابراین قیمت سهام به عنوان متغیر اصلی تعریف شده و بر اساس انواع شاخص های بورس تعریف می شود. با توجه به این توضیحات به تبیین انواع شاخص های بورس اوراق بهادار تهران مورد استفاده قرار گرفته میپردازیم.
در بورس تهران، ۸ شاخص مهم وجود دارد که از جایگاه تحلیلی بالایی نزد سرمایهگذاران برخوردار هستند. شاخص کل قیمت، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص بازده نقدی، شاخص صنعت و شاخص مالی، شاخص سهام آزاد شناور، شاخص بازار اول و بازار دوم، شاخص ۵۰ شرکت برتر و شاخص ۳۰ شرکت بزرگ از جمله مهمترین شاخصهای مهم در بازار بورس تهران هستند.
در ادامه به تشریح این شاخصها میپردازیم.
شاخص کل قیمت چیست؟
شاخص کل قیمت نشاندهنده سطح عمومی قیمت تمام سهام موجود در بازار بورس است.از آنجایی که شاخص یک عدد است و واحد اندازهگیری خاصی برای آن تعریف نشده است به منظور اینکه قابلیت تفسیر و تحلیل پیدا کند به این صورت عمل میشود. یک سال مشخص را به عنوان سال پایه تعریف میکنند و تمامی ارقام شرکتها در آن سال را به عنوان ارقام مبنا در سال پایه تعریف میکنند. پس از آن تغییرات قیمتی سهام در سالهای بعد را نسبت به آن سال میسنجند و از این طریق رشد یا نزول شاخص اتفاق میافتد.
نکاتی مهم در رابطه با شاخص کل قیمت:
در این شاخص زمانی که شرکتها از محل آورده نقدی و مطالبات سهامداران افزایش سرمایه میدهد و یا تعداد شرکتها کم و یا زیاد میشوند تعدیل می شود که به دلیل پیچیدگی محاسبات از تشریح شیوه آن خودداری می کنند.
زمانی که یک سهم به دلایل مختلفی مانند شفافسازی؛ برگزاری مجمع عمومی عادی و یا به طور فوقالعاده بسته میشود قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی به عنوان مبنای قیمتی آن سهم در شاخص منظور می شود.
از آنجایی که شاخص کل از تعداد سهام شرکتهای مختلف اثر میپذیرد و بنابراین شرکتهای بزرگتر موجب تغییرات بزرگتر شاخص بورس می شوند نباید به طور صرف تغییرات این شاخص را مبنا قرار داد و برای تحلیل و ارزیابی وضعیت کلی بازار باید از سایر شاخصها نیز کمک گرفت. یکی از اتفاقات رایج در بازار این هست که کلیت بازار نزولی است اما چون سه تا ۵ سهم بزرگ بازار صعود سنگین داشتهاند شاخص کل رشد قابلتوجهی را ثبت میکند.
سازمان بورس و اوراق بهادار سهام پذیرش شده در بازار بورس را بر اساس میزان نقدشوندگی، درصد شناوری سهام، وضعیت سودآوری، تعداد سهام و … در دو بازار اول و دوم تقسیمبندی میکند. شاخص قیمت کل برای سهام پذیرفتهشده در هر کدام از این بازارها به تفکیک محاسبه می شود وبه آن شاخص بازار اول و بازار دوم یاد می گویند.
شیوه محاسبه شاخص کل هموزن مشابه شاخص قیمت کل است با این تفاوت که از تعداد سهام شرکت در محاسبه شاخص استفاده میشود. در واقع در این شاخص فارغ از اینکه شرکتها چه اندازهای دارند اثر یکسانی را خواهند داشت در حالی که در شاخص قیمت کل تعداد سهام یک شرکت به عنوان وزن قیمتها اثر بااهمیتی در محاسبات دارد.
سهم الف: ۱۰۰۰ ریال
سهم ب: ۳۰۰۰ ریال
سهم پ: ۲۰۰۰ ریال
شاخص هموزن در سال ۱۳۶۹:
((۱۰۰۰ + ۳۰۰۰ + ۲۰۰۰) / (۱۰۰۰ + ۳۰۰۰ + ۲۰۰۰)) * ۱۰۰ = ۱۰۰
سهم الف: ۲۰۰۰ ریال
سهم ب: ۲۷۵۰ ریال
سهم پ: ۲۵۰۰ ریال
شاخص هموزن در سال ۱۳۷۰ برابر خواهد بود:
((۲۰۰۰ + ۲۷۵۰ + ۲۵۰۰) / (۱۰۰۰ + ۳۰۰۰ + ۲۰۰۰)) * ۱۰۰ = ۱۲۱
همانطور که مشاهده میکنید که شاخص هموزن رشد قابلتوجهتری را نسبت به شاخص کل قیمت در حالت عادی نشان میدهد.
تفاسیر مهم همزمان از شاخص کل قیمت و شاخص کل هموزن:
در بازار بورس تفاسیر همزمان شاخص قیمت کل و شاخص هموزن بسیار رایج است.
زمانی که شاخص کل صعودی است اما شاخص هموزن نزولی است به این معنی است که اغلب سهام بازار نزول داشتهاند در حالی که شاخص کل به دلیل رشد چند سهم مهم شاخص ساز مثبت شده است.
زمانی که شاخص کل نزولی است و شاخص هموزن صعودی است به این معنی است که سهام شاخص ساز و بزرگ بازار به دلایل مختلف نزولی بوده و در نتیجه شاخص کل کاهش پیدا کرده است اما عموم سهام بازار افزایش قیمت را تجربه کردهاند. اگر این حالت طی دو الی ۴ روز کاری اتفاق بیفتد به این معنی خواهد بود که سرمایهگذاران برای کسب سود بایستی به سمت سهام کوچک و متوسط متمایل شوند.
اگر هر دو شاخص باهم نزول کنند: در این حالت عموم بازار با کاهش قیمت روبهرو شده است و اگر این موضوع برای چندین روز متوالی اتفاق بیفتد بستگی به شرایط حاکم بر بازار ممکن است که بازار به سمت رکود پیش میرود.
اگر هر دو شاخص صعود کنند: در این حالت عموم سهام بازار بورس صعودی میشوند و رخداد این حالت در طی چند روز میتواند حکم به صعودی بودن بازار طی روزها یا ماههای آتی را بدهد.
شاخص قیمت و بازده نقدی چیست؟
شاخص قیمت و بازده نقدی بیانگر بازدهی کل بورس اوراق بهادار تهران است. سود حاصل از سرمایهگذاری در بازار بورس از دو محل است:
سود نقدی مصوب مجامع
سود ناشی از افزایش قیمت سهام. شاخص اخیر هر دو مورد را در خود دارد و هر دو را نمایش میدهد. این شاخص به شاخص TEDPIX معروف است و فرمول محاسبه آن مشابه شاخص قیمت است با این تفاوت که در مخرج کسر علاوه بر قیمت در سال ۱۳۶۹ سود نقدی پرداختی در آن سال نیز منظور میشود.
شاخص بازده نقدی چیست؟
این شاخص تنها بازدهی ناشی از سود مصوب مجامع را که به سود نقدی معروف است محاسبه می کند و از این دریچه بازدهی ناشی از تمام سودهای پرداختی توسط شرکتهای بورسی را محاسبه می کند. نکته مهم آنکه وقتی این شاخص نزول کند به این معنی است که در مجامع سود کمتری پرداخت می شود و در این حالات نباید خیلی به انتظار کسب سود نقدی سنگین باشیم و انتظارات و یا سبک معاملهگری خود را اصلاح کنیم.
شاخص صنعت و شاخص مالی:
پیش از اینکه بخواهیم در رابطه با این دو شاخص مطالبی را خدمت شما بیان کنیم لازم است تا به این نکته اشارهکنیم که شرکتها را بر اساس ماهیت فعالیتشان میتوان تقسیمبندی کرد. شرکتهای تولیدی و خدماتی دو دسته اصلی شرکتهای بورسی را شامل میشوند. بیش از ۶۰ درصد شرکتهای فعال در بورس را شرکتهای تولیدی تشکیل میدهند.
همچنین مشاوره مالی و شرکتهای تأمین سرمایه جزء خدمات مالی محسوب میشوند. شرکتهای حاضر در دسته اول را در زمره شاخص صنعت و شرکتهای حاضر در حوزه دوم را در شاخص مالی تقسیمبندی میکنند. برای مثال شرکت پتروشیمی زاگرس و پتروشیمی فنآوران که به تولید متانول اشتغال دارند در شاخص صنعت و شرکت تأمین سرمایه نوین و تأمین سرمایه لوتوس پارسیان در شاخص مالی تقسیمبندی می شود.
شیوه محاسبه هر دو شاخص بر اساس میانگین موزون شرکتهای فعال در آن شاخص هستند، در واقع مشابه شاخص کل قیمت محاسبه میکنند و تفاوت آنها با شاخص مزبور در تعداد شرکتهای حاضر در آن صنعت است.
شاخص سهام آزاد شناور(TEFIX) :
برخی از شرکتهای حقوقی مالکیت اصلی و عمده شرکتهای سهامی را بر عهده دارند. زمانی که یک شرکت یا شخص حقوقی یا حقیقی درصد بالایی از سهام یک شرکت را در اختیار داشته باشد به عنوان سهامدار اصلی آن شرکت شناخته میشود و سهام تحت مالکیت آنها معمولاً جزو سهامی به حساب نمیآید که به صورت فعال در بازار معامله شود.
شناوری سهام به درصدی از سهام یک شرکت اشاره دارد که نزد سرمایهگذاران خرد (غالبا حقیقی) قرار دارد و قابلیت فروش مجدد در آینده نزدیک را دارد و خرید سهام با هدف نگهداری و یا افزایش کنترل و نفوذ در شرکت خریداری نمی شود.
درصد شناوری یک سهم در سایت بورس اوراق بهادار نمایش داده میشود. شاخص سهام آزاد شناور، تغییرات آن بخش از سهام یک شرکت را محاسبه میکند که توسط سرمایهگذاران خرد مورد معامله قرار میگیرد، شیوه محاسبه مشابه شاخص کل قیمت است و تفاوت با آن شاخص در تعداد سهامی است که به عنوان ضریب قیمت لحاظ میشود.
برای مثال در شاخص کل قیمت صد درصد سهام فولاد مبارکه یعنی ۱۳۰ میلیارد سهم به عنوان ضریب قیمت فولاد مبارکه لحاظ می شود در حالی که در شاخص سهام آزاد شناور تنها ۲۵ درصد سهام این شرکت یعنی ۳۲٫۵ میلیارد سهم آن به عنوان ضریب قیمت لحاظ میشود. یکی از نکات تفسیری حائز اهمیت این هست که هرچه درصد شناوری سهام پذیرفته شده در بازار بورس بیشتر باشد نتیجه این شاخص به تغییرات شاخص شاخص آزاد شناور (TEFIX) کل قیمت نزدیکتر خواهد بود و هر چه درصد شناوری پایینتر باشد به نظر میرسد که نتیجه حاصل از شاخص سهام شناور آزاد واقعیتر باشد.
شاخص ۵۰ شرکت برتر:
سازمان بورس اوراق بهادار هر سه ماه یکبار فهرست ۵۰ شرکت برتر بورس را که بالاترین درجه نقد شوندگی را دارند ارائه می کند. شاخص ۵۰ شرکت برتر میانگین وزنی این ۵۰ شرکت را مشخص می کند، بنابراین شیوه محاسبه این شاخص مشابه شاخص کل قیمت است با این تفاوت که تعداد شرکتهای لحاظ شده در این شاخص تنها ۵۰ شرکت است در حالی که در شاخص کل بیش از ۱۰۰ شرکت در آن لحاظ می شوند.
شاخص ۳۰ شرکت بزرگتر:
بزرگی شرکتها در سایت سازمان بورس بر اساس ارزش روز یک شرکت محاسبه میشود. برای محاسبه ارزش روز سهام یک شرکت از رابطه زیر کمک گرفته میشود:
قیمت پایانی سهام × تعداد کل سهام شرکت = ارزش روز یک شرکت
۳۰ شرکت بزرگتر شامل شرکتهایی میشود که در صدر ۳۰ شرکت بزرگ بورس قرار بگیرند و شاخص سی شرکت بزرگتر میانگین وزنی این ۳۰ شرکت را برآورد مینماید و شیوه محاسبه آن مشابه شاخص کل قیمت است. معمولاً در دوران رکود بازار و زمانی که شاخص مسیر مشخصی ندارد با انجام معاملات بلوکی در سهامی که جزو ۳۰ شرکت بزرگتر هستند رقم شاخص را تغییر بااهمیتی میدهند.
تشخیص ارزندگی سهم از حرکات شاخص
در این ویدئو به بررسی ارتباط بین نمادها و ارزندگی اونها بر اساس حرکات شاخص کل و شاخص کل وزن که دو شاخص اصلی بازار بورس هستند، میپردازیم. یعنی شما میتوانید سهام موجود در پرتفوی خود را بررسی کنید که آیا این سهم در شرایط شاخص آزاد شناور (TEFIX) کنونی با توجه به وضعیت نمودار شاخص کل و شاخص هم وزن امکان رشد و سود آوری برای شما را دارد یا خیر.
شاخص کل
شاخص کل بورس نموداری هست که به وسیله آن وضعیت و شرایط سهام شرکت های موجود در بازار را به ما نشان می دهند. به عنوان مثال مثبت بودن حرکات شاخص نشان از وضعیت مناسب در شرکتهای بزرگ بازار دارد و منفی شدن شاخص کل به معنی اصلاح قیمتی و شرایط نزولی در سهام شرکت های اصلی و بزرگ بازار بورس میباشد.شاخص آزاد شناور (TEFIX)
شاخص کل هم وزن
در شاخص هم وزن بر خلاف شاخص کل تاثیرگذاری شرکتهای کوچکتر بر شاخص نیز در درنظر گرفته شده است. به زبان سادهتر اگر در شاخص کل نسبت وزنی شرکتهای بزرگتر بیشتر لحاظ شود در شاخص کل هم وزن کلیه شرکتهای بورسی با وزنی برابر در روند شاخص تاثیر گذار هستند.
تفاوت تاثیر شاخص کل و شاخص هم وزن
در نمودار شاخص کل ما وضعیت کلی شرکت های اصلی بازار و روند بازار را متوجه میشویم و تاثیرات شرکتهای بزرگتر در روند این شاخص ملاک اصلی است. یعنی ممکن است کلیت شرکت های کوچک و متوسط بازار منفی باشند ولی چند شرکت بزرگ اصلی که مثبت هستند وضعیت شاخص کل را مثبت و خوب نشان دهند. ولی در شاخص هم وزن همه اثرات به یک میزان است و روند و وضعیت شرکتهای متوسط و کوچک بازار را بر اساس این شاخص بهتر میتوان متوجه شد.
تشخیص ارزندگی سهام با توجه به روند شاخص کل
حالت اول حالتیکه شاخص کل یا شاخص هم وزن رشد میکند و سهام ما هم با شاخص کل رشد میکنند.
حالت دوم وضعیتی است که شاخص کل یا شاخص هم وزن مثبت میشوند، ولی سهم ما درجا میزند.
حالت سوم حالتیه که شاخص کل یا شاخص هم وزن دارن رشد میکنند، ولی سهم ما منفی میخورد.
حالت چهارم حالتی است که شاخص کل یا شاخص هم وزن منفی هست ولی سهم ما مثبت میخورد.
حالت پنجم حالتی هستش که شاخص کل و شاخص هم وزن منفی هست و سهم ما هم منفی هست.
دیگر شاخص های بورس
- شاخص TEDPIX یا شاخص قیمت و بازده نقدی سهام ( در واقع نام دیگر شاخص کل بورس است که در رسانه ها و اخبار نیز از آن صحبت میشود)
- شاخص قیمت TEPIX که نشان دهنده روند عمومی تغییر قیمت سهام همه شرکتهای پذیرفته در سازمان بورس تهران است.
- شاخص TEFIX یا شاخص سهام آزاد شناور بیانگر وضعیت آن قسمت از سهام شناور یا قابل خرید و فروش شرکت ها در بازار بورس اوراق بهادار تهران میباشد.
این نوشته در ویدئو ارسال شده و با اول بورس، بورس، سهام ارزنده، سود، شاخص بوس، شاخص کل برچسب گذاری شده است.
دیدگاه شما