درآمد و سود خالص چیست؟

شما در این قسمت می‌توانید نمونه صورتحساب سود و زیان مربوط به شرکت الف را ببینید و بخش‌های مختلف را بررسی نمایید.

صورت سود و زیان

در دنیای متغییر امروز نیاز است که عملکرد مالی یک شرکت یا سازمان در یک بازه زمانی خاص اندازه گیری شود. بازه زمانی می‌تواند ماهیانه، فصلی، سالیانه و حتی طی چند روز باشد. به اطلاعاتی که می‌توان از روی آن عملکرد مالی را سنجید، صورت سود و زیان گفته می‌شود. در این مقاله به اهمیت اجزا گزارش سود و زیان در حسابداری برای شرکت های مختلف خواهیم پرداخت. صورت سود و زیان جامع و صورت سود و زیان تلفیقی را نیز بررسی خواهیم کرد.

سود و زیان در حسابداری به چه معناست؟

در بخش حسابداری صورت سود و زیان از اهمیت زیادی برخوردار است. سود و زیان در یک نگاه اجمالی خلاصه‌ای از هزینه‌ها و درآمدهای ناشی از فعالیت‌های عملیاتی، فعالیت‌های غیر عملیاتی و سود و زیان خالص را نشان می‌دهد تا یک گزارش از فعالیت‌های کسب و کار به دست آید تا میزان رشد و افت مالی مشخص شود.

اهمیت صورت سود و زیان

صورت سود و زیان به قدری مهم است که بارها دیده و شنیده شده است که مدیران در فواصل کوتاه آن را درخواست کرده‌اند زیرا به کمک سود و زیان می‌توان از میزان سود آوری شرکت مطلع شد. اطلاع از جایگاه سازمان و شرکت باعث می‌شود که:

• میزان پیشرفت یا پسرفت نسبت به رقبا سنجیده شود.
• با توجه به صورت سود و زیان، تصمیمات درون سازمانی و برون سازمانی گرفته شود.

انواع سود

شناختن انواع سودها کمک می‌کند تا راحت‌تر مفاهیم سود و زیان در حسابداری درک شود که در ادامه توضیح مختصر هر یک از مفاهیم سود آمده است:

• سود ناخالص: سود ناخالص سودی است که از کسر میزان فروش کالا از هزینه تمام شده به دست می‌آید.
• سود خالص: سود خالص از کسر مالیات از درآمدهای شرکت (عملیاتی و غیر عملیاتی) به دست می‌آید.
• سود عملیاتی: سود عملیاتی از کسر درآمدهای عملیاتی از هزینه‌ها به دست می‌آید که میزان سود شرکت قبل از کسر مالیات را نشان می‌دهد.

فرمول محاسبه سود و زیان در حسابداری

محاسبه سود و زیان در حسابداری از فرمول خاصی تبعیت می‌کند که به قرار زیر است:

• سود دوره مالی = هزینه‌های دوره مالی – میزان درآمدهای دوره مالی
• زیان دوره مالی = درآمدهای دوره مالی – میزان هزینه‌های دوره مالی

در واقع تمام درآمدها با هم درآمد و سود خالص چیست؟ جمع شده و سپس همه هزینه‌ها از آن کسر می‌شود و پس از آن مالیات نیز از آن کسر می‌‌شود. اگر درآمدها بیشتر از هزینه‌ها باشد شرکت سودآور بوده است ولی اگر هزینه‌ها بیشتر از درآمدها باشد، شرکت زیان ده است.

تفاوت سود با درآمد

آیا درآمد و سود متفاوت هستند؟ هر دو کلمه درآمد و سود دارای جریان مثبت نقدینگی هستند و کمی به هم شبیه هستند. البته باید گفت ممکن است سود کاهش یافته باشد که به آن درآمد و سود خالص چیست؟ تعدیل سود منفی گفته می‌شود از این رو همیشه هم سود مثبت نیست. سود پس از کسر هزینه‌ها حاصل می‌شود که با توجه به نوع هزینه‌ای که از درآمد کسر می‌شود در سطح‌های مختلف قابل محاسبه است اما درآمد با افزایش قیمت‌ها بر تعداد کالاهای فروخته شده محاسبه می‌شود یا به عبارتی دیگر درآمد در واقع تمام درآمدی است که قبل از برداشت هزینه‌ها به دست می‌آید.

پس می‌توان گفت درآمد میزان مبلغی را که پس از فروش محصولات یا کالا دریافت می‌شود، می‌باشد. درآمد مبلغی ناخالص است که مبالغ مربوط به مواد اولیه و تولید محصول از آن کسر نشده است. اگر شرکتی دارای درآمدهای چندگانه باشد، مجموع درآمدهای به دست آمده به درآمد کل شرکت افزوده می‌شود.

صورت سود و زیان چیست؟

صورت سود و زیان : صورت درآمد و هزینه که به‌ صورت سود و زیان (Income Statement) نیز معروف است؛ میزان درآمدها، هزینه‌ها، و همچنین سود یا زیان انتهای دوره را که حاصل فعالیت‌های عملیاتی و غیرعملیاتی هستند را گزارش می‌کند. صورت سود و زیان بر مبنای حسابداری تعهدی تهیه می‌شود. این یعنی اینکه درآمدها زمانی شناسایی می‌شوند که تحقق‌یافته باشند به عبارت دیگر زمانی که وجه نقد دریافت گردید درآمد هم شناسایی می‌شود. هزینه‌ها هم در این روش زمانی شناسایی می‌شوند که پرداخت شده باشند خواه برای هزینه‌های گذشته باشد و یا هزینه‌های آتی. همچنین در صورت سود و زیان، سود سهام پرداخت شده به سهامداران عادی به‌عنوان هزینه و درآمد حاصل از صدور سهام به‌عنوان یک درآمد شناسایی نمی‌شوند. مبادلات بین موسسه و مالکانش به‌طور جداگانه در گزارش حقوق صاحبان سهام نمایش داده می‌شود. صورت سود و زیان، به‌خوبی بیانگر میزان سود یک شرکت در پایان سال مالی است و شرکت‌ها موظف‌اند در پایان سال مالی، صورت و زیان خود را منتشر و از این طریق، میزان سودآوری خود را به سهامداران اطلاع دهند. در صورت سود و زیان، مواردی مانند میزان فروش شرکت‌ها، میزان هزینه‌های آن‌ها و سایر اطلاعات با اهمیت مربوط به عملکرد شرکت قابل‌مشاهده است.

تهیه گزارش سود و زیان

گزارش سود و زیان به دو روش یک و دومرحله‌ای تهیه می‌شود. در روش تک مرحله‌ای ابتدا کلیه درآمدها و در ادامه کلیه هزینه‌ها در زیر آن‌ها آورده می‌شود و در نهایت از تفاضل آن‌ها، سود یا زیان قبل از کسر مالیات نمایش داده می‌شود. در روش دو مرحله‌ای، ابتدا درآمدهای عملیاتی و سپس هزینه‌های عملیاتی در زیر آن‌ها آورده می‌شود سپس از تفاضل این دو سود یا زیان ناویژه به دست می‌آید. در مرحله بعد درآمدهای غیرعملیاتی و هزینه‌های غیرعملیاتی آورده می‌شود که نتیجه تفاضل این مرحله و مرحله قبل به سود و زیان قبل از کسر مالیات می‌رسیم.

روش محاسبه صورت سود و زیان به چه شکل است؟

در محاسبه صورت سود و زیان ابتدا درآمدها محاسبه می‌شود و سپس هزینه‌ها از آن کسر می‌گردد. ⌈هزینه‌های دوره مالی – درآمد دوره مالی = سود دوره مالی⌉ در صورت فزونی درآمد به هزینه شرکت سود داشته است. ⌈درآمدهای دوره مالی – هزینه دوره مالی = زیان دوره مالی⌉ و در صورت فزونی هزینه به درآمد شرکت متحمل زیان شده است.

چند نوع سود داریم؟

منظور از عملکرد مالی، فعالیت‌هایی است که به‌نوعی باعث تغییر در دارایی، بدهی‌ها و سرمایه گردد. همچنین صورت سود و زیان دارای ۳ نوع سود است: الف) سود ناخالص سود ناخالص از کسر میزان فروش کالا از هزینه تمام‌شده کالا به دست می‌آید و معادله آن به شکل زیر است: ⌈سود ناخالص = هزینه تمام‌شده کالا – میزان فروش کالا⌉ ب) سود عملیاتی سود عملیاتی یا سود قبل از کسر مالیات از کسر سود ناخالص از هزینه‌های هزینه های اداری عمومی فروش و هزینه‌های استهلاک ساختمان و اثاثیه به دست می‌آید. معادله آن به‌صورت زیر است. ⌈سود عملیات= هزینه استهلاک – هزینه‌های هزینه های اداری عمومی فروش – سود ناخالص⌉ ج) سود خالص سود خالص از کسر مالیات از درآمدهای غیرعملیاتی (مواردی نظیر سود بانکی) بعلاوه هزینه‌های غیرعملیاتی کسر از سود عملیاتی به دست می‌آید. ⌈سود خالص = مالیات – درآمدهای غیرعملیاتی + هزینه‌های غیرعملیاتی – سود عملیاتی⌉ مهم‌ترین بخش صورت سود و زیان قسمت پایانی آن یعنی سود یا زیان ویژه است که نتیجه فعالیت یک شرکت را نشان می‌دهد و با مطالعه آن می‌توان فهمید که نتایج فعالیت کسب و کار سودآور بوده یا زیان ده.

اجزاء صورت سود و زیان چیست؟

صورت سود و زیان شامل عناصر اصلی زیر است:

۱- درآمد یا میزان فروش

درآمد فروش بیانگر عایدی شرکت از فروش محصول یا خدمات است که در قسمت بالای صورت نوشته می‌شود. این مقدار ناخالص بوده و هزینه های مرتبط با تولید کالای فروخته شده یا ارائه خدمات در ان لحاظ نمی‌شود. در این بین برخی از شرکت‌ها نیز دارای درآمد چندگانه هستند که مجموع این درآمدها به کل درآمد اضافه می شود. درآمد حاصل از فعالیت اصلی موسسه در صورت سود و زیان نوشته می‌شود. سؤال اصلی اینجاست که درآمد اصلی و فرعی چیست؟ برای روشن شدن موضوع را با مثالی ادامه می‌دهیم؛ صاحب یک پمپ‌بنزین را فرض کنید، درآمد اصلی حاصل از فروش بنزین به دست می‌آید همچنین در کنار جایگاه بنزین یک مغازه نیز وجود دارد که درآمد حاصل از آن به‌عنوان درآمد فرعی ثبت می‌شود.

۲- بهای تمام‌شده کالای فروش رفته یا هزینه‌های فروش

هزینه‌های فروش نشان‌دهنده هزینه کالاهای فروخته‌شده و یا خدمات ارائه‌شده در طول دوره حسابداری است. از این رو برای یک موسسه خرده‌فروشی، هزینه فروش برابر خواهد بود با مجموع موجودی در آغاز دوره به اضافه خرید در طول دوره منهای موجودی انتهای دوره. بهای تمام شده کالای فروخته شده نشان دهنده هزینه‌های مستقیم مرتبط با تولید و فروش محصولات است. همچنین اگر شرکت ارائه دهنده خدمات باشد، این بخش یه عنوان هزینه فروش ثبت می‌شود. این بخش از صورت حساب سود و زیان خروجی حسابداری صنعتی یک شرکت است. بهای تمام شده عمدتا شامل نیروی انسانی، مواد اولیه، سربار تولید و سایر هزینه های دیگر مانند استهلاک است.در صورتی که موسسه تولیدکننده محصولی باشد هزینه‌های فروش علاوه بر موارد بالا شامل هزینه‌های محتمل شده برای تولید محصول که در طول دوره است. هزینه‌های تولید مانند: دستمزد مستقیم یا کار مستقیم، مصرف مواد مستقیم، استهلاک کارخانه و ماشین‌آلات، سربار ساخت و …

۳- سایر درآمدها

سایر درآمدها شامل درآمدی می‌شود که از فعالیت اصلی موسسه به دست نمی‌آید به عبارت دیگر فعالیت فرعی موسسه است. به‌طور مثال درآمد مغازه کنار جایگاه پمپ‌بنزین فروشی. نکته: درآمد حاصل از سود سپرده موسسه در بانک و درآمد و سود خالص چیست؟ یا درآمد حاصل از فروش ارزهای خارجی جزو درآمد فرعی موسسه است.

۴- هزینه‌های توزیع و فروش

هزینه‌های توزیع و فروش شامل هزینه‌های محتمل شده برای ارائه کالا از محل موسسه به مشتریان است مانند: هزینه بازاریابی و نقل و انتقال محصول.اکثر کسب و کارها هزینه‌هایی مربوط به فروش کالاها یا ارائه خدمات دارند. این هزینه‌ها عمدتا شامل بازاریابی، تبلیغات و ترویج مصرف است که با یکدیگر گروه بندی می شوند زیرا تمامی آن‌ها هزینه های مشابه صرف شده جهت افزایش فروش است.

۵- هزینه‌های اداری

• هزینه حقوق و دستمزد مدیریت اجرایی
• هزینه‌های حقوقی و حرفه‌ای
• استهلاک ساختمان اداری
• اجاره بهای دفاتر مورداستفاده برای مدیریت
• هزینه بخش‌های مالی، بخش منابع انسانی و بخش مدیریت

۶- سایر هزینه‌ها

شامل هزینه‌هایی است که در دسته هزینه‌ها آورده نمی‌شود.کسب و کارها غالباً هزینه های دیگری دارند که مختص صنعت آن‌ها است. هزینه های دیگر ممکن است شامل مواردی از قبیل توسعه فناوری، تحقیق و توسعه (R&D)، غرامت مبتنی بر سهام یا Stock-Based Compensation که بطور خلاصه با SBC نمایش داده می شود. هزینه های اختلال در ارزش، سود و زیان ناشی از فروش سرمایه گذاری‌ها و بسیاری از هزینه های دیگر باشد که خاص یک صنعت یا شرکت است.

۷- هزینه‌های مالی

هزینه‌های مالی معمولاً از بهره وام‌های دریافتی و بهره اوراق قرضه تشکیل می‌شوند.

۸- مالیات بر درآمد

• مالیات برآوردی دوره فعلی
• مالیات دوره قبل
• هزینه مالیات معوق

۹- هزینه استهلاک

استهلاک بیانگر هزینه‌های غیر نقدی است که توسط حسابداران ایجاد گردیده‌است. دلیل استفاده از این نوع از هرینه‌ که عملا به صورت نقدی پرداخت نمی‌شود بحث مالیات است. با کسر این هزینه از سود خالص می‌توان مالیات پرداختی شرکت را کاهش داد. این هزینه توسط روش‌های استاندارد ارائه شده و بر اساس قانون مالیات‌های مستقیم و غیر مستقیم محاسبه می‌گردد. دارایی‌های بلند مدت یک شرکت همچون تجهیزات ، ساختمان‌ها، وسایل نقلیه و … ممکن است در طول زمان دچار کاهش ارزش شده و هزینه استهلاک به آن تعلق گیرد.

هدف استفاده از صورت سود و زیان چیست؟

• تغییر در درآمد فروش در دوره در مقایسه با رشد صنعت
• تغییر در حاشیه سود ناخالص، عامل حاشیه سود خالص و ناخالص در طول دوره
• افزایش یا کاهش در سود خالص، سود عملیاتی و سود ناخالص در دوره
• مقایسه سودآوری واحد تجاری با دیگر سازمان‌های فعال در صنایع و یا بخش مشابه

موجودی کالا در صورت سود و زیان

موجودی کالا در مؤسسات بازرگانی قسمت عمده و قابل‌توجه دارایی‌های موسسه را تشکیل می‌دهد. موجودی کالا هم در ترازنامه به‌عنوان دارایی و هم در سود و زیان به‌عنوان بهای تمام‌شده کالای فروش رفته محاسبه می‌گردد به همین دلیل از اهمیت بالایی برخوردار است.

نمونه صورتحساب سود و زیان

شما در این قسمت می‌توانید نمونه صورتحساب سود و زیان مربوط به شرکت الف را ببینید و بخش‌های مختلف را بررسی نمایید.

صورت سود و زیان جامع

صورت سود و زیان جامع یکی از صورت‌های مالی مهم است که تمامی درآمدها و هزینه‌های شناسایی‌شده را به تفکیک اجزای تشکیل دهند آن‌ها نمایش می‌دهد. این درآمد و هزینه‌ها قابل انتساب به صاحبان سرمایه هستند. هدف آن ارائه کلیه درآمدها و هزینه‌های شناسایی‌شده در یک دوره مالی است و تمرکز اصلی آن بر هزینه‌های عملیاتی است. در اینجا صورت سود و زیان دربرگیرنده کلیه درآمدها و هزینه‌های شناسایی‌شده طی دوره ازجمله درآمدها و هزینه‌های تحقق‌نیافته است.اما اگر اجزای صورت سود و زیان جامع محدود به سود یا زیان خالص دوره و تعدیلات سنواتی باشد، ارائـه صورت سود و زیان جامع ضرورتی ندارد. در این موارد باید یادداشتی ذیل صورت سود و زیان دوره، مبنی بر عدم لزوم ارائـه صورت سود و زیان جامع الصاق شود. از آنجا که‌ صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ دربرگیرنده‌ کلیه‌ درآمدها و هزینه‌های‌ شناسایی‌ شده‌، اعم از تحقق‌ یافته‌ و تحقق‌ نیافته‌ است‌، سود یا زیان‌ خالص‌ دوره‌ مالی‌ به عنوان‌ اولین‌ قلم‌ در صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ انعکاس‌ می‌یابد. این‌ بدان‌ معنی‌ است‌ که‌ صورت‌ سود و زیان‌ دوره‌، یکی‌ از اقلام‌ صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ را به‌ تفصیل‌ نشان‌ می‌دهد و سایر درآمدها و هزینه‌های‌ شناسایی‌ شده‌، به‌طور جداگانه‌ در صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ انعکاس‌ می‌یابد. سایر درآمدها و هزینه‌های‌ شناسایی‌ شده‌ شامل‌ موارد زیر است‌: الف. درآمدها و هزینه‌های‌ تحقق‌ نیافته‌ ناشی از تغییرات‌ ارزش‌ دارایی‌ها و بدهی‌هایی‌ که‌ اساساً به منظور قادر ساختن‌ واحد تجاری‌ به‌ انجام‌ عملیات‌ به نحو مستمر نگهداری‌ می‌شـود و به موجب‌ استانداردهای‌ حسابداری‌ مربوط‌ مستقیماً به‌ حقـوق‌ صاحبـان‌ سرمایـه‌ منظـور می‌شود (از قبیل‌ درآمدهـا و هزینه‌های‌ ناشی از تجـدیـد ارزیابی‌ دارایی‌های‌ ثابت‌ مشهود). ب. درآمدها و هزینه‌هایی‌ که‌ طبق‌ استانداردهای‌ حسابداری‌ به‌ استناد قوانین‌ آمره‌ مستقیماً در حقوق‌ صاحبان‌ سرمایه‌ منظور می‌شود (از قبیل‌ مابه‌التفاوت‌های‌ حاصل از تسعیر دارایی‌ها و بدهی‌های‌ ارزی‌ موضوع‌ ماده‌ ۱۳۶ قانون‌ محاسبات‌ عمومی‌). موارد مندرج‌ در ردیفهای‌ الف‌ و ب‌، سود یا زیان‌ جامع‌ سال‌ را تشکیل‌ می‌دهد. تعدیلات‌ سنواتی‌ (مشتمل‌بر آثار انباشته‌ تغییر در رویه‌های‌ حسابداری‌ و اصلاح‌ اشتباه‌) حسب‌ مورد از سود یا زیان‌ جامع‌ سال‌ کسر یا به‌ آن‌ اضافه‌ می‌شود تا سود یا زیان‌ جامع‌ شناسایی‌ شده‌ در فاصله‌ تاریخ‌ صورت‌های‌ مالی‌ دوره‌ قبل‌ و پایان‌ دوره‌ مالی‌ جاری‌ به‌دست‌ آید.

تفاوت ترازنامه و صورت سود و زیان

ترازنامه تصویری لحظه‌ای از عملکرد کسب و کار ارائه می‌کند به این معنی که وضعیت مالی یک بنگاه اقتصادی را در یک‌لحظه مشخص می‌کند و فقط در همان تاریخ نشان می‌دهد. در ترازنامه ستونی با نام تاریخ وجود دارد که نشان‌دهنده تاریخ وقوع یک رویداد مشخص است. اما صورت سود و زیان وضعیت مالی بنگاه اقتصادی را در یک بازه زمانی یا دوره مالی نشان می‌دهد. در واقع صورت سود و زیان تمام وقایع منتهی به دوره مالی را گزارش می‌کند.

نرخ بازگشت بدهی ROD چیست و مفاهیم کلی آن کدام‌اند؟

نرخ بازگشت بدهی یا ROD یکی از مفاهیم مهم اقتصادی است که در هنگام اخذ وام از بانک با هر وام‌دهنده دیگر، توسط ایشان محاسبه شده و یا اگر شخصی حقیقی یا حقوقی اقدام به سرمایه گذاری در یک پروژه‌ای می‌کند با محاسبه نرخ بازگشت بدهی، قصد دارد بفهمد سرمایه گذاری وی چه زمانی بازپس داشته و آیا با توجه به آن سرمایه گذاری در پروژه موردنظر مطلوب است یا خیر. در این مقاله از اکو ساختمان به تمام جوانب نرخ بازگشت بدهی پرداخته شده است در ادامه همراه ما باشید.

مفهوم ROD

این اصطلاح در واقع به میزان درآمد خالص تولید شده به ازای هر واحد بدهی گفته می‌شود. این واژه که همان نسبت بازدهی معنا می‌شود، یکی از نسبت‌های سودآور و دارای منفعت است که سود خالص تولیدی یک شرکت یا یک کمپانی، نسبت به بدهی آن را اندازه‌گیری می‌کند. هدفی که این نسبت دنبال می‌کند، تعیین کردن میزان و مقدار سهم منابع قرض گرفته شده در میزان سودآوری آن شرکت یا پروژه خواهد بود.

ROD یک شاخص معمولی نیست و اغلب تحلیلگران اقتصادی، تمایل به استفاده از دیگر انواع نسبت‌های سودآور برای تجزیه و تحلیل و نقد و بررسی عملکرد یک شرکت استفاده نمایند و خیلی به‌ندرت بازده بدهی‌های خود را در صورت حساب‌های مالی خود گزارش می‌دهند.

اما با این تفاسیر، نرخ بازگشت بدهی، ممکن است تحت عنوان یکی از مؤلفه‌های بنیادی ساخت یک مدل یا یک فرمول مالی، به‌عنوان مبنای تصمیم‌گیری‌های اجرایی در مشاغل مورد استفاده قرار گیرد.

ROD در واقع به نسبتی گفته می‌شود که درآمد خالص شرکت را با میزان بدهی‌های آن قیاس می‌کند. این نسبت، بیانگر اندازه و مقدار درآمد خالص تولید شده به‌ازای هر واحد بدهی است. لازم به ذکر است که این نرخ از گزارش صورت‌حساب سود و ضرر و ترازنامه مالی، محاسبه و جمع‌آوری می‌شود.

تعیین نرخ بازگشت بدهی

جهت تعیین نرخ بازگشت بدهی ما نیاز به دو مؤلفه مهم داریم از جمله مؤلفه‌ها را در ذیل تشریح خواهیم نمود.

سود خالص

برای مشخص نمودن نسبت نرخ بازگشت بدهی، نخست باید ارزش درآمد خالص را بدانیم و به آن کاملاً واقف باشیم؛ لازم به ذکر است که درآمد خالص که به آن سود خالص نیز گفته می‌شود. در عمل کل درآمد شرکت منهای هزینه‌های انجام شده برای انجام و اجرای عملیات‌های تجاری سود خالص گفته می‌شود.

محاسبه درآمد خالص سود اساساً، بعد از هزینه‌های عملیاتی، استهلاک، مالیات و دیگر هزینه‌های انجام می‌گیرد و این درآمد خالص، میزان نقدینگی است که اغلب به عنوان سود سهام‌داران و به انضمام سود بازمانده تقسیم می‌شود تا برای امور بعدی استفاده گردد.

جهت محاسبه و به دست آوردن در آمد خالص، تنها کافی است که میزان آن را در پایین‌ترین صورت سود و ضرر شرکت مشاهده کنید. به همین جهت است که تمامی تحلیل گران از درآمد خالص به‌عنوان مؤلفه اصلی و مهم یاد می‌کنند.

البته، شما می‌توانید ارزش کل درآمد یا کل فروش را در بالای صورت سود و زیان مشاهده کنید و سپس با در نظر گرفتن انواع هزینه‌ها رقم سود ادامه پیدا خواهد کرد تا آن جایی که، به نقطه‌ای برسد که هیچ‌گونه هزینه‌ای باقی نماند و درآمد را کاهش دهد. این رقم باقی‌مانده همان سود خالص است.

بدهی کل

دومین متغیری که برای محاسبه نرخ بازگشت بدهی کل موردنیاز است شامل بدهی کوتاه‌مدت و بدهی بلندمدت خواهد بود.

بدهی کوتاه مدت در حقیقت بخشی از بدهی‌های جاری است که تعهداتی خواهد بود که ظرف یک سال تجاری سررسید می‌شوند.

بدهی بلندمدت، یکی از بدهی‌های غیرتجاری است که انتظار می‌رود بیش از یک سال تجاری و کاری، پرداخت گردند.

ذکر مثال

برای درک و فهم بیشتر از مفهوم نرخ بازگشت مالی مثالی را خواهیم آورد تا موضوع قابل‌فهم‌تر گردد.

به عنوان مثال، یک سازمان یا یک شرکت خرده فروش که موفق به دریافت ۱۴۸۸۱۰۰۰ میلیون تومان درآمد خالص در بهمن ۱۳۹۹ تا دی‌ماه ۱۴۰۰ گشته است، مقدار بدهی کوتاه‌مدت برای آن دوره ۲۳۶۸۰۰۰ میلیون تومان است. در این میان، ارزش کل بدهی بلندمدت ۷۰۰۶۵۰۰۰ میلیون تومان خواهد بود که این رقم به دست آمده ترکیبی از بدهی بلندمدت تحت بدهی‌های غیر جاری و بخش فعلی بدهی بلندمدت تحت بدهی‌های جاری است.

فرمول تعیین نرخ بازگشت بدهی با توجه به مقادیر مثال بالا

اکنون برای محاسبه بازده بدهی با این فرمول عمل باید کرد.

نرخ بازگشت بدهی=۱۴۸۸۱۰۰۰ تقسیم‌بر، ۲۳۶۸۰۰۰+۷۰۰۶۵۰۰۰

معنی نرخ بازگشت بدهی چیست؟

ROD، جهت ارزیابی توان بازپرداخت بدهی‌های شرکت قابل اهمیت است و به‌صورت کلی، هنگامی‌که صاحبان و متولیان شرکت یا پروژه بخواهند تصمیم‌گیری کنند که از کدام منبع مالی بهتر و بهینه‌تر استفاده کنند، می‌توانند از نرخ بازگشت بدهی استفاده کنند.

نکته حائز اهمیت دیگر این است که ارزش کم نرخ بازگشت بدهی، بیان کننده عدم توانایی پرداخت بدهی‌های شرکت یا سازمانی است که ممکن است منجر به ورشکستگی یا بحران‌های مالی شود و چنین شرکت‌هایی که ارزش نرخ بازگشتی آن‌ها از ارزش پایینی برخوردار است، زمان در خواست تسهیلات دچار مشکل خواهند شد.

تحلیل نرخ بازگشت بدهی

برای تجزیه و تحلیل و یا ارزیابی این موضوع که آیا شرکت مورد نظری ریسک قابل کنترلی برای ایجاد سود دارد یا نه، نسبت بازدهی می‌تواند گزینه مناسب و مفیدی باشد. اینکه یک سرمایه‌گذاری چه اندازه مفید و دارای فایده باشد چندان مهم نیست.

اما چیزی که در این میان از اهمیت ویژه‌ای باید برخوردار باشد این است که، در صورت زیان و ضرر شرکت دارایی خالص آن‌ها می‌تواند خود به تنهایی عامل تعیین کننده برای پیشگیری از ورشکستگی باشد. به همین دلیل است که سرمایه گذاران و تحلیل گران اقتصادی و مالی شرکت‌ها، می‌بایست همچنان به اهرم‌های شرکت توجه کنند.

سخن آخر

نرخ بازگشت بدهی یا همان ROD، در واقع یک نسبت سودآوری است که درآمد خالص یک شرکت یا یک سازمان تجاری را متناسب با اهرم استفاده شده بیان می‌کند.

فرمول تعیین ROD ، نیازمند دو مؤلفه بسیار مهم چون درآمد خالص و بدهی است که بدهی نیز دو بخش بدهی کوتاه‌مدت و بلندمدت را شامل می‌شود. ROD به نسبت سایر شاخص‌ها، یک نسبت متداول و رایج سودآوری نخواهد بود.

تفاوت سود حسابداری و سود اقتصادی در چیست؟

وقتی صحبت از حسابداری و مفاهیم آن می‌شود، به اصطلاحات و فرمول‌های بسیاری برمی‌خوریم. اصولاً این علم پر از پیچیدگی‌هایی است که برای درک آن‌ها به این مفاهیم نیاز داریم. در این بین «سود» و انواع آن از پربحث‌ترین مفاهیم است.

سود یکی از معیارهای مالی است که به طور گسترده برای ارزیابی سلامت مالی یک شرکت مشاهده می‌شود. سود حسابداری و سود اقتصادی دو نوع از انواع سود هستند که در این مقاله از شرکت نرم افزاری فراپیام به معرفی آن‌ها بررسی تفات‌هایی که با هم دارند خواهیم پرداخت.

سود چیست؟

سود معیاری مالی است که به طور گسترده کنترل می‌شود و به طور منظم از آن برای ارزیابی سلامت شرکت‌ها استفاده می‌شود. شرکت‌ها اغلب نسخه‌های مختلف سود را در صورت‌های مالی خود منتشر می‌کنند. برخی از این ارقام کلیه اقلام درآمد و هزینه را که در بیانیه درآمد آورده شده است، در برمی‌گیرد. برخی دیگر نیز، تفسیرهای خلاقانه‌ای است که توسط مدیریت و حسابداران آن‌ها استخراج شده است.

سود حسابداری چیست؟

سود حسابداری کل درآمد شرکت است، که طبق اصول حسابداری (GAAP) محاسبه می‌شود و شامل هزینه‌های صریح انجام امور تجاری مانند هزینه‌های عملیاتی، استهلاک، بهره و مالیات است. سود حسابداری میزان پول باقی‌مانده را که پس از کسر هزینه‌های صریح اداره تجارت نشان می‌دهد.

هزینه‌های صریح شامل نیروی کار، موجودی مورد نیاز برای تولید و مواد اولیه به همراه هزینه‌های حمل و نقل، تولید و فروش و بازاریابی است. سود حسابداری با سود اقتصادی متفاوت است زیرا فقط هزینه‌های پولی که یک شرکت پرداخت می‌کند و درآمد پولی که دریافت می‌کند را نشان می‌دهد.

مثالی از محاسبه سود حسابداری

سود حسابداری معمولا توسط نرم افزار حسابداری محاسبه می شود.تصور کنید کمپانی «الف» در حوزه صنعت تولید فعالیت دارد و ابزارهای تولیدی خود را به قیمت ۵ هزار تومان به فروش می‌رساند. اگر یک ماه شهریور را در نظر بگیریم که توانسته است ۲ هزار قطعه از ابزارهای خود را بفروشد، جمعاً درآمدی معادل ۱۰ میلیون تومان داشته است. این اولین عددی است که در صورت سود و زیان وارد می‌شود.

سپس باید هزینه تولید کالاهای فروخته شده، از درآمد کم شود تا به مبلغ درآمد ناخالص برسیم. بنابراین اگر هزینه تولید هر ابزار برابر ۱۰۰۰ تومان باشد، باید ۲ میلیون تومان از ۱۰ میلیون درآمد برداریم، که نهایتاً ما را به مبلغ ۸ میلیون تومان برای درآمد ناخالص می‌رساند.

پس از آن که سود ناخالص به دست آمد، باید کلیه هزینه‌های عملیاتی کسر شود تا به سود عملیاتی شرکت یا سود قبل از بهره برسیم. اگر تنها سربار شرکت، هزینه‌ای باشد که برای پرداخت حقوق کارکنان صرف می‌شود و مبلغ آن ۵ میلیون تومان باشد، با کم کردن این مبلغ ۳ میلیون تومان سود عملیاتی باقی خواهد ماند.

پس از این که سود عملیاتی خود را به دست آورد، باید هزینه‌های غیر عملیاتی مانند استهلاک، بهره و مالیات از باقی مانده درآمد کسر شود. اگر شرکت بدهی نداشته باشد و مبلغ ۱ میلیون تومان را به عنوان هزینه استهلاک در نظر بگیریم، نهایتاً از ۳ میلیون تومان سود عملیاتی، ۲ میلیون تومان باقی خواهد ماند.

حال باید مالیات را نیز از آن کم کنیم. اگر مالیات با نرخ ۳۵ درصد محاسبه شود، مبلغ ۷۰۰ هزار تومان مالیات به مبلغ نهایی تعلق خواهد گرفت. بنابراین سود حسابداری این شرکت در مجموع ۱ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان خواهد بود.

نکات مربوط به سود حسابداری

با توجه به مثالی که زدیم، می‌توانیم تعدادی مورد را به عنوان نکاتی در خصوص سود حسابداری بیان کنیم.

• این سود به معاملات واقعی تعلق می‌گیرد. بنابراین خدمت یا محصولی باید ارائه شود تا بتوانیم بر اساس قیمت تولید و فروش آن به نتیجه برسیم.
• محاسبه این سود، باید بر مبنای یک دوره زمانی باشد، بنابراین عملکرد و سلامت مالی شرکت را برای همان دوره مشخص می‌کند.
• در محاسبه این سود هزینه مربوط به کالا و خدمت دخیل است و باید به درستی در نظر گرفته شود.
• محاسبه سود حسابداری، فرمول مشخص ندارد. این که می‌گوییم هزینه‌های صریح باید از درآمد کل کسر شوند، دیدی بسیار کلی است و برای جزئیات هزینه‌هایی که باید کسر شوند، ماهیت شرکت دخیل است، چرا که برخی هزینه‌ها برای برخی شرکت‌ها وجود ندارند.
• سود حسابداری ارزشی که پول در زمان محاسبه دارد را در نظر نمی‌گیرد. برای مثال ممکن است در یک دوره سودی معادل ۱ میلیون تومان به دست آید و سود خوبی محسوب شود، اما اگر در دوره مشابه سال بعد همین سود تکرار شود، به موجب تورم، ارزش قبلی خود را ندارد، اما مفهوم سود حسابداری نمی‌تواند این مورد را درک کند.
• به دلیل تورم و مسائلی که در خصوص ارزش پول وجود دارد، نیاز به تغییر قیمت‌ها وجود دارد و به این ترتیب، مبنای زمانی مفهوم خود را از دست داده است.
• سود حسابداری ریسک‌های موجود را در نظر نمی‌گیرد.

سود اقتصادی چیست؟

سود اقتصادی به اختلاف بین مبلغ درآمد حاصل از فروش با هزینه تمامی ورودی‌‌ها و هزینه‌‌های فرصت گفته می‌‌شود. در محاسبه سود اقتصادی، هزینه فرصت و هزینه‌‌های صریح از درآمد کسب شده کسر می‌شود. هزینه فرصت نوعی هزینه ضمنی است که توسط مدیریت تعیین می‌‌شود و براساس سناریوها و چشم اندازهای مختلف متفاوت خواهد بود.

هزینه فرصت چیست؟

از هزینه‌‌های فرصت می‌‌توان برای تجزیه و تحلیل عمیق‌‌تر در تصمیمات تجاری، به ویژه هنگامی که گزینه‌های دیگری وجود دارد، استفاده کرد. شرکت‌‌ها ممکن است هزینه‌‌های فرصت را هنگام در نظر گرفتن سطوح تولید، برای انواع مختلف محصولات که به صورت جمعی اما در مقادیر مختلف تولید می‌کنند بررسی کنند.

مثالی در مورد محاسبه سود اقتصادی

تصور کنید شما شرکتی تولیدی اداره می‌‌کنید و در آن محصولی می‌‌سازید که سالانه درآمدی معادل ۱۰۰ میلیون تومان دارد. اگر از این مقدار ۳۰ میلیون تومان هزینه‌‌های جانبی بوده باید، شما ۷۰ میلیون تومان سود حسابداری در یک دوره یک ساله کسب کرده‌‌اید.

حال تصور کنید، این موقعیت وجود داشت که شما روی شرکت دیگری که همین محصول را تولید می‌کند سرمایه‌‌گذاری کنید و در همان دوره یک ساله، ۵۰ میلیون تومان درآمد کسب کنید، بدون این که خودتان فعالیتی در جهت تولید انجام دهید. در چنین حالتی نمی‌‌توانید این ۵۰ میلیون تومان را به عنوان سود حسابداری در نظر بگیرید.

در نتیجه تنها ۲۰ میلیون تومان سود نهایی شما بوده است. در واقع ۵۰ میلیون تومانی که از دست دادید، هزینه‌‌هایی است که برای نگهداری از خط تولید خود و ادامه فعالیت آن پرداخته‌اید. به چنین هزینه‌‌ای، هزینه فرصت گفته می‌‌شود. به این ترتیب سود اقتصادی بیان می‌‌کند که شما تنها ۲۰ میلیون سود کرده‌‌اید در حالی که می‌‌توانستید بسیار بیشتر از این مبلغ به دست آورید.

درک سود اقتصادی

همان طور که در مثال هم دیدیم، سود اقتصادی در مقایسه با سود حسابداری تحلیل می‌‌شود. سود حسابداری جریان واقعی را در مقابل خروجی اندازه‌‌گیری می‌‌کند و بخشی از شفافیت مالی مورد نیاز یک شرکت است.

از طرف دیگر، سود اقتصادی در صورت‌‌های مالی یک شرکت ثبت نمی‌‌شود و نیازی به افشای آن برای سرمایه‌‌گذاران یا مؤسسات مالی نیست. درواقع سود اقتصادی تحلیلی است که در پاسخ به سؤال «چه می‌‌شود اگر»، خود را نشان می‌‌دهد. شرکت‌‌ها و افراد ممکن است تصمیم بگیرند که سود اقتصادی را در نظر بگیرند که با انتخاب‌‌هایی شامل سطح تولید یا سایر گزینه‌‌های تجاری روبه‌رو شوند.

محاسبه سود اقتصادی می‌‌تواند براساس نهاد و سناریویی که از «چه می‌‌شود اگر» می‌‌سازیم، متفاوت باشد. از سود اقتصادی برای ایجاد یک مقایسه بین درآمد واقعی و درآمدی که بالقوه می‌‌توانست به دست آید استفاده می‌شود. افرادی که شغل خود را به تازگی شروع کرده‌‌اند ممکن است از سود اقتصادی به عنوان نماینده‌‌ای از سالی که پیش رو دارند استفاده می‌‌کنند.

مقایسه سود حسابداری و اقتصادی

سود حسابداری و سود اقتصادی شباهت‌‌هایی با هم دارند‌‌، اما تفاوت‌‌های مشخصی بین این دو معیار وجود دارد. سود اقتصادی بیشتر یک محاسبه نظری است که بر اساس اقدامات جایگزینی انجام شده است. در مقابل، سود حسابداری آن چیزی است که واقعاً رخ داده است و نتایج قابل اندازه‌‌گیری برای دوره را محاسبه می‌کند.

مانند سود حسابداری، سود اقتصادی نیز هزینه‌‌های صریح را از درآمد کم می‌‌کند. جایی که تفاوت دارند این است که سود اقتصادی از هزینه‌‌های ضمنی نیز استفاده می‌‌کند، یعنی فرصت‌‌های مختلفی که یک شرکت هنگام تخصیص منابع در جای دیگر متحمل می‌‌شود.

نمونه‌‌هایی از هزینه‌‌های ضمنی عبارتند از:

• ساختمان‌‌های متعلق به شرکت
• تجهیزات و تجهیزات
• منابع خود اشتغالی

برای مثال اگر شغلی برای صاحب آن ۵۰ میلیون تومان درآمد داشته باشد، که از این مقدار ۳۰ میلیون هزینه‌‌های صریح باشد، نهایتاً ۲۰ میلیون سود حسابداری می‌‌دهد. اما هزینه‌‌های حفظ و نگه‌‌داری از این خط تولید ۳۰ میلیون تومان خواهد بود که باعث ضرر دهی است، چرا که نهایتاً منفی ۱۰ میلیون سود اقتصادی خواهد داشت.

سود حسابداری کاربردهای زیادی دارد، از جمله برای اظهارنامه‌‌ مالیاتی . از طرف دیگر، سود اقتصادی صرفاً برای کمک به تصمیم‌‌گیری مدیریت محاسبه می‌‌شود.

سود حسابداری و سود اقتصادی؛ محاسباتی کاربردی در علم حسابداری

شرکت‌‌ها برای آن که بتوانند ارزیابی دقیقی از وضعیت عملکرد خود در دوره‌‌های مالی مختلف داشته باشند، باید از مفاهیم مختلف حسابداری استفاده کنند. در بین این مفاهیم «سود و زیان» به عنوان اصلی‌ترین و قدیمی‌‌ترین مواردی که همیشه مورد توجه صاحبان مشاغل بوده است دیده می‌‌شود.

«سود حسابداری»، همان سودی است که معمولاً وقتی از منفعت یک کار صحبت می‌‌کنیم به آن اشاره داریم، یعنی مبلغی که پس از کسر مخارج از درآمد باقی می‌‌ماند.

اما گاهی ممکن است بخواهیم بدانیم، اگر به جای فعالیتی که اکنون از آن درآمد داریم، فعالیت دیگری را دنبال می‌‌کردیم، یا همین کار را به شکلی دیگر انجام می‌‌دادیم، چقدر درآمد داشتیم. برای این کار از مفهومی با نام «سود اقتصادی» استفاده می‌کنیم.

بسیار مهم است که تفاوت این دو سود و زمان استفاده از هر یک را به خوبی بشناسیم. سود حسابداری از موارد همیشگی است که باید در صورت‌‌های مالی نیز ذکر شود، اما سود اقتصادی، مبلغی است که شما را در تصمیم‌‌گیری برای آینده راهنمایی می‌‌کند.

EPS و DPS چیست و چه تفاوت هایی بین آنها وجود دارد؟

بسیاری از سرمایه گذاران بورسی حتی زمانی هم که در انجام معاملات مهارت لازم رو به دست آوردند، ولی با هم نمی دانند که EPS و DPS چیست و چه کاربردی در انجام معاملات بورس دارد! جالب است بدانید که اگر این سوال که EPS چیست و DPS چیست را از چند سرمایه گذار بورسی بپرسید، احتمالا هیچ یک نمی تواند جواب دقیق و کاربردی به شما بدهد و این در حالی است که مفهوم EPS و همین طور مفهوم DPS در بورس خیلی ساده است و اصلا پیچیدگی سختی ندارد و خیلی ساده و راحت می توان فهمید که EPS چیست و DPS چیست و چه تفاوت هایی بین آنها وجود دارد. در این مطلب از کد بورسی سعی داریم تا در خصوص معنی eps و مفهوم dps برای شما عزیزان صحبت کنیم و هرچیزی که باید درباره EPS و DPS در بورس بدانید را با شما به اشتراک بگذاریم، پس در ادامه با ما همراه باشید.

EPS و DPS چیست

پس همان طور که گفتیم، در این مقاله بنا داریم به بررسی یک عبارت ساده، ولی بسیار کارآمد در میان سرمایه گذاران یعنی، سود پیش بینی شده (EPS) و تفاوت آن با DPS بپردازیم.

لذا پیشنهاد می کنیم در صورتی که با این این اصطلاح چندان آشنا نیستید، در این مقاله با کد بورسی همراه باشید.

EPS چیست؟

EPS یکی از پرکاربردترین مفاهیم بورسی در بین سرمایه گذاران مختلف بازار بورس است. هر کجا که وضعیت سهام یک شرکت از طرف سرمایه گذاران و تحلیلگران بازار بررسی می شود، به شکل مستقیم یا غیر مستقیم پای eps هم در میان است. در حقیقت می توان این طور گفت که EPS یکی از حائز اهمیت ترین مفاهیمی است که به صورت مستقیم و غیر مستقیم بر قیمت سهام شرکت های مختلف پذیرفته شده در بورس اثرگذار هستند.

هنگامی که شما سرمایه گذاری در بورس را آغاز می کنید، همواره به اشکال مختلف با این کلمه درگیر خواهید بود. چنانچه قصد داشته باشیم خیلی ساده تعریف کنیم که eps چیست می توانیم این طور عنوان کنیم که که eps یک شرکت برابر است با میزان سودی که در آن شرکت به ازای هر یک عدد سهم شرکت حاصل می شود.

EPS مخفف عبارت Earning per Share، به معنی درآمد به ازای هر سهم است. شایان ذکر است شرکت‌ درآمد و سود خالص چیست؟ ها در پایان هر سال مالی، درآمد کل خود را به‌ شکل سود خالص پس از کسر مالیات مورد ارزیابی قرار می دهند. اگر درآمد کل را بر تعداد کل سهام شرکت تقسیم کنیم، درآمد هر سهم یا همان EPS آن سهم در آن سال مالی حاصل خواهد شد.

درصورتی که تمایل دارید تا از خدمات ۲۵ درصد تخفیف کارمزد در بورس، مشاوره خرید، آموزش های رایگان بورسی و … بهره مند شوید میتوانید از طریق لینک زیر اقدام به ثبت نام نمایید.

اگر بخواهیم ساده تر بیان کنیم، EPS یک شرکت میزان سودی است که شرکت به ازای هر یک سهم کسب می کند. EPS یکی از موارد حائز اهمیتی به حساب می آید که به ‌صورت مستقیم و غیر مستقیم بر قیمت سهام شرکت ‌ها در بازار بورس موثر است. به عنوان مثال این طور فرض کنید که شرکتی در پایان سال مالی خود، ۱،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال درآمد داشته باشد و تعداد سهام شرکت ۱ میلیون سهم باشد، به این صورت EPS شرکت برابر است با ۱،۰۰۰ ریال : ۱،۰۰۰ = ۱،۰۰۰،۰۰۰ ÷ ۱،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰

این نکته را در خاطر داشته باشید؛ به سودی که شرکت پس از یک سال مالی به دست می آورد، EPS محقق شده نیز گفته می شود. این سود به وسیله مدیران و حسابداران شرکت پس از بررسی عملکرد شرکت، محاسبه درآمدها و هزینه‌ ها به‌ عنوان سود خالص و سود هر سهم حاصل می شود. EPS محقق شده تأثیر خود را در قیمت سهم خواهد گذاشت.

EPS پیش بینی شده

EPS پیش بینی شده یا همان درآمد پیش بینی شده هر سهم در طول یک سال مالی شرکت، مقدار سودی به حساب می آید که یک شرکت در ابتدای سال مالی خود تخمین می زند که در انتهای همان سال مالی به آن سود دست پیدا کند. شرکت های بورسی هر ساله این وظیفه را بر گردن دارند که پیش از شروع سال مالی جدید، یک پیش بینی از عملکرد مالی خود به بورس ارائه دهند که در آن پیش بینی طبق عملکرد گذشته شرکت و همین طور نظر مدیران و کارشناسان شرکت یک eps برای سال مالی پیش روی شرکت پیش بینی می گردد.

به این eps به اصطلاح eps پیش بینی شده می گویند. این eps به همان صورت که از اسم آن هم پیداست، یک پیش بینی است که هنوز تحقق نیافته است. این eps همان سودی است که شما در سایت tsetmc.com به عنوان عدد روبروی eps شرکت ها می بینید. بنابراین می بایست توجه داشته باشید که عددی که شما در سایت سازمان بورس به عنوان eps یک شرکت می بینید، تنها پیش بینی آن شرکت از میزان سودی است که در انتهای آن سال حاصل می شود و هیچ قطعیت و تضمینی وجود نخواهد داشت که حتما در انتهای سال این مقدار از eps برای شرکت حاصل شود و این عدد تنها جنبه پیش بینی سود و دادن یک دید مناسب و نزدیکی در خصوص با روند سودسازی شرکت در سال مالی مد نظر است.

EPS محقق شده

در واقع این eps سودی است که یک شرکت توانسته بعد از گذشت ۱ سال مالی کسب نماید. حسابداران و مدیران شرکت پس از اتمام سال مالی شرکت، عملکرد واقعی شرکت را مورد تحلیل و بررسی خود قرار می دهند، بعد از محاسبه درآمدها و هزینه های شرکت، مبلغی را به عنوان سود خالص و نهایی شرکت اعلام می کنند که این سود همان eps محقق شده است، بنابراین به صورت خلاصه می توان گفت eps پیش بینی شده سودی است که شرکت در ابتدای سال مالی خود پیش بینی می کند، در انتهای آن سال به آن سود برسد. eps تحقق یافته میزان سودی است که شرکت پس از اتمام سال مالی خود به آن دست پیدا می کند.

تعدیل EPS چیست؟

تعدیل EPS بدین معنی است که با بررسی مشخص می ‌شود سود پیش ‌بینی شده کم تر یا بیش تر از مبلغ پیش ‌بینی شده به دست آمده است. لازم به ذکر است که تعدیل به معنای متعادل ‌سازی است. زمانی که می گوییم یک سهم تعدیل EPS دارد به زبان ساده یعنی این که سود سهم قرار است کم یا زیاد شود. تعدیل مثبت به معنای افزایش سود و تعدیل منفی به معنای کاهش سود خواهد بود.

نکات مهم در مورد EPS شرکت ها

• از آنجایی که eps پیش بینی شده تنها یک پیش بینی است، در نتیجه امکان دارد که در طی سال چندین بار عوض شود، به خاطر این که وضعیت امکان دارد در طی سال با تغییراتی روبرو شود. به عنوان مثال امکان دارد با گذشت عملکرد شرکت بهتر یا بدتر شود. یا اتفاق خاصی در روند سودآوری شرکت اتفاق افتد، همچنین این احتمال وجود دارد که شرکت به این دلایل پیش بینی eps اولیه را کاهش یا افزایش دهد. به این اتفاق تعدیل سود یا تعدیل eps می گویند که سعی کردیم در بخش قبل توضیحات مفصلی در خصوص با آن ارائه دهیم.
• هر اندازه از شروع سال مالی می گذرد، به این دلیل که اطلاعات بیش تری از عملکرد واقعی شرکت وجود دارد و اطلاعات مالی در دسترس مدیران شرکت واقعی تر است، eps پیش بینی شده شرکت به آن eps که در انتهای سال تحقق خواهد یافت نزدیکتر می شود و امکان اتکای بیشتری برای سهامداران شرکت دارد.
• جالب است بدانید که شرکت های بورسی موظف هستند پس از گذشت هر فصل از سال مالی خود، گزارش عملکرد خود را اعلام کنند و بعد از آن مجددا یک eps پیش بینی شده برای ادامه سال مالی خود در اختیار همگان قرار دهند. این eps جدید می تواند به نسبت eps پیش بینی شده پیشین تفاوتی نداشته باشد و یا تفاوت پیدا کرده باشد و شرکت تعدیل eps داشته باشد که این به عملکرد شرکت در ۳ ماه گذشته وابسته است.
• اغلب eps پیش بینی شده مبنای قیمت گذاری قرار می گیرد، به این دلیل که eps تحقق یافته بعد از اتمام سال مالی شرکت حاصل می شود و اثر آن پیش از این بر روی قیمت سهم گذاشته شده است، پس یک سرمایه گذار باید این توانایی را کسب کند که خودش مورد بررسی قرار دهد که آیا طبق شرایط موجود eps پیش بینی شده شرکت به واقعیت نزدیک است یا این که شرکت پیش بینی درستی از eps خود ارائه نداده است و این eps می تواند در انتهای سال افزایش یا کاهش را تجربه نماید.

DPS چیست؟

DPS مخفف عبارت Dividend per Share، به معنی سود تقسیمی به ازای هر سهم است. اغلب شرکت ها EPS را به ‌صورت کامل میان سهامداران تقسیم نخواهند کرد و قسمتی از آن را برای سرمایه ‌گذاری‌ های آینده شرکت، نزد خود حفظ می کنند. مدیران و سهامداران شرکت در پایان سال مالی و در جلسه مجمع عادی سالیانه شرکت، تصمیم خواهند گرفت که چه میزان از EPS را بین سهامداران تقسیم کنند. امکان دارد بعضی از شرکت ‌ها درصد زیادی از EPS را به ‌عنوان DPS بین سهامداران تقسیم کنند و بعضی دیگر امکان دارد درصد بیشتری از EPS را به سود انباشته و دیگر قسمت های شرکت اختصاص دهند، پس مقدار DPS اغلب از EPS کم تر است.

گاها دیده شده است که شرکت تصمیم می ‌گیرد علاوه بر سود ساخته ‌شده در سال جاری، قسمتی از سود انباشته طی سالیان گذشته را نیز میان سهامداران تقسیم کند، در این حالت مقدار DPS از EPS بیش‌ تر خواهد بود ولی خب این حالت را خیلی در بازار بورس نمی بینیم. میزان، زمان و روش پرداخت سود تقسیمی یا سود نقدی به سیاست ‌های هر شرکت وابسته است. شرکت ‌‌ها طبق قانون، ۸ ماه فرصت در اختیار دارند تا سود نقدی را به سهامداران خود تخصیص دهند.

هر فردی که در زمان برگزاری مجمع عادی سالیانه، سهام شرکت را در پرتفوی سهام خود داشته باشد، می ‌تواند DPS اعلامی شرکت را طبق میزان دارایی خود دریافت نماید. به ‌عنوان مثال فرض کنید یک شرکت به ازای هر سهم ۷،۰۰۰ ریال درآمد داشته باشد و تصمیم بگیرد از این میزان، ۵،۰۰۰ ریال را میان سهامداران به‌ صورت سود نقدی تقسیم کند. حال چنانچه فردی ۱،۰۰۰ سهم از این شرکت را داشته باشد، کل سود نقدی که دریافت می‌ کند، ۵،۰۰۰،۰۰۰ ریال است : ۵،۰۰۰،۰۰۰ = ۱،۰۰۰ × ۵،۰۰۰

توجه به این نکته ضروری است که پس از تقسیم سود نقدی و بازگشایی سهم، به میزان سود نقدی هر سهم از قیمت سهم کاسته می‌شود. برای مثال اگر در مثال قبل، قیمت سهم شرکت موردنظر قبل از برگزاری مجمع ۱۵،۰۰۰ ریال باشد، پس از بازگشایی نماد و تقسیم سود، قیمت سهم ۱۰،۰۰۰ ریال می‌شود : ۱۰،۰۰۰ = ۵،۰۰۰ – ۱۵،۰۰۰

DPS به چه کسانی تعلق می گیرد؟

در سال های پیش، سود سهام روز به روز برای سهام داران مورد محاسبه قرار می گرفت تا کسی که روزی معامله می کند، سود روز هایی که سهام دار بوده را نیز کسب نماید که مشکلات بسیار زیادی را به دنبال داشت و سیستم را به صورت کلی تغییر دادند، به این دلیل که دوره مالی شرکت ها اغلب سالیانه است و طبیعتا برای تقسیم سود و رسیدگی به وضعیت صورت های سود زیان یک سال طول می کشد، ولی در طی سال و هر روز هزاران معامله انجام می شود و سهام داران در حال تغییر هستند.

به منظور برطرف کردن این مشکل مصوب شد تا فقط و فقط افرادی که در روز مجمع سهام دار شرکت هستند از DPS آن این سود بهره مند شوند و این بدین معنی است که امکان دارد سال مالی شرکتی اسفند باشد، ولی مجمع آن در خرداد ماه برگزار شود، پس چنانچه کسی در اردیبهشت سهام آن شرکت را بخرد، از سود سال مالی پیش استفاده خواهد کرد و حتی امکان دارد از سود انباشته سالیان قبل نیز به او پرداخت شود، همین طور حتی اگر یک روز قبل از تاریخ برگزاری مجمع سهام خود را به فروش برساند، ریالی از بابت سود نقدی DPS دریافت نخواهد کرد.

همین طور جالب است بدانید که در گذشته هر شرکت DPS مورد نظر را به حساب بانک های مختلفی واریز می کرد و سهام داران با مراجعه به شعبات بانک اعلام شده به وسیله شرکت در کدال DPS خود را به صورت نقدی دریافت می کردند، ولی با راه اندازی سامانه سجام از این پس هر شخص یک حساب بانکی معرفی شده به سجام دارد و شرکت های بورسی DPS را از طریق سجام به حساب شخصی سهام داران واریز می کنند، ولی خب هنوز این مورد خیلی بین شرکت ها جا نیوفتاده است و کمی زمان می برد تا تمامی شرکت ها خود را ملزم به استفاده از سامانه سجام برای پرداخت سود تقسیمی سهامداران نمایند.

نکات مهم در مورد DPS شرکت ها

• اغلب شرکت ها کلیه سود خود را به عنوان dps بین سهامداران تقسیم نخواهند کرد، بلکه مقداری از آن را نزد خود نگه داشته تا بر حسب شرایط و نیاز خود از آن استفاده درست نمایند.
• شرکت ها بر اساس قوانین بورس، ۸ ماه فرصت در اختیار دارند تا سود نقدی سهامداران را پرداخت کنند. برخی از شرکت ها این سود را زود و بعضی نیز خیلی دیر پرداخت می کنند.
• هر شخصی که در زمان مجمع شرکت سهامدار است، سودی که به عنوان dps در مجمع مصوب شده است به او تعلق خواهد گرفت، بنابراین حتی اگر فردای مجمع سهام خود را به فروش برساند هم dps خود را میتواند دریافت کند.

تفاوت EPS و DPS چیست؟

در حقیقت خود dps قسمتی از eps است. جنس هر دوی آن ها از سود شرکت است. تفاوت در این است که در بیش تر اوقات با هم برابر نیستند. همان طور که پیش تر هم اشاره هایی داشتیم، اغلب مقدار dps از eps شرکت کم تر است، به خاطر این که شرکت ها علاقه دارند قسمتی از سود را نزد خود نگهدارند، ولی گاها این مورد هم دیده شده است که به دلایلی dps از eps بیشتر شود. به عنوان مثال شرکت علاوه بر سود امسال، ازسود انباشته ای که از سال گذشته داشته است نیز مقداری را تقسیم کند. این کار موجب خواهد شد که مقدار dps از مقدار eps بیشتر شود. در نهایت این که میزان تقسیم سود و زمان پرداخت آن، به سیاست های شرکت وابسته است و به منظور فهمیدن این رویه می توانید روند گدشته شرکت را مورد بررسی خود قرار دهید.

روش TTM چیست؟

TTM مخفف عبارت Trailing Twelve Months به معنی ۱۲ ماه اخیر است. در این روش سهامداران و تحلیلگران قادرند طبق EPS دوازده ماه گذشته که یعنی ۴ دوره ۳ ماهه، به ارزیابی یک شرکت بپردازند. بر اساس الزامات سازمان بورس و اوراق بهادار، شرکت ‌ها می بایست صورت‌ های مالی ۳ ‌ماهه خود را انتشار دهند، پس سود هر سهم در دوره‌ های ۳ ‌ماهه، در دسترس سرمایه‌ گذاران خواهد بود. مزیت روش TTM این است که قیمت سهم طبق قیمت واقعی آن مشخص می شود.

در حقیقت ارزش‌ گذاری سهم به وسیله سود پیش ‌بینی شده شرکت صورت نمی پذیرد و سرمایه‌ گذاران با استفاده از اطلاعات واقعی قادرند عملکرد شرکت را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند و نتایج بهتری بهاز معاملات خود کسب کنند، لذا برای درک ساده‌ تر می ‌توان گفت EPS یک سهم طبق درآمد خالص کل ۱۲ ماه اخیر ارزیابی خواهد شد. در صورتی که در پایان سال مالی یک شرکت گزارش تفسیری آن را بررسی کنیم، سود/زیان خالص کل در پایان آن سال تقسیم ‌بر تعداد کل سهام شرکت، EPS سهم می‌ شود، ولی تحت شرایطی که در میان سال مالی باشیم با توجه به آخرین گزارش ارائه ‌شده به وسیله شرکت می ‌توان EPS را محاسبه کرد.

به عنوان مثال، اگر در نیمه دوم سال ۱۳۹۹ قرار داشته باشیم، EPS یک شرکت برابر با مجموع سود/زیان خالص ۶ ماهه اول امسال به‌ اضافه ۶ ماهه سال گذشته تقسیم ‌بر تعداد کل سهام شرکت است. برای مثال اطلاعات زیر را درباره سهمی خاص در نظر بگیرید. با استفاده از گزارش تفسیری می ‌توان EPS سهم را در زمان اکنون این‌ گونه محاسبه کرد. مقدار EPS شرکت در صفحه سهم مربوطه در سایت tsetmc.com قابل‌ ملاحظه می باشد.

سود خالص به ازای هر سهم در پایان سال مالی ۱۳۹۸ : ۶،۰۰۰ ریال

سود خالص به ازای هر سهم در ۶ ماهه اول سال ۱۳۹۸ : ۴،۰۰۰ ریال

سود خالص به ازای هر سهم در ۶ ماهه اول سال ۱۳۹۹ : ۳،۰۰۰ ریال

سود خالص به ازای هر سهم در ۶ ماهه دوم سال ۱۳۹۸ : ریال ۲،۰۰۰ = ۴،۰۰۰ – ۶،۰۰۰

EPS = ریال ۵،۰۰۰ = ۳،۰۰۰ + ۲،۰۰۰

نتیجه گیری نهایی و کلام آخر

در این مقاله در ابتدا به این پرداختیم که EPS و DPS چیست و تفاوت آن‌ ها با هم در چیست. حال که با مفهوم دو اصطلاح EPS و DPS آشنا شده‌ایم، لازم است پس ‌از این برای تحلیل سهام شرکت ‌های گوناگون و همین طور بررسی قیمت‌ ها به این دو پارامتر نیز توجه کافی را داشته باشیم. در نظر داشته باشید که هر دوی این اصطلاحات، نکات مهمی را درباره عملکرد، میزان سودآوری و روند رشد شرکت نشان می‌ دهد؛ لذا پیش از سرمایه ‌گذاری در یک سهم باید بتوان طبق این اطلاعات ارزیابی مناسبی از آینده شرکت کسب کرد.

حال دیگر متوجه این موضوع هستید که EPS و DPS چیست و می توانید به صورت ساده آن را برای دیگران هم توضیح دهید. این که می دانید EPS و DPS چیست قطعا در سرمایه گذاری شما در بازار مالی مانند بورسی می تواند کمک کننده باشد ولی در نظر داشته باشید که آموزش تحلیل تکنیکال ، تحلیل بنیادی بورس ، تابلوخانی در بورس و … موارد کمکی اصلی در فرآیند سرمایه گذاری در بورس به حساب می آیند.