قراردادهای ارزی

پرداخت ۱۰ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار تسهیلات ارزی توسط صندوق توسعه ملی در ۱ سال

صندوق توسعه ملی طی یک سال گذشته ۱۲ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان را با هدف رونق تولید به ۱۰ هزار و ۹۶ طرح تخصیص داده است. در کنار این موضوع در مجموع ۱۰ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار تسهیلات نیز به صورت ارزی پرداخت شده است.

به گزارش چابک آنلاین به نقل از تسنیم، براساس آمارهای اعلام شده از سوی صندوق توسعه ملی، در بخش ریالی 2 هزار میلیارد تومان با امضای تفاهمنامه با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، 2 هزار میلیارد تومان با امضای تفاهمنامه با وزارت میراث فرهنگی و گردشگری و 12 هزار و 100 میلیارد تومان نیز به منظور سپرده‌گذاری از طریق انعقاد 169 فقره قرارداد با 20 بانک عامل تخصیص یافته است.

در حوزه تسهیلات دلاری نیز صندوق توسعه ملی ظرف یک سال گذشته 5 میلیارد دلار برای کالاهای اساسی، 200 میلیون دلار به عنوان کمک به صندوق تثبیت بازار سرمایه، 3.1 میلیارد دلار انعقاد قرارداد عاملیت ارزی با 9 بانک عامل، 2 میلیارد دلار وصول مطالبات معوق صندوق و 500 میلیون دلار تخصیص اعتبار برای اعطای تسهیلات اعتبار خریدار پرداخت کرده است.

تخصیص 12 هزار و 300 میلیارد تومان منابع به 10 هزار طرح تولیدی

گفتنی است، منابع صندوق توسعه ملی با هدف رونق تولید طی یکسال گذشته به بخش‌های زیرساختی تولید اختصاص پیدا کرد که در مجموع شامل 10 هزار و 96 طرح می‌شود. در این بین 7 هزار و 800 هزار میلیارد تومان به 782 طرح صنعتی، 900 میلیارد تومان به 86 طرح گردشگری، 600 میلیارد تومان به 228 طرح صنایع تبدیلی و تکمیلی و همچنین 3 هزار میلیارد تومان به 9 هزار طرح حوزه آب و کشاورزی تخصیص یافته است.

در این بین و به منظور کمک به تکمیل 82 طرح از طرح‌های تامین مالی شده با درخواست امهال دوران مشارکت موافقت شده است. ضمن اینکه برای نظارت بر طرح‌ها از 70 پروژه تامین مالی شده ارزی و ریالی بازدید شده است.

همچنین در راستای تبیین برنامه‌ها و تدوین اسناد به منظور تغییر رویکرد و رویه‌ها طی سال گذشته بحث آسیب‌شناسی عملکرد 10 ساله صندوق توسعه ملی ، برگزاری 22 وبینار علمی-آموزشی جهت معرفی عملکرد صندوق توسعه ملی و همچنین برگزاری همایش صندوق ثروت ملی و عدالت بین‌نسلی با حضور جامعه نخبگانی برگزار شد.

به منظور تحقق اهداف صندوق توسعه ملی و تغییر رویه‌های گذشته، تدوین و پیگیری اسناد مختلفی از جمله پیشنهاد نظام‌نامه سرمایه‌گذاری داخلی صندوق توسعه ملی، سند اصلاحات اساسنامه صندوق توسعه ملی در برنامه هفتم توسعه، مشارکت در تدوین برنامه هفتم توسعه و نگاشت نقش موثر صندوق در اقتصاد کشور و تدوین شیوه‌نامه وصول مطالبات صندوق توسعه ملی و ابلاغ توسط رییس جمهور در دستور کار صندوق توسعه ملی قرار گرفت.

ارتقاء رتبه صندوق توسعه ملی در مراجع بین‌المللی

در حوزه بین‌الملل نیز صندوق توسعه ملی اقداماتی نظیر تصویب شیوه‌نامه سرمایه‌گذاری خارجی، سپرده‌گذاری ارزی(تصویب چارچوب قرارداد جهت اعطلای تسهیلات اعتبار خریدار) و انجام اقدامات اولیه تاسیس بانک آفشور انجام شده است. همچنین کسب رتبه 17 از نظر میزان دارایی در رتبه‌بندی موسسه صندوق‌های ثروت ملی (‌SWFI) و کسب رتبه 52 از 100 در تابلوی امتیازدهی حکمرانی، پایداری و تاب‌آوری موسسه جهانی صندوق‌های ثروت‌های ملی(GSWF) از جمله تنایج اقدامات انجام شده است.

در ارتباط بین ایران و روسیه نیز فعالیت‌هایی در چارچوب همکاری‌های راهبردی دو کشور انجام شده است. با توجه به این مسئله قراردادهای ارزی قراردادهای ارزی تخصیص یک میلیارد یورو در غالب اعتبار خریدار و فروشنده از سوی شورای هماهنگی همکاری‌های کشورهای هدف(روسیه) ابلاغ شده است. همچنین اقدامات اولیه در راستای تاسیس صندوق مشترک ایران و روسیه نیز صورت پذیرفته است.

آیا می‌توان قرارداد‌های هوشمند را تغییر داد؟ تاثیر آن بر روی پروژه‌ها چیست؟

قراردادهای هوشمند به منزله انجام خودکار انواع فعالیت‌ها در بلاکچین ساخته شده‌اند. به عبارت ساده‌تر وظیفه قراردادهای هوشمند، تنظیم و انجام انواع قراردادها با اقدامات پیش‌بینی شده در آن‌ها به صورت خودکار است. قراردادهای هوشمند به افراد اجازه می‌دهند بدون نیاز به شخص ثالث با یکدیگر تبادلات مالی داشته و از انجام صحیح این تبادلات اطمینان داشته باشند؛ اما آیا تمامی قراردادهای هوشمند ایمن هستند و برنامه‌نویسان آن‌ها نمی‌توانند آنها را تغییر دهند؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا قابلیت تغییر دادن قراردادهای هوشمند را بررسی کنیم، انواع قراردادهای هوشمند تغییرناپذیر و قابل تغییر را بشناسیم، با مزایا و معایب هر کدام از آن‌ها آشنا شویم و بتوانیم آن‌ها را تشخیص دهیم.

قرارداد هوشمند چیست؟

قراردادهای هوشمند به منظور تسهیل مراودات مالی و غیرمالی بین افراد و در فضای بلاک چین برای مشاهده تمامی کدها و شفافیت تراکنش‌ها طراحی شده است. در واقع قراردادهای هوشمند امکان انجام معاملات قابل اعتماد بدون نیاز به ناظر یا شخص ثالث را فراهم می‌کنند. به همین دلیل با استفاده از این قراردادها نیازی به واسطه‌‌هایی همچون بانک‌ها، شرکت‌های مختلف، افراد ناظر و غیره نیست و انجام تراکنش‌ها در قراردادهای هوشمند به طور کاملا غیرمتمرکز انجام می‌شود.

قراردادهای هوشمند کدهای برنامه‌نویسی هستند که به واسطه آن‌ها، قوانینی که در این کدها از قبل تعریف شده است، به صورت خودکار اجرا می‌شوند. استفاده از قراردادهای هوشمند به کاربران و برنامه‌های غیرمتمرکز (DAPP) مختلف اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به اعتماد به یکدیگر و فقط با اتکا به کدهایی که از پیش طرز استفاده از DAPP‌ها در آن‌ها تعیین شده است، با یکدیگر تعامل داشته باشند.

استفاده از قراردادهای هوشمند باعث می‌شود تا افراد بتوانند با اعتماد به کدهای برنامه‌نویسی که قابلیت تغییر ندارند، با یکدیگر و با برنامه‌های مختلف ارتباط برقرار کنند؛ اما هر از چندگاهی در قراردادهای هوشمند مشکلاتی پدیدار می‌شود که ممکن است کدهای آن شامل باگ یا قراردادهای ارزی قراردادهای ارزی خطا باشند.

این موضوع باعث می‌شود کلاه‌برداران بتوانند به راحتی از مشکلات ناشی از کدها استفاده کرده و اموال کاربران را به سرقت ببرند. برای جلوگیری از چنین شرایطی نوعی از قراردادهای هوشمند به نام قراردادهای هوشمند قابل تغییر ایجاد شده‌اند. قراردادهای هوشمند قابل تغییر به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهند تا قراردادهای ارزی مشکلات قراردادهای هوشمند را برطرف کرده و آن‌ها را به‌روز‌رسانی کنند. در ادامه قراردادهای هوشمند قابل تغییر و انواع آن‌ها را بررسی کرده و مزایا و معایب آن‌ها را تشریح می‌کنیم.

قابلیت تغییر دادن قراردادهای هوشمند

همانطور که می‌دانید قراردادهای هوشمند پس از استقرار در بلاک چین تغییر‌ناپذیر هستند؛ اما ممکن است شرایطی مثل برطرف کردن یک باگ نرم‌افزاری، نیاز به عوض کردن طرز عملکرد قرارداد و یا نیاز به اضافه کردن یک ویژگی جدید به برنامه خود داشته باشید. در این صورت اگر بخواهید هر کدام از تغییرات بیان شده را در اسمارت کانترکت خود پیاده سازی کنید، باید آن را قراردادهای ارزی به طور کامل عوض کرده و یک قرارداد هوشمند جدید تعریف کنید.

در این صورت نیاز است تا تمام کاربران دارایی‌های خود را به کانترکت جدید انتقال دهند که عملی وقت‌گیر است و نیاز به حمایت و انجام این کار توسط تمامی کاربران دارد؛ این موضوع هر از چند گاهی برای برخی از توکن‌ها رخ می‌دهد که با تغییر قرارداد هوشمند خود به نسخه جدیدی انتقال یا اصطلاحا (Migrate) پیدا می‌کنند؛ به طور مثال نسخه جدید بیت تورنت (Bittorrent) که چندی پیش معرفی شد، نمونه‌ای از تغییر قراردادهای هوشمند به‌منظور به‌روز‌رسانی و افزودن ویژگی‌های جدید است.

برای انجام این کار لازم است تا تیم توسعه‌دهنده شبکه‌ای که قصد Migrate به قرارداد هوشمند جدید را دارد، با صرافی‌های مختلف همکاری کرده تا توکن جدید خود را عرضه کند. همچنین کاربران آن نیز باید توکن‌های ورژن قبلی خود را به ورژن جدید تبدیل کنند تا بتوانند از خدمات آن استفاده کنند. این موضوع بسیار زمان‌بر و هزینه‌بر است و نیاز به یک برنامه‌ریزی درست و دقیق برای اجرا دارد.

قابلیت تغییر‌پذیری در قراردادهای هوشمند با هدف حل این مشکل ایجاد شده‌اند. توسعه‌دهندگان می‌توانند تغییرات خود را بدون نیاز به عوض کردن قرارداد هوشمند انجام داده و آن را به‌روز‌رسانی کنند. در ادامه روش‌هایی که به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد قراردادهای هوشمند با زبان برنامه‌نویسی سالیدیتی (Solidity) را روی شبکه‌های اتریوم، بایننس اسمارت چین، پالیگان یا هر بلاک چین سازگار با ماشین مجازی اتریوم (EVM) تغییر دهند، بیان می‌کنیم. برای انجام این کار می‌توان از چند روش مختلف استفاده کرد، که به شرح زیر هستند:

Master-Slave contracts

تکنیک Master-Slave یکی از اساسی‌ترین و آسان‌ترین تکنیک ها برای ارتقای قراردادهای هوشمند است. در این تکنیک یک قرارداد اصلی (Main Contract) به همراه تمام قراردادهای دیگر که به آن‌ها قراردادهای فرعی گفته می‌شود، ایجاد و در قرارداد هوشمند مستقر می‌شوند.

قرارداد اصلی آدرس تمام قراردادهای دیگر را در خود ذخیره می‌کند و هر زمان که نیاز باشد، از آن‌ها استفاده می‌کند. قراردادهای فرعی در این تکنیک به عنوان قراردادهای قابل تغییر عمل می‌کنند و هر زمان که نیاز به برقراری ارتباط با سایر قراردادها داشته باشند، آخرین آدرس سایر قراردادها را از قرارداد اصلی دریافت می کنند. برای ارتقای قرارداد هوشمند در تکنیک Master-Slave ویژگی‌های مورد نظر به قراردادهای فرعی اضافه می‌شوند و آدرس قرارداد جدید، در قرارداد اصلی اضافه می‌شود.

به عبارت ساده‌تر در روش Master-Slave یک قرارداد هوشمند اصلی با یک سری از قراردادهای هوشمند فرعی در ارتباط است. در این روش قرارداد اصلی قابل تغییر نیست و فقط می‌توان قراردادهای فرعی که با آن در ارتباطند را تغییر داد و ویژگی‌ها و به‌روز‌رسانی‌های مختلف را از تغییر آن‌ها در قرارداد اصلی اعمال کرد. اگرچه این تکنیک بهترین راه برای توسعه قراردادهای قابل ارتقا نیست، اما ساده ترین راه است. یکی از محدودیت‌های این روش این است که نمی‌توان داده‌ها یا دارایی‌های قرارداد را به راحتی به یک قرارداد جدید منتقل کرد.

Eternal Storage contracts

در این تکنیک قراردادهای اصلی (Logic Contract) و قراردادهایی که داده‌ها در آن‌ها ذخیره می‌شوند (Data Contract) را از یکدیگر جدا می‌کنیم. Data Contract قراردادی دائمی، غیر قابل ارتقا و تغییر است؛ اما Logic Contract را می توان به تعداد دفعات مورد نیاز ارتقا داد و این تغییرات در Data Contract نیز قابل مشاهده است. به همین دلیل هنگامی که تغییراتی در Logic Contract اعمال می‌شود، کاربران نیز از این تغییرات مطلع می‌شوند.

تکنیک Eternal Storage contracts یک تکنیک نسبتا اساسی است، اما یک نقص آشکار دارد. از آنجایی که Data Contract غیر قابل ارتقا است، هر تغییری که در ساختار این قرارداد مورد نیاز باشد یا یک اشکال یا باگ در آن وجود داشته باشد، غیر قابل تغییر است و به همین دلیل وجود یک اشکال در این نوع قراردادها می‌تواند کل قرارداد هوشمند را به خطر انداخته و باعث از بین رفتن آن شود؛ به طور مثال با پیدا شدن یک ایراد در این نوع قراردادها هکر می‌تواند موجودی کل آن‌ها را به سرقت ببرد و هیچ راهی برای جلوگیری یا مسدود‌سازی دارایی‌های به سرقت رفته وجود نخواهد داشت. مشکل دیگر این تکنیک این است که برای آپدیت Logic Contract نیاز به برقراری ارتباط با بلاک چین اصلی و پرداخت کارمزد است. این تکنیک معمولا با تکنیک Master-Slave ترکیب می شود تا ارتباطات بین قراردادی را تسهیل کند.

Upgradable Storage Proxy Contracts

یکی دیگر از روش‌های تغییر دادن قراردادهای هوشمند Upgradable Storage Proxy Contracts نام دارد، که یکی از رایج‌ترین روش‌های پیاده سازی پراکسی کانترکت‌ها است. در این نوع از اسمارت کانترکت‌ها می‌توان با قرار دادن قراردادهای ذخیره‌سازی (storage contracts) همیشگی به عنوان پروکسی برای قرارداد اصلی (Logic Contract)، از پرداخت هزینه کارمزد اضافی جلوگیری کرد.

در این نوع از قراردادهای هوشمند، پراکسی کانترکت و قرارداد اصلی هر دو از یک storage contracts استفاده می‌کنند. قرارداد پروکسی یک تابع بازگشتی دارد که آن را از قرارداد اصلی فراخوانی می‌کند، تا قرارداد اصلی بتواند تغییراتی در ذخیره‌سازی پروکسی ایجاد کند. به عبارت ساده‌تر در Upgradable Storage Proxy Contracts کاربران با پراکسی کانترکت‌ها در ارتباط هستند.

پراکسی کانترکت‌ها قابل تغییر و به‌روز‌رسانی نبوده و تغییرات و آپدیت‌ها همگی در قرارداد اصلی اعمال می‌شوند و تغییرات حاصله در storage contracts ذخیره می‌شوند. این نوع از قراردادها دارای مزایا و معایبی هستند که می‌تواند منجر به ایجاد قابلیت‌های فراوان و یا سو استفاده توسط توسعه‌دهندگان قراردادهای هوشمند شود.

یکی از بزرگترین مزایای پراکسی کانترکت‌ها امکان به‌روز‌رسانی و اعمال تغییرات بدون نیاز به پرداخت کارمزد اضافه و از بین بردن مشکلات و باگ‌های قرارداد هوشمند اصلی در مواقع ضروری است. همچنین یکی از اصلی‌ترین معایب آن امکان ایجاد تغییرات مخرب توسط توسعه‌دهندگان در این قراردادها بدون اعلام به کاربران آن است. این موضوع می‌تواند باعث شود در صورتی که تیم توسعه‌دهنده قرارداد هوشمند افرادی سود‌جو باشند، بدون اعلام قبلی به کاربران خود دارایی آن‌ها را در اختیار گرفته و یا به سرقت ببرند.

نحوه تشخیص Proxy Contracts از قراردادهای هوشمند

برای تشخیص پراکسی کانترکت‌ها دو راه پیش روی کاربران قرار دارد. در روش اول کاربران می‌توانند از سایت اتراسکن (EtherScan) استفاده کنند و در روش دوم می‌توانند اطلاعات مورد نیاز خود را از کدهای قرارداد هوشمند، بیابند. در ادامه به طور اجمالی نحوه انجام این روش‌ها را در شبکه اتریوم توضیح می‌دهیم:

استفاده از سایت اتر اسکن

کاربران می‌توانند آدرس قرارداد هوشمند مورد نظر خود را از سایت‌هایی مثل CoinMarketcap کپی کرده و به سایت اتر اسکن مراجعه کنند. ابتدا از سایت کوین مارکت کپ آدرس قرارداد هوشمندی که قصد بررسی آن را دارید کپی کنید. در اینجا ما قرارداد هوشمند پلتفرم وام‌دهی آوه (Aave) را که از پراکسی کانترکت استفاده می‌کند، مورد بررسی قرار می‌دهیم.

سپس به سایت اتراسکن مراجعه کرده و آدرس قرارداد هوشمند مورد نظرشان را جستجو کنید. پس از جستجو قرارداد هوشمند بر روی Contract کلیک کنید.

پس از کلیک روی Contract، در صورتی که با عبارت Read as Proxy روبرو شوید، یعنی قرارداد هوشمند مورد نظر شما از نوع پراکسی کانترکت‌ها بوده و قابلیت تغییر و به‌روز‌رسانی توسط توسعه‌دهندگان آن وجود دارد.

استفاده از کدهای قرارداد هوشمند

ساده‌ترین راه برای دریافتن نوع قرارداد هوشمند، مطالعه و بررسی کدهای استفاده شده در ساختار اسمارت کانترکت است. کاربران می‌توانند با مراجعه به سایت‌های مثل اتراسکن و یافتن قرارداد هوشمند پروژه مدنظرشان، با بررسی کدهای آن متوجه شوند که کد‌های استفاده شده در اسمارت کانترکت پروژه از نوع پراکسی است یا خیر. همانطور که پیشتر بیان شد در پراکسی کانترکت‌ها کاربران با کدهای اصلی در ارتباط نیستند و در واقع کدهای Proxy Contract کد پروژه نبوده و توسعه‌دهندگان می‌توانند کد اصلی پروژه را تغییر دهند. کد زیر مربوط به پلتفرم Aave است که در ساختار این کد نوع قرارداد هوشمند این پلتفرم که از نوع پراکسی کانترکت‌ها است، قابل مشاهده است.

شایان ذکر است که فقط تیم توسعه‌دهنده یک پلتفرم یا یک توکن به کدهای آن دسترسی داشته و فقط این افراد هستند که می‌توانند تغییرات و به‌روز‌رسانی‌ها را در قراردادهای هوشمند قابل تغییر، اعمال کنند.

جمع بندی

قابلیت تغییر دادن قراردادهای هوشمند را نه می‌توان به عنوان یک مزیت و نه به عنوان یک عیب در نظر گرفت. این قابلیت می‌تواند در عین حال که امکانات بی‌نظیری را در اختیار توسعه‌دهندگان برای به‌روز‌رسانی و توسعه اسمارت کانترکت‌ها قرار می‌دهد، منجر به سو استفاده و از دست رفتن دارایی کاربران نیز شود. کاربران برای استفاده از پلتفرم‌های مختلف باید مسائل مختلفی را مد نظر قرار دهند و با توجه به پارامترهای متعددی اقدام به سرمایه‌گذاری در پلتفرم‌های مختلف کنند. یکی از این پارامترها بررسی قرارداد هوشمند، پلتفرم‌ها و توکن‌های مختلف است. کاربران باید با توجه به قرارداد هوشمند پلتفرم یا توکنی که قصد سرمایه‌گذاری در آن را دارند، از میزان دسترسی توسعه‌دهندگان آن‌ها به قرارداد هوشمند مطلع شوند و پس از بررسی تیم سازنده و پشتوانه آن اقدام به سرمایه‌گذاری کنند.

قرارداد عاملیت ارزی صندوق توسعه ملی با بانک‌های عامل تا ۱۱۵میلیارد دلار بوده

بررسی جزئیات نشان می دهد که از طرح های تامین مالی شده ۳۱۳ طرح، موفق به گشایش اعتبار اسنادی به مبلغ ۳۰.۲ میلیارد دلار شده و به ۳۰۷ طرح با حدود ۲۱.۸ میلیارد دلار پرداخت قطعی صورت گرفته است.

بر اساس قانون، صندوق توسعه ملی موظف است از محل ارزهای نفتی که در سال به این صندوق واریز می شود نسبت به تامین مالی طرح های اقتصادی و سرمایه گذاری در قالب اعطای تسهیلات بانکی به بخش های غیر دولتی و سرمایه گذاری در بازارهای پولی و مالی خارجی اقدام کند که این منابع در دو بخش ارزی و ریالی سالانه در قالب تسهیلات ریالی و ارزی پرداخت می شود.

به گزارش کارآفرین نیوز، بخشی از این منابع در قالب قراردادهای عاملیت ارزی اختصاص پیدا می کند و قرارداد عاملیت ارزی منعقده بین صندوق و بانک های عامل قراردادی است که بر مبنای درخواست قراردادهای ارزی بانک و تا سقف مبلغ تعیین شده توسط صندوق در قرارداد، به بانک اجازه تامین مالی ارزی طرح های دارای اهلیت متقاضی و توجیه فنی، مالی و اقتصادی را پس از طی مراحل تصویب طرح در بانک عامل و تایید صندوق توسعه ملی می دهد.

این در حالی است که بررسی تازه ترین گزارش عملکرد صندوق توسعه ملی از زمان تاسیس (۱۳۹۰) تا پایان شهریورماه امسال نشان می دهد که بخش عمده تسهیلات اعطایی از محل صندوق توسعه ملی به صورت ارزی و بر اساس اساسنامه و با عاملیت بانک های طرف قرارداد به متقاضیان پرداخت شده است؛ به طوری که کل قراردادهای عاملیت ارزی منعقده با بانک های عامل تا پایان شهریور ماه امسال ۱۱۴.۹ میلیارد دلار بوده که ۵.۸ میلیارد دلار آن سهمیه برای بانک های عامل مصوب شده و قرارداد ۱۰ بانک به مبلغ ۳.۷ میلیارد دلار منعقد و ابلاغ شده است.

کل مبلغ پذیرش شده توسط صندوق جهت اعطای تسهیلات به ۳۱۷ طرح ارزی تامین مالی تا پایان شهریور ماه امسال بالغ بر ۳۴ میلیارد دلار بوده است که از این میزان ۳۱۵ طرح به مرحله تخصیص ارز با مبلغی بیش از ۳۳.۶ میلیارد دلار رسیده است.

بررسی جزئیات نشان می دهد که از این طرح های تامین مالی شده ۳۱۳ طرح تا پایان شهریور موفق به گشایش اعتبار اسنادی به مبلغ ۳۰.۲ میلیارد دلار شده و به ۳۰۷ طرح با حدود ۲۱.۸ میلیارد دلار پرداخت قطعی صورت گرفته است.

با توجه به منابع تخصیصی به ۳۱۵ طرح تامین مالی شده میزان پیشرفت مالی این طرح ها فقط از محل منابع صندوق تا پایان شهریور ماه حدود ۶۵ درصد است.

معاملات فیوچرز Futures چیست و چطور باعث افزایش سود می شوند؟

قراردادهای آتی یا معاملات فیوچرز چیست و آیا در بازار ارز دیجیتال و بیت کوین نیز کاربرد دارد؟

معاملات فیوچرز که به آنها معاملات آتی یا Trading Futures نیز گفته می­ شود، یک قرارداد یا توافق نامۀ قانونی است که در زمان امضای قرارداد، معامله گران قیمتی توافقی برای خرید یا فروش یک کالا، یا مقدار مشخصی از یک محصولِ تولیدی و یا یک آیتم مالی را تعیین می­کنند. در واقع این قیمت را با بهای معینی برای تاریخ مشخصی در آینده یا قبل از تاریخ مشخص شده در آینده، برآورد می­کنند.

کالا یا ابزاری که طبق قراردادهای آتی تحویل می­شود، لازم است از لحاظ کیفیت و کمیت مشمول استاندارد بوده و زمان، قیمت و مکان داد و ستد آن نیز از پیش مشخص شده باشد. زمانی که به تاریخ مورد نظر قید شده در قرارداد برسید، معامله بر پایه قیمتی که در قرارداد توافق شده، انجام می‌گردد.

امکاناتی که در معاملات آینده تعبیه شده به افراد امکان می­دهد ریسک مربوط به مشاغل اصلی خود را کاهش دهند. شما می­توانید با معاملات فیوچرز در مورد خرید یا فروش قراردادهای سهام، در برابر تغییر نرخ بهره از سرمایه خود محافظت کنید. شما می­توانید با خرید یا فروش یک قرارداد ارزی، در برابر واریانس مبادله ارز که بر میزان پس انداز حساب مالی شما تأثیر می­گذارد، از معامله خود در برابر خطر احتمالی، محافظت نمایید.

چه مواردی مشمول معاملات آتی می­گردند؟

معاملات فیوچرز یا قراردادهای آتی استاندارد، بوسیله کالاهای متنوع و مبادلات آتی تعریف شده است. بسیاری از “کالاها” وجود دارند که قراردادهای آینده مربوط به آنها هستند و به آن­ها commodity گفته می­شود. تقریباً برای هر کالایی می­توان قرارداد آتی را تعریف کرد.

به عنوان مثال، برخی از مواد غذایی، سوخت های مختلف، فلزات گرانبها، اوراق بهادار، انواع ارز و حتی برخی از محصولات دور از تصور مانند تراشه های نیمه هادی، از محصولاتی است که با معاملات فیوچرز مورد معامله واقع می­شوند.

کالاهای معمولی شامل مواد غذایی (از قبیل کالاهای اساسی مانند گندم، شکر، ذرت، سویا، برنج، چای)، فلزات گرانبها (از جمله طلا، نقره، مس و غیره)، ارز (مانند دلار، یورو، فرانک سوئیس، ین و غیره)، فهرست سهام ( به عنوان مثال کارخانجات تولیدی و داروسازی)، محصولات مالی (مانند اوراق بهادار خزانه داری) و حتی برخی از کالاهای بسیار ویژه مانند قطعات الکترونیک برای محافظت در برابر نوسانات نرخ بهره پیش فروش می­شوند.

برخی از داستان های معاملات بزرگ آتی نشان می­دهد که چگونه با پیش بینی درست آینده می­توان ثروت عظیمی را حاصل کرد و یا بدون تحلیل کافی از دست داد.

اگر در بازار ارز های دیجیتال تازه وارد هستید و میخواهید تمامی مفاهیم و نکات مربوط به این بازار را بشناسید و یک سرمایه گذاری موفق داشته باشید پیشنهاد می کنیم از دوره ارز دیجیتال استفاده نمایید.

ویژگی‌های معاملات فیوچرز کدامند؟

قراردادهای آتی به طور معمول در بازارهای معاملات مالی، ویژگی‌های خاص خود را دارند که آنها را از دیگر معاملات متمایز می­کند، تعدادی از این خصوصیات در زیر آمده است:

مدیریت خطر یا ریسک: معاملات فیوچرز می‌توانند به عنوان حفاظی در مقابل ریسک‌های احتمالی معاملات استفاده ­شوند. این نوع معامله برای برخی از معامله گران از جمله کشاورزان مطلوب است، آنها محصولات خود را پیش فروش می­کنند، برای آنکه اطمینان خاطر حاصل کنند که پس از برداشت محصول از ریسک پایین آمدن قیمت در امان هستند. این نوع معامله همان قرارداد آتی است که ریسک بالا در پایین رفتن قیمت را از بین می­برد.

استفاده از اهرم: اهرم یا Leverage، قابلیتی است که در قراردادهای آتی کاربرد دارد. برای نمونه فرض کنید یک معامله‌گر با اهرم 1:2، می‌تواند تا دو برابر اعتبار خود سهام یا اوراق قرضه را با قرارداد آتی خریداری نماید. پس در اینصورت تا دو برابر نیز سود خواهد کرد ولی توجه داشته باشید در محاسبات اشتباه، ضرر او نیز دو برابر خواهد شد.

دیگر ویژگی های معاملات آتی قراردادهای ارزی کدامند؟

استفاده از پوزیشن فروش: در قراردادهای آتی امکان به کارگیری از پوزیشن شورت یا Short، برای معامله فروش یا Sell وجود دارد. در حالتی که یک معامله‌گر پیش بینی کند که کالایی با نزول قیمت مواجه است و یا به عبارتی ارزش یک دارایی رو به کاهش خواهد رفت، او قادر قراردادهای ارزی خواهد بود با استفاده از پوزیشن فروشِ قرارداد آتی، سود مطلوبی را کسب نماید.

جذب کردن نقدینگی: استفاده از معاملات فیوچرز می‌تواند راه‌ حلی برای جذب کردن نقدینگی به حساب آید. معاملات آتی می­تواند سرمایه‌های سرگردانِ معامله‌گران را در بازارهای مالی از جمله بازار بورس و بازار ارز به کار گیرد.

دارایی های گوناگون: در برخی شرایط امکان دارد که معامله واقعی بعضی از کالاها برای معامله گران سخت باشد. به طور نمونه در نظر بگیرید که یک فرد معامله‌گر در نظر دارد که ده ماشین سنگین را خریداری کند، در این صورت تحویل این محصول عظیم به صورت فیزیکی و فروش دوباره آن به شخص دیگری کاری عبث به نظر می­آید. در چنین موقعیتی بهترین کار استفاده از معاملات آینده خواهد بود.

مشخص کردن قیمت: در برخی از بازارهای مالی که انجام معامله در آنها به صورت واقعی و فیزیکی سخت است، قیمت یا بهای موضوع معامله با عقد قراردادهای آتی مشخص می‌شود.

سودمندی های معاملات آینده کدامند؟

– سرمایه گذاران می توانند از قراردادهای آتی استفاده کنند تا قیمت یک دارایی اساسی را پیش بینی کنند.

– شرکت ها می­توانند قیمت مواد اولیه یا کالاهایی را که می­فروشند هدج کنند تا در برابر حرکات نامطلوب قیمت محافظت شوند.

– در معاملات فیوچرز ممکن است فقط نیاز به واریز بخشی از مبلغ قرارداد توسط یک کارگزار داشته باشد و لازم نباشد همه مبلغ را پرداخت کند.

نکات منفی قراردادهای آتی کدامند؟

– این خطر برای سرمایه گذاران وجود دارد که به دلیل استفاده از اهرم های آتی، می­توانند بیش از مبلغ سرمایه اولیه را از دست بدهند.

– سرمایه گذاری در معاملات فیوچرز ممکن است از حرکت قیمت به سوی قیمت های مطلوب جلوگیری کند.

– معاملات مارجین یا حاشیه ای می­تواند یک شمشیر دو لبه باشد، به این معنی که میزان سود برای معامله گران تقویت می­شود، اما احتمال دارد زیان های زیادی نیز به همراه داشته باشد.

مدیریت ریسک چگونه قراردادهای آتی را پوشش می­دهد؟

معاملات فیوچرز برای خریدار و فروشنده این امکان را فراهم می‌کند که بتوانند خود را از پیشامد خطرات احتمالی که ممکن است در آینده کالاهای مورد نظرشان را در برگیرد، حفظ کنند. به عنوان مثال یک شرکت می‌تواند با استفاده از پوزیشن لانگ Long کالای خاصی را که تمایل دارد، خریداری کند. این شرکت می­تواند با معاملات آینده، کالایی را خرید کند تا نیاز خود به آن کالا را برآورده نماید.

مثالی از معامله خرید آتی آن است که شرکتی برای 6 ماه آینده خود نیاز به چند تن آهن ‌دارد، در حال حاضر هر کیلو آهن 11000 تومان قیمت دارد، شرکت با یک قرارداد خرید آتی آهن مورد نیاز خود را به قیمت هر کیلو 10000 تومان می­خرد. بدین سان این شرکت با یک قرارداد خرید آتی، ریسک افزایش قیمت را خنثی می‌نماید.

مثالی از قرارداد فروش آتی آن است که یک تولید کننده، می­خواهد در آینده چندین تن آهن را به مشتری خود بفروشد، هم اکنون آهن کیلویی 11000 تومان قیمت دارد، این شرکت به عنوان فروشنده نمی­داند که در شش ماه آینده، آهن چه قیمتی خواهد داشت، به همین دلیل چندین تن آهن را به مشتری خود به قیمت کیلویی 10000 تومان به فروش می­رساند. از این طریق این شرکت ریسک کاهش قیمت آهن را از خود دور می­نماید.

در این دو مثال می­بینیم که یکی از دلایل عمده در عقد معاملات فیوچرز، نداشتن اطمینان معامله گران از اتفاقات آینده و حفظ کردن سرمایه شان از بالا و پایین رفتن قیمت می­باشد. با عقد این قراردادها، ریسک قراردادهای بین خریدار و فروشنده کاهش می‌یابد.

نقش سفته بازی در بازار قراردادهای آتی چیست؟

یک شخص تجاری، به عنوان نمونه یک کشاورز یا یک صادرکننده، امکان دارد آینده مالی خود را در معرض خطر ببیند. برای جبران این ریسک، آنها می­توانند با یک قرارداد آتیِ خرید یا فروش، از دارایی خود محافظت کنند.

هر سرمایه ای که در بازار نقطه‌ای یعنی بازار واقعیِ فعلی ایجاد کنند یا از دست بدهند، می­توانند در بازار مالی از دست بدهند و یا تامین کنند تا اختلاف پیش آمده را جبران کنند. به عمل این اشخاص هِدج کردن یا hedging گفته می­شود، اینها افرادی هستند که برای محافظت از خود در برابر ضرر مالی یا سایر شرایط نامطلوب دنبال راه حلی هستند.

از طرف دیگر، شما می توانید بدون داشتن مشاغل تجاری، توسط معاملات آتیِ قراردادهای خرید یا فروش، خریداری و یا فروش خود را قراردادهای ارزی به انجام رسانید. به عنوان مثال، اگر اعتقاد دارید که امسال نرخ بهره بالا می­رود، می توانید قراردادهای آتی اوراق قرضه دولتی خود را با پوزیشن شورت بفروشید.

به یاد داشته باشید که با بالا رفتن نرخ بهره، بهای اوراق قرضه کاهش می یابد و بنابراین اگر درست عمل کرده باشید، می­توانید با درگیر کردن سپرده خود در معاملات فیوچرز، سود عظیمی برای خود بسازید.

گروهی از افراد که هِدج نمی­کنند، اما در بازار برای گرفتن سود وارد معامله می­شود، سفته بازها یا speculators هستند. نسبت هدج کاران به سفته بازان تقریبا 3 : 1 است. سفته بازان برای اطمینان از وجود فعال و بازارهای نقدینگی بسیار مفید هستند.

مفهوم معاملات فیوچرز در بازار ارز دیجیتال چیست؟

تا به حال دیدیم که قراردادهای آتی بیشتر در حوزه کالاهای فیزیکی بکار گرفته می­شوند. البته در حال حاضر معاملات آتی پای خود را به دنیای ارز دیجیتال باز کرده است.

به طور نمونه معاملات آینده بیت کوین، نمونه ای از قراردادهای آتی است که در آن معامله گران قادرند حتی بدون آنکه بیت کوینی در دست داشته باشند، مستند بر پیش‌بینی خود از قیمت آینده این ارز، برای خرید یا فروش آن اقدام می­کنند. در حقیقت بستن قراردادهای آتی بیت کوین با تکیه بر معاملات پر خطر مالی که به آن سفته‌بازی یا Speculation گفته می­شود، انجام پذیر خواهد بود.

بهتر است با طرح یک مثال، با تاثیر قرارداد آتی بیت کوین بیشتر آشنا شویم. تصور کنید دو معامله گر برای مصون ماندن از ریسک بالا و پایین رفتن قیمت، یک قرارداد آتی امضا نمایند.

افشای قرارداد ترکمانچای ارزی با چین

سرانجام بعد از گذشت سه سال، جزئیات یکی از زیان بار ترین قراردادهای اقتصادی بعد از انقلاب با کشور چین برملا شد.

سه سال قبل مطابق با یک قرار داد عجیب، دولت ایران درآمد حاصل از فروش نفت را نزد دولت چین در اختیار این کشور می گذارد تا به عنوان پشتوانه ال سی های خرید کالای چینی برای ایران استفاده گردد.

بنابر این قرارداد، دولت چین علاوه بر آن که پول خرید نفت ایران را نزد خود نگه می دارد ، مدیریت این پول را نیز به عهده دارد و خود این پول را به ارزهای مختلف می تواند تبدیل کند.

یکی از نکات جالب و البته تاسف بار در این قرارداد، این بوده است که دولت چین ، هیچ گونه تعهدی نسبت به نتیجه اقدام خود ندارد و اگر به خاطر اشتباه سهوی یا عمدی دولت چین بخشی از سود یا اصل پول ایران با نوسانات نرخهای ارز از بین برود، مسئولیت آن بر عهده ایران است.

اما ترکمانچای بودن این قرارداد به اینجا ختم نشده و سایر مفاد قرارداد عجیب تر است؛ از جمله اینکه دولت چین برای افتتاح ال سی یا فروش نسیه کالا به ایران، در حالی که پول نقد ایران به عنوان پشتوانه در اختیار آن است، اقدام به دریافت بیمه از ایران می کند که امری عجیب و کم سابقه در بانکداری جهان است.

این موضوع به این معناست که فروشنده در حالی که مبلغی بسیار بیشتر از پول کالا به صورت نقد در اختیار دارد، اقدام به کشیدن درصد قابل توجهی بر روی مبلغ کالا به عنوان حق بیمه یا هزینه ریسک کرده که این مبلغ در سالهای قبل 4 درصد بوده و احتمالا در شرایط فعلی به دو برابر این رقم افزایش یافته است که در مقیاس کلی میلیاردها دلار می شود.

محور سوم این قرارداد ترکمانچای، عدم استفاده کامل ایران از انبوه سرمایه کشور است که نزد چین سرمایه گذاری شده است و گفته می شود این رقم در حال حاضر از مرز 25 میلیارد دلار گذشته است.

به بیان دیگر، 25 میلیارد دلار از سرمایه کشور طبق این قرارداد در اختیار دولت چین می باشد، اما به جای پرداخت سود به ایران، از ایران مبالغ سنگینی به عنوان بیمه و ریسک دریافت می شود.

برای مشخص شدن ابعاد زیان کشور از محل این قرارداد، تنها به ذکر این نکته بسنده می کنیم که اگر این مبلغ هنگفت به جای سپرده گذاری نزد برادران چینی به خرید طلا اختصاص یافته بود، طی این مدت ارزش آن چندین برابر شده بود و علاوه بر آنکه اصل 25 میلیارد دلار موجود بود، حدود 50 میلیارد دلار دیگر که یارانه دو سال مردم است، سود عاید ایران شده بود.

هرچند مطابق قانون امکان افزایش محورهای سوال از رئیس جمهور نیست، نمایندگان سوال کننده از احمدی نژاد در حاشیه سوالات خود به این موضوع هم اشاره ای کلی کنند، به ویژه که یکی از سوالات مربوط به عدم پرداخت بودجه مصوب مترو از ذخیره ارزی است که مسوولان دولتی خالی بودن این صندوق را بهانه می کردند و اینک برخی زمینه های آن روشن شده است.